Ы сйз Физика гректіЈ физис таби



бет3/3
Дата15.07.2016
өлшемі1.87 Mb.
#201299
1   2   3

Ба›ылау тапсырмалары
61. МембрананыЈ ішкі жЩне сырт›ы беттеріндегі потенциалдар айырмасы 200 мВ. Мембрана ›алыЈды“ы 8 нм. Мембранада“ы электр йрісініЈ кернеулігі неге теЈ? МембрананыЈ ішкі бетіндегі электр сиымдылы›ты табу керек? ОныЈ беттік аудандары жЩне мембрананыЈ салыстырмалы диэлектрлік йтімділігін 5-ке теЈ деп алыЈдар.

62. МембрананыЈ тынышты› потенциалы 65 мВ. љалыЈды“ы 10 нм болатын мембранада“ы электр йрісініЈ кернеулігі ›андай? беттік аудан“а сЩйкес келетін электр сиымдылы› 0,48 мкФ. МембрананыЈ салыстырмалы диэлектрлік йтімділігін аны›таЈдар?

63. Ара ›ашы›ты›тары 10 мм болатын екі параллель металл пластинкаларды май“а орналастырып жЩне олар“а 350 В потенциалдар айырмасын береді. Содан соЈ пластиналардыЈ ара ›ашы›ты›тарын 5 мм-ге дейін азайтады да, майдыЈ орнына ж±мырт›а а›уызын ›±яды. Осы кезде потенциалдар айырмасы 42 В-ке дейін кемиді. МайдыЈ салыстырмалы диэлектрлік йтімділігі 2,3 болса, а›уыздыЈ салыстырмалы диэлектр йтімділігі нешеге теЈ?

64. Жазы› ауа конденсаторында“ы кернеу 24 В. Адам оЈашалан“ан орынды››а т±рып алып, екі ›олымен конденсатордыЈ ›арама-›арсы зарядтал“ан пластинкаларын ±стайды, осы кездегі олардыЈ жалпы кернеуі 21,4 В болады. Конденсатор пластинкаларыныЈ ауданы , ара ›ашы›ты›тары 10 мм деп алып, адамныЈ электр сиымдылы“ын табу керек.

65. Жасауша мембранасыныЈ сиымдылы“ы оныЈ Щрбір бетінде 2 мкФ шамасына дейін жетеді. ЖасаушаныЈ бетіндегі зарядтар шамасын табу керек, егер мембрананын ішкі жЩне сырт›ы беттері арасында“ы потенциалдар айырмасы 90 мВ болса. МембрананыЈ беттік аудандары . Барлы› иондар бір валентті болса, онда жасаушаныЈ беттік ›абатында“ы иондар саны ›анша?

66.Цилиндрлік ж±лында“ы миелин ›абы›шасыныЈ электр сиымдылы“ын аны›тау керек? ОныЈ ±зынды“ын 5 мм, диаметрін 16 мкм, ›алыЈды“ын 1,5 мкм деп аламыз. МиелинніЈ салыстырмалы диэлектрлік йтімділігі 45-ке теЈ. Есептеу кезінде жазы› конденсатор сиымдылы“ын табатын теЈдеуді ›олданыЈдар.

67. Электр ›оршауыныЈ йткізгішіне келіп со“ыл“ан сиыр“а 5мс уа›ыт ішінде кернеуі 60В ток импульсі Щсер етеді. Сиыр денесініЈ кедергісі 1,5 кОм болса, онда сиыр денесі ар›ылы ›андай заряд йтеді? Электр разрядыныЈ ›уаты ›андай?

68. Жыл›ыны емдеу кезінде оныЈ денесі ар›ылы 20 мин ішінде 90Кл электр заряды йтеді. ЭлектродтардыЈ аудандары болса, онда токтыЈ орташа ты“ызды“ы неге теЈ?

69. Жыл›ыны емдеу кезінде оныЈ буынына электродтар ›осыл“ан. ЭлектродтардыЈ ауданына сЩйкес келетін токтыЈ ты“ызды“ы 0,4мА, ал ›орыт›ы ток 200 мА-ден аспауы керек. ЭлектродтыЈ ауданы ›андай болу керек? 25 мин уа›ыт ішінде жыл›ы денесі ар›ылы ›анша заряд йтеді?

70. љыс кезінде ірі ›араны су“аратын суды ысыту Їшін ВЭП-600 ›ондыр“ысы ›олданылады. ОныЈ ›уаты 10 кВт. -ден -ге дейін 600 л суды ысыту Їшін ›анша уа›ыт керек? Бір ай ішінде 1,8 т су ысыту Їшін ›анша а›ша ж±мсалады? СудыЈ меншікті жылу сиымдылы“ы , ал электр энергиясыныЈ ба“асы 4 тиын.


