«Информатиканың теориялық негіздері» Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі

Әртүрлі ғылымдарда, техникада, тұрмыста бірнеше түсіндірмесі бар терминдерге мысал келтір.

Мәтін көрсетілгеннен басқа ақпарат берілуі үшін ғана және олармен байланысты сигналдар берілуі үшін пайдаланылатын процесстерге мысал келтір.

Хабарлама мен ондағы ақпарат арасындағы бір мәнді және бір мәнде емес үйлесімділікке мысал келтір.

Ақпарат сақталуын неліктен ақпараттық процесс деп санауға болмайды.

“Хабарлама қабылдаушы” мен “ақпарат қабылдаушы” ұғымдарының айырмашылығы неде?

Адамның сезім мүшелері ұқсас ақпаратарды қабылдауға бағытталған. Бұл біз дискретті ақпаратты қабылдай алмаймыз дегенді білдіре ме?

Символ – белгілеріне мысал келтір. Сивол алфавитті құрастыра ла ма?

Санаудың он алтылық жүйесінде A,B,C,D,E және F цифралары пайдаланылады. Бұл белгілерді символдар деп санауға бола ма?

Осы тарау мәтінінде белгі “әріп”, “ символ” ұғымдары дәлдеп ажыратылады. Олармен “цифр” ұғымы қалай үйлеседі?

Санау торемасының мән – мағынасы неде?

Егер телефон (а), лазерлі диск (b) жазбасы сапасын қамтамасыздандыру талап етілсе, сандық дыбыс жазушы қондырғыға 1 секундта қанша санау қажет?

“Бейнені цифрлау” және “дыбысты цифрлау” терминдерін қалай түсінген жөн? Бұл операциялар қанадай қондырғылармен жүргізіледі?

Бастапқы хабарламада ақпарат сақталмады мүмкін D₁→D₂ типтегі түрленуге мысал келтір.

Базалық ретінде дискретті хабарламаны көрсету үшін неге екілік алфавить таңдалады?

Компьютер неліктен ақпарат өңдеу бойынша әмбебап қондырғы болып табылады?

Ақпарат көрсетудің дискретті формасы мен үздіксіз фомасының симметриялы болмау неде және қалай көрінеді?

Алгоритм ұғымын түсіндіріп бер.

Алгоритм қасиеттерін ата.

Алгоритм ұғымын формальдандыруды қалай түсінесің?

Пост машинасы туралы не айта аласың?

Тьюринг машинасының жұмыс принциптерін түсіндіріп бер.

Марковтың қалыпты алгоритмдеріне мысал келтір.

Рекурсивті функциялар деген не?

Алгоримтдік шешілу мәселесі туралы айтып бер.

ЭЕМ-да берілгендерді қалай ұйымдастырамыз.

Берілгендердің классификасын жаса.

Берілгендердің сызықтық құрылымына не жатады?

Берілгендердің сызықтық емес құрылымына мысалдар келтір.

Модель деген не?

Модельдеу принциптерін ата.

Математикалық модель деген не?

Модельдеу қадамдарын түсінідіріп бер.

Кибернетика ғылым туралы не білесің?

Кибернетиканың бөлімдерін ата.

Энтропия анықтауында белгісіздік мөлшері ретінде неліктен Н пен n арасындағы Логарифмдік байланыстылық таңдалған? Неліктен log₂ таңдалған?

Келесі тәжірибелер энторпиясы қандай:

монета лақтыру;

ойыншық сүйек лақтыру;

36 картадан жорамалдап бір ойын картасын суырып алу;

екі ойыншық сүйекті лақтыру.

Орыс алфавитінде 34 әріп, ағылшында 27 әріп бар. Егер мәтінде барлық әріптер пайда болуын бірдей деп санасақ, онда мәтіннің кездейсоқ таңдалған әрпін табумен байланысты белгісіздік қалай үйлеседі?

Тәжірибенің екі нәтижесі бар. Егер екі нәтиденің ықтималдығы да 0,5 тең болса, мұндай тәжірибе энтропиясы мейлінше көп еккенің дәлелде.

12 – тапрсыманың А қосымшасы шарты бойнша А немесе В тілдерінен шыққан атыс нәтижесімен үлкен белгісіздік байланысты екенін анықта.

Екі тәжірибе үшін H()+H_()=H()+H_() қатынасы тура екендігін дәлелде.

2.2 мысалда қарасытырған тапсырманы шарлар жәшікке алынған соң қайтарылады деген шартта шығарыңыз.

 және  тәжірибелері әуел баста ақ щарлар n мен қара шарлар m болған жәшіктен екі шардың қайтарусыз бірізділікпен алынуынан тұрады. H(), H(), H_() және H_() табыңыз.

Мына тәжірибелер нәтижелерімен қанша ақпарат байланысты:

ойыншық сүйек лақтырылуы;

екі монета лақтырылуы;

36 ойын картасынан біреуін жорамалдаумен суырып алу;

екі ойыншық сүйекті лақтыру.

Біз біреудің ойлаған екі таңбалы санын табамыз:

барлық санды табу үшін қанша ақпарат өажет болады?

табу кезіндегі сұрақтардың оптимальды жүйелілігі қандай? Олардың мейлінше аз саны қанша?

егер біз барлық санды бірден емес, кезекпен табатын болсақ, ақпарат қажет болған саны өзгере ме?

1-ші және 2-ші цифрды шешу үшін қажетті ақпарат бірдей ме?

I(,)=I(,) екенін дәлелде.

2.7 мысалында түсіндірідген тапсырманы А және В ауылдарынан өзге біресе дұрыс, біресе өтірік жауапты беретін, оның үстіне олардың қайсынан бастайтыны белгісіз тұрғндары бар С ауылы да бар деген шартпен шығарыңыз.

сұрақтың екі жауап нұсқасы бар. Жауаптың әрқайсысымен ақпараттың әртүрлі мөлшері байлаысты болуы мүмкін бе?

Бинралы жауапта 1 биттен аз ақпарат болуы мүмкін бе?

Жауап бар жағы 3 болса және олардың барлығы теңықтималды болса, сұраққа жауаптардын әрқайсысында қанша ақпарат болады?

Ақпарат көзі әрқайсысында бір “H” белгісі, екі “%” белгісі, үш “!” белгісі бар көптеген алтытаңбалы хабрлама тудырады. Осындай хабарламалардың әрқайсында қанша ақпарат болады?

Орыс алфавитінің “а” және “б” қайсымен көбірек ақпарат байланысты? Бұл ақпаратты табыңыз.

Орыс тілінде сөздің орташа ұзндығы 5,3 әріп, ағылшын тілінде -4,5. Мәтіндерде сәйкесінше ашық жерлердің пайда болу мүмкіндіктерін табыңыз. Екі тілде де ашық орымен қанша ақпарат байланысты?

2.1 кестесі берілгені бойынша Excel көмегімен орыс тілі үшін І, есептеп шығарыңыз жіне мәтінде келтірілген мәнді тексер.

Алфавит таңбасында ақпарат саны бүтін емес санмне білдірілетіндігіне түсінік бер.

“Шеннондық хабарлама” деген не? Ақпарат теориясының ісі неге дәл осындай хабарламалармен болады?

Біз неге “артық” тілді пайдаланамыз?

Сіздің көзқарасыңызда әдеби жіне іс мәтіндерінің артықтығы бірдей ме? Неліктен?