І. Білім беру сапасын арттыру мәселелері
жүктеу/скачать 127.45 Kb.
|
|
МАЗМҰНЫ КІРІСПЕ..................................................................................................................3 І. Білім беру сапасын арттыру мәселелері.....................................................6 1.1. Сабақта әртүрлі әдіс-тәсілдерді қолдануды жетілдіру...........................6 1.2. Физикалық білім берудің дәстүрлі және альтернативті үлгілері… ..18 ІІ. Тербелмелі және толқындық қозғалыстарды оқытудың әдістемесі… .......28 2.1. Физика курсындағы тербелмелі және толқындық қозғалыстарды зерделеу.............................................................................................................28 2.2. Көрнекіліктерді қолдану арқылы физиканы оқыту әдістерін жетілдіру....................................................................................................39 ҚОРЫТЫНДЫ........................................................................................................53 ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ… Кіріспе Жалпы білім беретін мектептерде білім сапасын арттыру, білім беру мазмұнын жетілдірудің, оқыту үрдісін жаңа сапалық деңгейге көтеретін факторлардың саналуан түрлері бар. Физика саласындағы және онымен іргелес басқа да ғылым салаларында ашылып жатқан жаңалықтар мен жаңа білімдер ауқымы жыл сайын жылдам қарқынмен ұлғайып келеді. Орасан зор эксперименттік деректер де жинақталуда. Ол мектептегі физикалық білімнің даму болашағын да айқындайды. Оқушыларды білімнің мән-мағынасымен, оның физика саласындағы ғылыми зерттеулердегі ролін анықтау үшін сабақтың сапасын арттыру қажет деп есептейміз. Құбылыстарды, ұғымдарды оқып-үйрену – оқушылардың ғылыми көзқарасының қалыптасуына, физикалық заңдарды неғұрлым тереңірек меңгеруге, мектеп оқушыларының пәнді оқып үйренудегі қызығушылығын арттыруға себін тигізеді. Физикалық процестерді демонстрациялап көрсету және оқушылардың өздерінің істеп, зерттеп, бақылауы яғни, оқытудағы әртүрлі әдіс-тәсілдерді таңдап алу, көрнекі құралдарды тиімді қолдану арқылы ғана білімді жетілдіруге болады. Сабақта оқушыларды ұқыптылыққа, төзімділікке, қиыншылықты жеңе білуге, ізденушілікке тәрбиелеумен қатар, олардың бақылай білу ебдейлігін дамытуға, политехникалық дағдыларын қалыптастыруға бағытталған жұмыстар жүргізілсе, білім алушылар тәжірибе жасауды, бақылаулар, өлшеулер жүргізуді, өзіндік білім алуды үйренеді. Соңғы жылдарда педагогикалық процесті ізгілендіру тенденциялары күшейюде, осыған байланысты мектептерде арнайы жабдықталған физикалық зертханалар, жаңа буын оқулықтар, т.б. оқыту үрдісін жетілдіруге қажетті оқу-техникалық және әдістемелік құралдармен қамтамасыз етуге үлкен қаржы бөлініп отыр. Бірақ, мектептерде физика пәнін оқытудың жағдайы бүгінгі күнгі талаптарға жауап бермейді. Оқушылардың білімдері көп жағдайда тек теориялық шеңберде қалып отыр, өйткені мектепте сабақты әртүрлі әдіс-тәсілмен өткізуді ұйымдастыруға және жүргізуге жеткілікті дәрежеде мән берілмейді. Мектепте физика пәні бойынша өтілетін сабақтарды талдай келе, дипломдық жұмысымыздың тақырыбын “Физика курсындағы тербелмелі және толқындық қозғалыстарды оқыту әдістемесін жетілдіру” деп алуды ұйғардық. Мектепте физиканы оқытудың әдістерін жетілдірудің бірнеше мақсат-міндетін атауға болады: 1. Физикалық білім алуда оқушылардың ойлау қабілеттерін дамыту, пәнге қызығушылығын арттыру; 2. Демонстрациялық тәжірибе көрсету арқылы физикалық құбылыстарды, шамалар мен тұрақтыларды тағайындайды, заңдылықтарды түсінеді; 3. Зертханалық жұмыстарды орындағанда оқушылар физикалық құрал-жабдықтармен, аппаратуралармен жұмыс істеуге үйреніп, политехникалық ебдейліктері мен дағдыларын дамытады, практикалық маңызын түсінеді; 4. Оқушылар бізді қоршаған табиғат құбылыстары туралы өзінше қорытынды жасауға үйренеді, физика заңдарының практикалық маңызын нақтылайды, физика ғылымының техникамен және өмірмен байланыстылығына сенетін болады; 5. Ғылыми-зерттеу жұмыстарды жүргізуге дағдыланады, физика ғылымының танымдық күшіне сеніп, оқуға деген олардың ынта-жігері артады; Сапалы, тиімді, нәтижелі жүргізілген әрбір сабақ — ұстаздың еңбегінің айғағы. Осыған орай озық тәжірибелі физика пәнінің мұғалімдерінің тәжірибелеріне сүйене отырып, оқушылардың білімі мен біліктіліген дамыту жұмыстарына қойылатын талап-тілектерді зерттеуге тырыстық. Оқушылардың физикалық білімін дамыту, физикалық ойлауын жетілдіру, тіпті