VIII. Биоэлектрлік ›±былыстар
Негізгі заЈдары мен теЈдеулері
ШаманыЈ немесе физикалызаЈныЈ аталуыТеЈдеуіЭлектролиттерге арнал“ан Ом заЈы

( - поляризация э.›.к.) Фарадей заЈы (электролиз заЈы).



-электродтардан бйлініп шы“атын зат массасы, -валенттілік, - заттыЈ атомды› массасы Шекті ток кЇші (Вейсс заЈы) Клеткада“ы мембраналы› потенциал шамасы . жЩне жасауша мембранасыныЈ ішкі жЩне сырт›ы жа›тарында“ы иондар концентрациясы. Доннан теЈдеуі љозу жерінен ›ашы›ты›та“ы Щсер потенциалыныЈ йшуі

- диаметрі аксонда“ы Щсер потенциалыныЈ йшу коэффициенті

изін-йзі ба›ылау с±ра›тары


  1. Жасауша мембранасыныЈ ›±рылымы мен функциясы ›андай?

  2. ЖасаушыныЈ электрхимиялы› градиенті дегеніміз не?

  3. Электрохимиялы› градиент йрісіндегі ж±мысты аны›тайтын теЈдеуді ›орытып шы“арыЈдар.

  4. Мембраналы› потенциалдар айырмасыныЈ пайда болуын тЇсіндіріЈіз. Мембраналы› потенциалды аны›тайтын теЈдеуді жазыЈыз.

  5. Доннан тепе-теЈдігі деп нені айтады? Доннан теЈдеуін жазып кйрсетіЈіз.

  6. Жасаушадан тыс жерде калий иондарыныЈ концентрациясы 2 есе артса, онда мембраналы› потенциал неше есе артады?

  7. Шсер потенциалыныЈ пайда болу механизмін тЇсіндіріЈіз.

  8. Нерв талшы›тары ар›ылы Щсер потенциалы ›алай таралады? Аксонды электр кабеліне теЈеуге бола ма?

  9. љатты дене мен электролит шекарасында болатын электрлік ›±былыстар туралы айтыЈыз. Нернст теЈдеуін жазыЈыз.

  10. Электрофорез ›±былысы деп нені айтамыз? Ол ветеринарияда ›андай ма›сатта ›олданылады?

  11. Т±ра›ты электр тогыныЈ физиологиялы› Щсерлері ›андай? Шекті электр тогы шамасы неге байланысты?

  12. Вейсс заЈын жазыЈыз. Реобаза мен хронаксия дегеніміз не?

  13. Электролиттердегі электр тогыныЈ таби“аты ›андай? Фарадей заЈыныЈ теЈдеуі.


Есеп шы“ару мысалдары

1 есеп

М±хиттыЈ температурасы беткі ›абаты мен температурасы тЇбіндегі кальмар аксоны жасаушасыныЈ тынышты› потенциалыныЈ шамасын табыЈыз? АксонныЈ ішіндегі жЩне одан тыс жердегі калий иондарыныЈ концентрациясы сЩйкесінше жЩне .

Шешуі:


Берілгені:







ЖасаушалардыЈ мембраналы› потенциалыныЈ шамасы жасаушаныЈ ішкі жЩне сырт›ы потенциалдарыныЈ айырмасыныЈ орта жасаушалары потенциалына ›атынасымен аны›талады. Доннан тепе-теЈдігін ескерсек, ондаТабу керек: М±нда“ы , - жасауша ішіндегі жЩне сыртында“ы калий концентрациялары. - универсаль газ т±ра›тысы, - Фарадей саны.

Натурал жЩне онды› логарифм арасында“ы байланыс . Осына ескерсек, онда



Осы сия›ты табамыз.

2 есеп

СиырдыЈ шо›ты“ыныЈ ортасына жапсырыл“ан электродтар тікб±рышты импульс генераторымен (ол генератор тудыр“ан кернеу белгілі бір шама“а дейін кЇрт артады да, содан соЈ белгілі бір уа›ыт т±ра›ты болып ›алады, ол уа›ыт біткеннен кейін кЇрт нйлге дейін тймендейді деген сйз) ›осыл“ан. СиырдыЈ шектік реакциясын зерттегенде хронакция шамасыныЈ екендігі аны›талды, о“ан сЩйкес келетін ›оздыру тогыныЈ шамасы . Осыларды ескере отырып шектік ток пен Щсер ету уа›ытыныЈ арасында“ы байланысты кйрсететін йрнекті жазыЈыз.

