Химиядан «ӘРТҮрлі типтегі есептерді шығару жолдары» Қолданбалы курс бағдарламасы түсінік хат
жүктеу/скачать 159.37 Kb.
|
| Есептер жинағынан есеп шығару. № 1-158есеп.
Жұмыс дәптерінен № 82 есеп (1 минут) 9 - 10 сабақ Электролит ертінділері 7.1. Әлсіз электролиттер. Диссоциациялану константасы және дәрежесі Электролиттердің иондарға ыдырау қабілетін сандық жағынан диссоциациялану дәрежесін анықтайды. Электролиттік диссоциациялану дәрежесі α дегеніміз иондарға ыдыраған молекулалар санының жалпы ерітілген молекулалар санына қатысы. Ал еріткенде иондарға толық ыдырамайтын заттарды әлсіз электролиттер деп атайды. Оның ертінділерінде диссоциацияланбаған молекулалар мен оның өнімі – диссоциациялану ионы арасында тепе-теңдік орнайды. Мысалы, сірке қышқылының ертіндісіде мына тепе-теңдік орнайды: СН3СООН ↔ Н+ + СН3СОО- Мұның константасы сәйкес бөлшектердің концентрацияларының қатынасымен байланысты: К = [Н+][СН3СОО-] / [СН3СООН] АХ электролиті А+ және Х- иондарына диссоциацияланғандықтан, диссоциациалану дәрежесі мен константасы мына қатынаспен байланысты (Оствальдытың сұйылту заңы): К = α2См / (1- α) Мұндағы См – электролттік мольдік концентрациясы, моль/л. Әлсіз электролиттедің диссоциациялану дәрежесі өте аз болғандықтан, 1– α ≈ 1. Сондықтан диссоциациялану константасы мынадай болады: К = α2См, бұдан α=√К / См. Бұл теңдеу электролит ертіндісінің концентрациясының азаюына, яғни сұйылуына байланысты оның диссоциациялану дәрежесінің артатынын көрсетеді. Егер ертіндідегі АХ электролитінің диссоциациясы α тең болса, онда ертіндідегі А+ және Х- иондарының концентрациясы бірдей: [А+] = [Х-] = αСм мұнда жоғарыдағы қатынасқа α мәнін қойып, анықтаймыз: [А+] = [Х-] = См√К/См =√КСм Қышқылдың дисоциациясы мен байланысыт есептеулерде көбінесе К константасынын емес константасының диссоциациялану көрсеткішін қолданған қолайлы, олл мына қатынаспен анықталады: рК = lgК 1-мысал. 0,1 М ертіндідегі сірке қышқылының диссоциациялану константасы 1,32 · 10-2 тең. Қышқылдың диссоциациялану константасы мен рК мәнін анықта. Шешуі. Берілген есепті, сұйылту заңының теңдеуіне қойып: К = α2См / (1 – α) = (1,32 · 10-2)2 · 0,1 / (1 – 0,0132) = 1,77 · 10-5 Бұдан рК =lg(1,77 · 10-5) = 5 lg1,77 = 5 – 0,25 = 4,75 К = α2См теңдеуіне жақын есептеу К мәніне әкеледі: К = (1,32 · 10-2)2 · 0,1 = 1,74 · 10-5 Бұдан рК = 4,76. 2-мысал. Цианосутектің (синиль қышқылы) диссоциациялану константасы 7,9 · 10-10 тең. 0,001 М ертіндідегі НСN диссоциациялану константасын анақта. Шешуі. НСN диссоциациялану константасы өте аз болғандықтан, есептеу үшін мына теңдеуді қолдануға болады: α =√К/См = √7,9 ∙ 10-10 / 10-3 = 8,9 · 10-4 3-мысал. 0,1 М НОСІ хлордау қышқылы ертіндісіндегі сутек ионының концентрациясын есепте (К = 5 · 10-8). Шешуі. НОСІ диссоциациялану дәрежесін анықтаймыз: α = √ К/См = √ 5 ∙ 10-5 / 0,1 = 7 · 10-4 бұдан: [Н+] = α См = 7,4 ∙ 10-4 · 0,1 = 7 · 10-5 [Н+] = √ КС қатынасын пайдалана отырып, есепті басқа әдіспен де шешуге болады. Онда [Н+]= √ 5 ∙ 10-8 · 0,1 = 7 · 10-5 моль/л. жүктеу/скачать 159.37 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|