жалпы білім алуға құштарлығын ояту мақсатында жасалатын әдістемелік жұмыстар дипломдық зерттеудің көкейтесті мәселесіне айналды. Зерттеудің мақсаты: физикалық білім беру барысында оқыту үрдісінің алатын орнын анықтап, қолданылуын зерттеу, оны ұйымдастырудың тиімді жолдарын қарастыру. Зертеу объектісі: оқу-тәрбиелік іс-әрекетті зерделеу, оқу материалын толық түсіну үшін оқушының өз бетінше білім алуы, өзіндік жұмысты орындауы, ол үшін білім мен біліктілікті дамытуға арналған тапсырмалар жүйесі зерттелді. Қазіргі кезеңде сабақтың мазмұны мен оны түсіндірудің негізгі әдістері оқушылардың өз беттерінше танымдық іс-әрекеттерін дамытатындай, әрбір нақты материалды жүйелі меңгеретіндей етіліп құрылғаны жөн. Осы мәселелердің бәрі оқушылардың жасы мен жеке басының ерекшеліктерін білуді қажет етеді, сондықтан зерттеу жұмысымыздың міндеттерін шешіп алдық: Сабақ берудің тиімді жолдарын іздестіру арқылы тербелістер мен толқындар туралы материалды оқушылардың санасына сіңіруге арналған әртүрлі оқыту әдістерін анықтау, олардың арасындағы байланыс пен айырмашылықты ашып көрсетуді зерделеу, қасиеттеріне тоқталу, олардың өзара әсерлесуін оқыту оқушылардың пәндік білімін дамытып қана қоймайды, оларды жан-жақты тәрбиелеудің де міндеттерін шешеді. Сабақта тек білім беріп қана қою жеткіліксіз, оқушыларды ғылымды сүйе білуге тәрбиелеп, өз беттерінше білім ала білуге үйрету керек. Зерттеу жұмысымыздың І-тарауы физикалық білім берудің сапасын арттыру мәселелерін талдауға, сабақтың түрлеріне анықтама беруге, оқыту үрдісінде физикалық ойлауды дамытудың жолдарын анықтауға арналған. Осы жерде оқушының санасына өткен материалды қалыптастыру үшін сабақтың тиімділігін арттыру керектігі айтылған. Педагогикалық-психологиялық әдебиеттерді талдай келе “оқыту” ұғымына жан-жақты түсінік берілді. Дипломдық жұмыстың ІІ-тарауы “Тербелмелі және толқындық қозғалыстарды оқытудың әдістемесі” деп аталады, мұнда сабақта “тербелістер және толқындар” туралы түсініктерді қалыптастырылып, олардың арасындағы байланыс пен айырмашылықты ашып көрсетуге арналған теориялық ұсыныстар беріледі. Оқушылардың осы мәселелер туралы алған білімдерін жетілдіру мақсатында қолдануға болатын көрнекіліктер топтамасының жасадық, ол туралы осы тараудың екінші бөлімінде айтылады. Сабақтың мазмұны әр түрлі іскерліктерді, дағдыларды жетілдіруге бағытталады, оны жоғары деңгейде ұйымдастыру оқушылардың ізденімпаздығын, дербестігін, танымдық біліктерін дамытады. Демек, сабақты өткізудің жоспарын жасаған кезде әрбір оқушының жеке міндеттері де есепке алынады, жұмыстың мазмұны көрсетіледі. Ұжымдық жұмыстардың нәтижесі сан алуан түрде тұжырымдалады. Бұл кезде оқушылардың іс жүзіндегі қимыл-әрекеті басым болғандықтан, өтілетін материалдың мазмұнына байланысты тиімді әдістерді іріктеп ала білудің маңызы зор. Сондықтан дипломдық жұмыста физика пәнінен білім мен біліктілікті жетілдіру әдістемелерін ұсынып отырмыз. Мұның бірқатар ұйымдастыру — әдістемелік артықшылықтары бар: а) өтілетін тақырыппен тығыз байланысты болады; ә) барлық оқушының бірдей жұмысты орындауы, оны өткізу мен тексеру мұғалім үшін жеңілдейді. Мұғалім бұл жұмыстың мынадай өзіндік қиыншылықтарын да аңғаруы керек: а) сыныптағы барлық оқушыларды бірдей қамтудың мүмкіндігі бола бермейді; ә) білім нақты болуы үшін тәжірибелер қоюға мұғалімнің уақыты көбірек жұмсалады; т.б. Дипломдық жұмыста қарастырылған ұсыныстардың білімдік және тәрбиелік маңызы күшті деп есептейміз, себебі, ол оқушылардың физика мен техникаға қызығушылығын арттырады; оларды өз бетінше тәжірибелер, бақылаулар, өлшеулер жүргізуде баулиды; физикалық теория мен практиканың байланысын терең түсінеді; айналамыздағы физикалық құбылыстардың мән-маңызын ұғады; физика және техника туралы әдебиеттерді оқуға әуестенеді. Физика сабағын оқытудың әдістері және ұйымдастырудың формалары, оны оқыту әдістемесінің негізгі бағдарлары, педагогикалық практикада анықтаған тәжірибеміз оқыту процесінде дағдылануды білім алудан бөлуге, ажыратуға болмайтындығын көрсетеді. Сондықтан оқушыларды басынан бастап білім алуға дағдыландыру қажет деп есептейміз. Жұмыста физиканы оқытудың әдістемесін жетілдіру жолдарын жан-жақты зерделеп, әдістемелік ұсыныстар жасадық. Кез келген сабақты әртүрлі әдістермен өткізудің оқушының біліктілігі мен білімге қабілеттілігін және бейімділігін ашу мен қалыптастыру үшін маңызы зор. жүктеу/скачать 127.45 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|