Шешуі:













 

   



  









Ба›ылау тапсырмалары
71. СиырдыЈ жауырын буынын ›оздырып, емдеу Їшін ±за› уа›ыт бойы электр тогыныЈ тік б±рышты импульсі ›олданылады. Осы кезде буынныЈ ›оздыру шегі 12 мА болады (реобаза). 3 мс импульспен ±за› уа›ыт Щсер еткенде белсенділік шегі 14,5 мА-де болады. 0,5 мс импульстіЈ ›оздыру шегі ›андай?

72. Сиыр ›±йры“ына электродтар жапсыр“анда, ›оздыру шегі 12 мА-де бай›алатын болса, онда электр тогыныЈ тік б±рышты импульсініЈ ±за›ты“ы ›андай? Реобаза шамасы 4,2 мА. Вейсс т±ра›тысы . Электродтар“а берілген 20 В болса, онда сиыр ›±йры“ыныЈ осы бйлігініЈ кедергісі ›андай болады?

73. Кальмар аксоны тудыратын Щсер потенциалыныЈ шамасы 75 мВ. Аксоннан 10 мм ›ашы›ты›та“ы осы потенциалдыЈ шамасы ›андай болады? АксонныЈ диаметрі 0,12 мм, аксоплазманыЈ меншікті кедергісі 0,85 Омм, мембрананыЈ ауданына сЩйкес келетін беттік кедергісі 0,09 Ом.

74. Кальмар аксонынан ›андай ара ›ашы›ты›та Щсер потенциалы 1000 есе азаяды, егер аксонда“ы сигналдыЈ йшу т±ра›тысы 1,68 мм-ге теЈ болса. Аксон диаметрі 0,1 мм жЩне мембрананыЈ ауданына сЩйкес келетін беттік кедергісі 0,1 Ом.

75. Шош›а йлексесінен кйлденеЈ ›имасыныЈ ауданы тЇтікше кесіп алынды. Онда май мен ет тізбектей жал“ан“ан. Барлы› бйліктер ±зынды“ы бірдей жЩне 3 см-ге теЈ. Май ›абатыныЈ меншікті кедергісі екенін біле отырып, ет ›абатыныЈ меншікті кедергісін табу керек. ®лгіге берілген кернеу 25 А, поляризация э.›.к. - 16 В, ток кЇші 9 мА.

76. Ірі ›ара ауруларын емдеу кезінде кальций иондарыныЈ электрофорезі ›олданылады. ТоктыЈ ты“ызды“ы бол“анда, ауданы активті электрод ар›ылы 7 мг кальций енгізу Їшін ›анша уа›ыт керек?

77. Кальмар ›анында“ы калий иондарыныЈ концентрациясы . ТеЈіз суыныЈ температурасы жЩне аксонныЈ тынышты› потенциалы 79 мВ болса, онда кальмар аксонында“ы осы иондардыЈ концентрациясы ›андай болады?

78. Каракатица аксоплазмасында“ы натрий иондарыныЈ концентрациясы 49 мМ/л. Какакатица температурасы . АксонныЈ тынышты› потенциалыныЈ шамасы 57 мВ болса, онда жасаушадан тыс жердегі натрий иондарыныЈ концентрациясы ›андай?

79. Каракатица жасауша ішіндегі калий иондары концентрациясыныЈ жасаушадан тыс жердегі калий иондары концентрациясына ›атынасы 340/10,4, ал ба›аныЈ ет талшы›тары Їшін 140/2,5. Сырт›ы орта температурасы бірдей бол“ан кездегі ба›аныЈ мембраналы› потенциалы каракатицадан неше есе кйп?

80. Мысы›тыЈ нейроны ішіндегі хлор иондарыныЈ концентрациясы 9 мМ/л, ал жасаушадан тыс жердегі концентрациясы 125 мМ/л. Мысы› денесініЈ температурасы болса, онда нейронныЈ мембраналы› потенциалыныЈ шамасы ›андай?



IX. Айнымалы ток
Негізгі заЈдары мен теЈдеулері
ШаманыЈ немесе физикалызаЈныЈ аталуытеЈдеуіАйнымалы ток тізбегіндегі сиымдылы› кедергі Айнымалы ток тізбегіндегі индуктивтілік кедергі Тізбектей жал“ан“ан айнымалы ток тізбегіндегі толы› кедергі Тізбектей жал“ан“ан айнымалы ток тізбегіндегі ток пен кернеу арасында“ы фаза ы“ысуы Диатермия кезінде ±лпаныЈ бірлік кйлемінен бірлік уа›ытта бйлініп шы“атын жылу мйлшері ( -меншікті кедергі). УВЧ терапеяда ±лпадан бірлік уа›ыт ішіінде бірлік кйлемнен бйлініп шы“атын жылу мйлшері ( -электр йрісініЈ кернеулігі, -меншікті кедергі) Индуктотермия кезінде ±лпаныЈ бірлік кйлемінен бйлініп шы“атын жылу мйлшері ( магнит йрісі индукциясыныЈ амплитудалы› мЩні, -т±ра›ты шама)



изін-йзі ба›ылау с±ра›тары


  1. Электр сиымдылы› пен индуктивтік ар›ылы йтетін айнымалы ток туралы айту керек. Сиымдылы› жЩне индуктивтік кедергі теЈдеулерін жазыЈыз.

  2. Айнымалы ток тізбегіндегі тізбектей ›осыл“ан элементтердіЈ толы› кедергісініЈ теЈдеуі ›андай?

  3. Айнымалы ток›а арнал“ан жалпылама формада“ы Ом заЈын жазыЈыз.

  4. Айнымалы токтыЈ тізбектей ›осыл“ан тізбегініЈ векторлы› диаграммасы.

  5. Айнымалы токтыЈ тізбектей ›осыл“ан тізбегіндегі ток пен кернеудіЈ арасында“ы фаза ы“ысуын ›алай аны›таймыз?

  6. Тірі ±лпалардан йткен айнымалы токтыЈ т±ра›ты токпен салыстыр“анда ›андай ерекшеліктері бар?

  7. Жиілігі тймен жЩне жо“ары айнымалы токтыЈ ›андай физиологиялы› Щсерлері бар?

  8. Биологиялы› ±лпалардыЈ толы› кедергісініЈ дисперсия ›±былысын тЇсіндіріЈіз. Дисперсия шамасы неге байланысты? Б±л ›±былыс ›айда ›олданылады?

  9. Тірі ±лпаларда сиымдылы› жЩне индуктивтік кедергілер бола ма? Тірі жасаушалардыЈ сиымдылы› кедергілерін ›андай себептер аны›тайды?

  10. Тірі ±лпаларды жо“ары жиілікті электромагниттік йрістер ар›ылы ›ыздырудыЈ физикалы› себептері ›андай?

  11. Диатермия, индуктотермия жЩне УВЧ – терапеяныЈ мЩні неде? ОлардыЈ бір-бірінен ›андай айырмашылы›тары бар?

  12. Диатермия, индуктотермия жЩне УВЧ – терапея кезіндегі жылулы› эффектіні аны›тайтын теЈдеулерді жазыЈыз.

  13. Тірі ±лпалардыЈ электр кедергісін аны›тауда айнымалы токтыЈ т±ра›ты токтан арты›шылы“ы неде?


Есеп шы“ару мысалдары

1 есеп

Кейбір балы›тардыЈ шы“аратын айнымалы импульсті сигналын тіркеу Їшін ›олданылатын йлшеу ›±ралы сиымдылы› ар›ылы аквариум суына ›осылады. Балы› шы“ар“ан ток судыЈ активті кедергісі жЩне онымен тізбектей ›осыл“ан конденсатор мен йлшеу ›±ралы ар›ылы йтеді. Африка пілі деп аталатын балы›тыЈ шы“аратын тогыныЈ шамасын аны›тау керек, егер балы›тыЈ басы мен ›±йры“ы арасында“ы кернеудіЈ максималь мЩні , судыЈ кедергісі , конденсатордыЈ сиымдылы“ы -›а теЈ болса. ИмпульстердіЈ жиілігі . Балы› шы“ар“ан тербелісті гармоникалы› деп алу ›ажет. Балы›тыЈ денесініЈ кедергісін ескермеуге болады.

Шешуі:
Берілгені:









Активті жЩне сиымдылы› кедергілер тізбектей ›осыл“ан айнымалы ток›а арнал“ан Ом заЈын мына тЇрде жазу“а болады:

Табу керек: , м±нда“ы -тізбектіЈ толы› кедергісі, ол теЈ, ал екенін ескерсек, онда



Сан мЩндерін орнына ›ойып, есептейміз



2 есеп

ЖануардыЈ б±лшы› ет ±лпасы ЇлгісініЈ кедергісін алдымен т±ра›ты, содан соЈ айнымалы ток йткізу ар›ылы йлшейді. Осы ±лпаныЈ толы› кедергісі -“а теЈ активті кедергісінен 3 есе Їлкен болу Їшін айнымалы токтыЈ жиілігі ›андай болу керек? °лпаныЈ сиымдылы“ы -›а теЈ.

Шешуі:
Берілгені:







Активті жЩне сиымдылы› кедергілер тізбектей ›осыл“ан айнымалы ток›а арнал“ан Ом заЈын мына тЇрде жазу“а болады:

, ал . ЕсептіЈ шарты бойынша , ендешеТабу керек: , немесе

Осыдан жЩне .

Сонды›тан,

Сан мЩндерін орнына ›ойып, табамыз:


Ба›ылау тапсырмалары
81. Гальванизация“а арнал“ан аппарат сЇзгісінlе индуктивтігі 65 Гн дроссель мен сиымдылы“ы 20 мкФ электролиттік конденсатор бар. Жиілігі 50 Гц айнылмалы ток жіберген кезлегі дроссель мен конденсатор кедергілерін аны›таЈдар. Конденсатор астарларында“ы кернеу 170 В болса, ол ар›ылы ›андай ток йтеді? ДроссельдіЈ активті кедергісін ескермейміз.

82. Жануар денесініЈ индуктивтік кедергісініЈ сиымдылы› кедергісіне ›атынасы 0,4-ке теЈ. Егер жануардыЈ индуктивтілігі 4 мГн, ал сиымдылы“ы 30 мкФ болса, онда йлшеулер айнымалы токтыЈ ›андай жиілігінде жЇргізілді?

83. °лпаларда ›абыну процестері бол“анда жасауша мембранасыныЈ ›±рылымы йзгеріске ±шырайды, сонды›тан олардыЈ электр сиымдылы“ы да йзгеріске ±шырайды. °лпаныЈ ›алыпты жа“дайда“ы сиымдылы› кедергісін йлшеу жиілігі 1,3 кГц айнымалы ток тізбегінде йткізілді. Осы ±лпаныЈ ауыр“ан кездегі сиымдылы› кедергісін йлшеу де осындай жа“дайда йтті, біра› айнымалы ток жиілігін 6,2 кГц етіп алды. Екінші жа“дайда сиымдылы› кедергініЈ шамасы бірінші жа“дай“а ›ара“анда 3,5 есе кем болды. °лпаныЈ электр сиымдылы“ы ауыр“ан кезде неше есе кеміді?

84. Айнымалы ток тізбектеріндегі жиілікті 10 кГц жЩне 100 кГц йзгерткенде б±лшы› еттіЈ толы› кедергісі ›анша есеге йзгереді? Б±лшы› еттіЈ активті кедергісі 80 Ом, ал электр сиымдылы“ы 0,5 мкФ.

85. Ірі ›араныЈ бауыр диатермиясын емдеген кезде йлшемі бір электрод бауыр айма“ына ›ойылады да, екінші электрод бірінші электрод›а ›арама- ›арсы жа››а орналастырылады. Электродтар арасында“ы ток кЇші 1,1 А. Емдеу шарасыныЈ ±за›ты“ы 15 мин. љалыЈды“ы 5 см бауыр кйлемінен бйлініп шы“атын жылу мйлшері ›андай? БауырдыЈ меншікті кедергісін -ге теЈ.

86. Индуктермия Їшін ›олданылатын ДКВ-1 аппараты жиілігі 13,56 МГц айнымалы кернеу тудырады. Осы аппарат›а 1625 кГц жиілікте ж±мыс жасайтын индуктотермиялы› катушка ›осса›, жылулы› эффект неше есе кемиді?

87. Маститті емдеу кезінде УВЧ-терапия ›олданылады. Осы кезде 10 мин ішінде кйлемі желіннен ›андай жылу мйлшері бйлініп шы“ады? Электродтар арасында“ы электр йрісініЈ эффективті кернеулігі 350 В/м. ЖелінніЈ меншікті кедергісі 8 Омм деп алыЈдар.ъ

88. УВЧ-терапея жасайтын май ›абатыныЈ ауданы , ›алыЈды“ы 3 см. ОныЈ активті кедергісі ›андай? Электр сиымдылы“ы 85 пФ, жиілігі 4,68 МГц болса, осы бйліктіЈ толы› кедергісін аны›таЈдар. Май ›абатыныЈ меншікті кедергісі 35 Омм.

89. Активті кедергісі 2,5 кОм, электр сиымдылы“ы 0,022 мкФ ба›а терісіндегі жиілігі 2 кГц айнымалы токтыЈ ток пен кернеу арасында“ы фаза ы“ысуын аны›таЈдар? Активті кедергі мен электр сиымдылы› тізбектей ›осыл“ан деп есептеЈдер.

90. Жиілігі 1 кГц айнымалы ток тізбегіндегі ламинария Їшін ток пен кернеу арасында“ы фаза ы“ысуы . Осы ламинарияныЈ электр сиымдылы“ы неге теЈ, егер оныЈ активті кедергісі 850 Ом-“а теЈ болса. Активті кедергі мен электр сиымдылы› тізбектей ›осыл“ан деп есептеЈдер.



VІІ.Фотометрия. Геометриялыоптика.
Негізгі заЈдары мен теЈдеулері
ШаманыЈ немесе физикалы› заЈныЈ аталуытеЈдеуіТолы› жары› а“ыны, -канделамен алын“ан жары› кЇші Жары› кЇші , - жары› а“ыны, - стерадианмен алын“ан денелік б±рыш Люкспен алын“ан жары›талыну ( -сЩулеленетін беттіЈ ауданы) ; НЇктелік жары› кйзінен ара ›ашы›ты›та“ы жары›талыну. - жары› сЩулесініЈ тЇсу б±рышы. Жар›ырау ( -сЩуле шы“аратын бет) Ламберт заЈын ›ана“аттандыратын жар›ырау жЩне жары›тылы› арасында“ы ›атынас. НЇктелік жары› кйзінен ара ›ашы›ты›та“ы жары›талыну. -жары› сЩулелерініЈ тЇсу б±рышы Ламберт заЈы - нормаль ба“ытта“ы жары› кЇші, - ба“ытында“ы жары› кЇші, - жар›ырап т±р“ан денеге жЇргізілген нормаль мен жары› сЩулесініЈ арасында“ы б±рыш. Жары› ›ар›ындылы“ын аны›тайтын Бугер-Ламберт заЈы

СпектрдіЈ ультракЇлгін айма“ында“ы эффективті фотометриялы› шамалар

СЩулелену а“ыны (эр немесе бакт) СЩулелену кЇші (эр/орт немесе бакт/орт) СЩулелену (эр/м2 немесе бакт/м2) НЇктелік жары› кйзінен сЩулелену МикроскоптыЈ б±рышты› Їлкейтуі . - еЈ жа›сы кйрінетін ›ашы›ты› (25 см), -объектив пен окулярдыЈ фокустарыныЈ ара ›ашы›ты“ы, - объектив пен окулярдыЈ фокусты› ара ›ашы›ты›тары

изін-йзі ба›ылау с±ра›тары


  1. Жары›тыЈ ша“ылу жЩне сыну заЈдарыныЈ теЈдеулерін жазыЈыздар. Сыну кйрсеткіші дегеніміз не?

  2. Екі орта шекарасында“ы абсолют жЩне салыстырмалы сыну кйрсеткіштері арасында“ы байланыс ›андай?

  3. Толы› ішкі ша“ылу ›±былысы, оныЈ оптикалы› ›±ралдарда ›олданылуы?

  4. Линза теЈдеуін ›орытып шы“арыЈыз. ЛинзаныЈ тЇрлері. ЛинзаныЈ оптикалы› кЇші деп нені айтамыз жЩне оныЈ йлшем бірлігі ›андай?

  5. МикроскоптыЈ оптикалы› с±лбасын сызыЈыз. МикроскоптыЈ Їлкейтуі неге теЈ?

  6. Энергетикалы› фотометриялы› шамалардыЈ аны›тамалары жЩне йлшем бірліктері.

  7. Фотометриялы› шамалардыЈ ветеринария мен зоотехнияда“ы орны, ›олданылуы.


Есеп шы“ару мысалдары

1 есеп

Мал шаруашылы“ы мен ветеринарияда ›олданылатын ультрак±лгін лампаныЈ жары› а“ыны 110 лм, эритемдік а“ыны 750 эр жЩне бактерицидтік а“ыны 125 бакт. Лампа ›уаты 30 Вт деп алып, оныЈ жары›ты›, эритемдік, бактерицидтік жары› берулерін аны›таЈдар. ЛампаныЈ осы Їш жа“дайда“ы жары› кЇштерін аны›таЈдар. Осы лампа 3 м ›ашы›ты›та ›андай сЩулелену жЩне жары›талыну тудырады. Лампаны нЇктелік жары› кйзі деп алыЈдар.
Шешуі:
Берілгені:









Жары› беру жары› а“ыныныЈ жары› кйзініЈ ›уатына ›атынасымен аны›талады. љал“ан жары› берулер тура осы сия›ты аны›талады.



Табу керек: Жары› а“ыны мен нЇктелік жары› кйзініЈ жары› кЇші мына теЈдеумен аны›талады: Осыдан

Бас›алары да



НЇктелік жары› кйзі тудыратын жары›талыну








VІІІ. КВАНТТЫљ ОПТИКА. ФОТОБИОЛОГИЯ

ШаманыЈ немесе физикалы› заЈныЈ аталуытеЈдеуіЖары› кванты Масса мен энергия арасында“ы байланыс Жары›тыЈ ж±тылу заЈы


91. МикроскоптыЈ объективініЈ фокус аралы“ы 5 мм, ал окулярыныЈ фокус аралы“ы 28 мм. Объективтен окуляр“а дейінгі ара ›ашы›ты› 18 см. Микроскоп ›анша“а Їлкейтеді. Микроскоп линзасыныЈ оптикалы› кЇшін аны›таЈдар.

92. Микроскоп ішіндегі объектив пен окуляр фокустарыныЈ ара ›ашы›ты“ы 150 мм. ОбъективтіЈ фокус аралы“ы 6 мм. 850 есе Їлкейту Їшін фокус аралы“ы ›андай окуляр алу керек? Микроскоп линзасыныЈ оптикалы› кЇшін аны›таЈдар.

93. Микроскоп окулярыныЈ оптикалы› кЇшін аны›таЈдар, егер объективтіЈ фокус аралы“ы 1,5 мм болса. Объектив пен окулярдыЈ ара ›ашы›ты“ы 21 см. Микроскоп 64 есе Їлкейтеді.

94. Жер атмосферасы шекарасында“ы КЇнніЈ энергетикалы› жар›ырауы (КЇн т±ра›тысы). КЇннен Жерге дейінгі ара ›ашы›ты› 150 млн. км деп алып, КЇнніЈ сЩулелену ›уатын аны›таЈдар.

95. Мал дЩрігерлік орындарда“ы столдыЈ жар›ырауы 30 лк болу керек. Ж±мыс столынан 2 м биіктікке ілінген лампаныЈ минималь жары› кЇші неге теЈ? Осы лампа ›андай жары› а“ынын береді? Жары› беруі 12,6лм/Вт болса, осы лампаныЈ ›уаты ›андай болу керек?

96. Диаметрі 20 см шар формалы лампа сиыр ›орада ілініп т±р. ОныЈ жары› кЇші 80 кд. Осы лампаныЈ жары› а“ынын, жар›ырауын, жары›тылы“ын аны›таЈдар?

97. ДРТ-400 ультракЇлгін лампа йзінен 3,5 м ›ашы›ты›та -теЈ эри›араЈ“ы сЩулелену тудырады. Эри›араЈ“ы а“ынныЈ шамасын аны›тау керек, егер лампа 400 Вт ›уатпен ж±мыс істейтін болса. Лампаны нЇктелік жары› кйзі деп алыЈдар.

98. Бактериялы› токсинді ›±рту Їшін -ке теЈ бактериялы› сЩулелену тудыру керек. Петри ыдысында“ы токсин 4,5 бакт тудыратын УК кйзге орналастырылады. НЇктелік жары› кйзі деп алып, ыдыстан ›андай ара ›ашы›ты›та сЩуле шы“ар“ыш орналастыру керек?

99. Диаметрі 2,5 м дйЈгелек клеткадан 3 м биіктікте ЭУВ-30 лампасы ілініп т±р. ОныЈ сЩулелену кЇші 19,9 мэр/ср. Клетка ортасында“ы жЩне шетіндегі едендегі эри›араЈ“ы сЩулеленуді аны›таЈдар.

100. Ішінде малы бар клетканыЈ вертикаль бетінен 8 м ара ›ашы›ты›та 3 лампыдан т±ратын ультьракЇлгін жары› кйзі орналастырыл“ан. ОныЈ бір лампасы істен шы›ты. СЩулелену йзгермей ›алу Їшін жары› кйзін клетка“а ›аншалы›ты жа›ындату керек.

101. Апертуралы› б±рышы ›ызыл филтрі бар тол›ын ±зынды“ы 655 нм жары›ты “ан йткізетін микроскоппен диаметрі 5 мкм эритроцитті кйруге бола ма?

102. УльтракЇлгін микроскоп тол›ын ±зынды“ы 0,2 мкм сЩулелермен ж±мыс жасайды. Осы микроскоппен диаметрі 30 нм жасауша ішіндегі рибосоманы кйруге бола ма? Микроскоп объективініЈ апертуралы› б±рышы .

103. Объект микроскоп ар›ылы тол›ын ±зынды“ы 645 нм жары›ты йткізетін ›ызыл фильтр, сонан соЈ 490 нм тол›ын ±зынды›ты жары›ты йткізетін жасыл фильтр ар›ылы зерттеледі. Екінші жа“дайда сыну кйрсеткіші 1,66 с±йы› ›олданылды. Микроскоп объективініЈ апертуралы› б±рышы . Екі жа“дайда“ы микроскоптыЈ р±›сат ету шекарасын аны›таЈдар.

104. Кйз Їшін толы› ішкі ша“ылудыЈ шекті б±рышы теЈ. Кйз жанарыныЈ толы› поляризациялану б±рышын (Брюстер б±рышы) табыЈдар.

105. Сау адам ›аныныЈ сары суыныЈ толы› поляризациялану б±рышы . Толы› ішкі ша“ылудыЈ шекті б±рышы ›анша“а теЈ?

106. љант диабетімен ауыратын адамныЈ кіші дЩретіндегі ›анттыЈ концентрациясын аны›тау керек. СахариметрдіЈ ±зынды“ы 20 см тЇтігіндегі жары›тыЈ поляризация жазы›ты“ы б±рылды. љанттыЈ меншікті б±рылуы .

107. Ты“ызды“ы жалбыз майыныЈ меншікті б±рылуын аны›тау керек. °зынды“ы 20 см поляриметр тЇтігіндегі поляризация жазы›ты“ыныЈ б±рылу б±рышы теЈ.

108. КЇнді абсолют ›ара дене деп алып, оныЈ бетіндегі температураны аны›тау керек. КЇнніЈ радиусы м, КЇннен Жерге дейінгі ара ›ашы›ты› 150 млн. км. КЇн т±ра›тысы .

109. љорша“ан орта температурасы бол“ан кездегі жыл›ы денесініЈ жылу беруі (1 секундта дененіЈ беттік ауданында“ы бйлініп шы“атын жылу мйлшері) ›±стікіне ›ара“анда неше есе кем? Жыл›ы мен ›±стыЈ денесініЈ орташа температуралары сЩйкесінше жЩне теЈ. Жыл›ы мен ›±стыЈ денесінен сЩуле шы“арудыЈ максимумына сЩйкес келетін тол›ын ±зынды“ы ›андай?

110. Сиыр ›ораныЈ температурасы -тен -›а дейін тймендегенде сиырлардыЈ жылу беруі ›анша есе йзгереді? Сиыр денесініЈ орташа температурасы . Сиыр денесінен шы››ан максимум сЩулеленуге ›андай ±зынды›та“ы тол›ын сЩйкес келеді?

111. °ры›тарды фотоактивтендіру Їшін ›уаты 25 мВт гелий-неон лазері ›олданылады. 1 минутта ±ры›тардыЈ бетіне ›анша фотон тЇседі? СЩулеленудіЈ тол›ын ±зынды“ы 630 нм.

112. КЇнніЈ сЩулелену ›уаты Вт-›а теЈ. КЇнніЈ 1 сек уа›ыт ішінде сЩулелену нЩтижесінде ›анша массасын жо“алтатынын аны›таЈдар. Неше жыл йткеннен кейін КЇнніЈ массасы екі есе кемиді ( ).

113. Тол›ын ±зынды“ы 632,8 нм гелий-неон лазері шы“аратын сЩулелену кезіндегі фотондар энергиясын аны›тау керек. ЛазердіЈ ›уаты 50 мВт болса, ол 1 секундта ›анша фотон шы“арады?

114. КЇн сЩулесініЈ йсімдіктер йсуіне Щсері мол екендігі белгілі. Осы йсімдік саба›тарында“ы жары›тыЈ ж±тылуын аны›тау керек, егер 8 см жолда жары› 20 есе кемитіні белгілі болса.

115. љуаты 2 мВт лазерлік сЩулелену 2 с ішінде адам кйзін к±йдіріп жібереді (жары› да“ыныЈ ауданы ). Лазерлік сЩуле шы“ару а“ыныныЈ ›ар›ындылы“ы ›андай? Егер тол›ын ±зынды“ы 632,8 нм болса, онда осы уа›ыт ішінде кйзге келіп тЇскен фотондар саны ›анша?

116. Фотосинтез реакциясы кезінде оттегініЈ бір молекуласы пайда болу Їшін 8 фотон керек. Фотосинтез реакциясы нЩтижесінде оттегініЈ 1 молі пайда болу Їшін ›андай жары› энергиясы керек? Жары› тол›ыныныЈ ±зынды“ы 555 нм. Жары› энергиясыныЈ ›олдану коэффициенті 0,34.

117. Малдарды емдеу ма›сатында ультракЇлгін сЩуле шы“аратын ЛЭ-15 лампалары ›олданылады. ОныЈ шы“аратын тол›ын ±зынды“ 315 нм. СЩулелену ›ар›ындылы“ы . аудан“а 10 минут уа›ыт ішінде ›анша фотон келіп тЇседі?

118. °зынды“ы 555 нм жары› сЩулесі тЇскендегі адам кйзініЈ сезімталды› шегі . Осы кезде 1 минут ішінде адам кйзіне ›анша фотон тЇседі?



119. љан сарысуыныЈ ж±тылу кйрсеткішін аны›тау Їшін оны кюветке ›±яды да, фотометр кймегімен осы сарысу ар›ылы йткен жары› ›ар›ындылы“ын аны›тайды. Ол тЇскен жары› ›ар›ындылы“ынан 14% кем. Осындай ›алыЈды›та“ы судан йткен жары›тыЈ ›ар›ындылы“ы 3 % кемиді. СарысудыЈ ж±ту кйрсеткішін табу керек, егер судыЈ ж±ту кйрсеткіші болса.

120. Май ±лпасыныЈ ж±ту кйрсеткішін аны›тау керек, егер 3 мм май ±лпасынан йткен жары›тыЈ ›ар›ындылы“ы 94 % кемитіні белгілі болса.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет