«Информатиканың теориялық негіздері» Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі



бет60/65
Дата30.09.2023
өлшемі0.64 Mb.
#479302
1   ...   57   58   59   60   61   62   63   64   65
«Информатиканың теориялық негіздері»-emirsaba.org

Тақырып 4. Санау жүйелері

Жұмыстың мақсаты: санау жүйелерінің түрлерін және әртүрлі санау жүйелеріндегі сандарға қолданылатын амалдарды қарастыру.


Мысал 1. Берілген санды ондық жүйеден екілік жүйеге аудар (екілік көрсетілімде үтірден кейін 5 таңба ал).
а) 464(10); б) 380,1875(10); в) 115,94(10)


Шешуі

а) 464

0




б) 380

0




1875




в) 115

1




94

232

0




190

0

0

375




57

1

1

88

116

0




95

1

0

75




28

0

1

76

58

0




47

1

1

5




14

0

1

52

29

1




23

1

1

0




7

1

1

04

14

0




11

1










3

1

0

08

7

1




5

1










1

1

0

16

3

1




2

0






















1

1




1

1






















а) 464(10)=111010000(2); б) 380,1875(10) = 101111100,0011(2); в) 115,94(10) » 1110011,11110(2)


P

Сәйкестіктер

2

00

01

10

11




4

0

1

2

3




2

000

001

010

011

100

101

110

111




8

0

1

2

3

4

5

6

7

























2

0000

0001

0010

0011

0100

0101

0110

0111

1000

1001

1010

1011

1100

1101

1110

1111

16

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

A

B

C

D

E

F

Кестені пайдаланып 1111010101,11(2) санын екілік жүйеден оналтылық жүйеге аудар.



0011 1101 0101,1100(2) = 3D5,C(16).


Мысал 2. Берілген санды ондық санау жүйесіне аудар:
а) 1000001(2).
1000001(2) = 1 × 26 + 0 × 25 + 0 × 24 + 0 × 23 + 0 × 22 + 0 × 21 + 1 × 20 = 64 + 1 = 65(10).
б) 1000011111,0101(2).
1000011111,0101(2) = 1 × 29 + 1 × 24 + 1 × 23 + 1 × 22 + 1 × 21 + 1 × 20 + 1 × 2–2 + 1 × 2–4 =
= 512 + 16 + 8 + 4 + 2 + 1 + 0,25 + 0,0625 = 543,3125(10).
в) 1216,04(8).
1216,04(8) = 1 × 83 + 2 × 82 + 1 × 81 + 6 × 80 + 4 × 8–2 = 512 + 128 + 8 + 6 + 0,0625 = 654,0625(10).
г) 29A,5(16).

29A,5(16) = 2 × 162 + 9 × 161 + 10 × 160 + 5 × 16–1 = 512 + 144 + 10 + 0,3125 = 656,3125(10).



P негізді санау жүйесінде арифметикалық амалдарды орындау үшін келесі косу және көбейту кестесі болу керек:

+

0

1




´

0

1

0

0

1




0

0

0

1

1

10




1

0

1




+

0

1

2

3

4

5

6

7

0

0

1

2

3

4

5

6

7

1

1

2

3

4

5

6

7

10

2

2

3

4

5

6

7

10

11

3

3

4

5

6

7

10

11

12

4

4

5

6

7

10

11

12

13

5

5

6

7

10

11

12

13

14

6

6

7

10

11

12

13

14

15

7

7

10

11

12

13

14

15

16




´

0

1

2

3

4

5

6

7

0

0

0

0

0

0

0

0

0

1

0

1

2

3

4

5

6

7

2

0

2

4

6

10

12

14

16

3

0

3

6

11

14

17

22

25

4

0

4

10

14

20

24

30

34

5

0

5

12

17

24

31

36

43

6

0

6

14

22

30

36

44

52

7

0

7

16

25

34

43

52

61




+

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

A

B

C

D

E

F

0

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

A

B

C

D

E

F

1

1

2

3

4

5

6

7

8

9

A

B

C

D

E

F

10

2

2

3

4

5

6

7

8

9

A

B

C

D

E

F

10

11

3

3

4

5

6

7

8

9

A

B

C

D

E

F

10

11

12

4

4

5

6

7

8

9

A

B

C

D

E

F

10

11

12

13

5

5

6

7

8

9

A

B

C

D

E

F

10

11

12

13

14

6

6

7

8

9

A

B

C

D

E

F

10

11

12

13

14

15

7

7

8

9

A

B

C

D

E

F

10

11

12

13

14

15

16

8

8

9

A

B

C

D

E

F

10

11

12

13

14

15

16

17

9

9

A

B

C

D

E

F

10

11

12

13

14

15

16

17

18

A

A

B

C

D

E

F

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

B

B

C

D

E

F

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

1A

C

C

D

E

F

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

1A

1B

D

D

E

F

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

1A

1B

1C

E

E

F

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

1A

1B

1C

1D

F

F

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

1A

1B

1C

1D

1E




´

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

A

B

C

D

E

F

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

1

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

A

B

C

D

E

F

2

0

2

4

6

8

A

C

E

10

12

14

16

18

1A

1C

1E

3

0

3

6

9

C

F

12

15

18

1B

1E

21

24

27

2A

2D

4

0

4

8

C

10

14

18

1C

20

24

28

2C

30

34

38

3C

5

0

5

A

F

14

19

1E

23

28

2D

32

37

3C

41

46

4B

6

0

6

C

12

18

1E

24

2A

30

36

3C

42

48

4E

54

5A

7

0

7

E

15

1C

23

2A

31

38

3F

46

4D

54

5B

62

69

8

0

8

10

18

20

28

30

38

40

48

50

58

60

68

70

78

9

0

9

12

1B

24

2D

36

3F

48

51

5A

63

6C

75

7E

87

A

0

A

14

1E

28

32

3C

46

50

5A

64

6E

78

82

8C

96

B

0

B

16

21

2C

37

42

4D

58

63

6E

79

84

8F

9A

A5

C

0

C

18

24

30

3C

48

54

60

6C

78

84

90

9C

A8

B4

D

0

D

1A

27

34

41

4E

5B

68

75

82

8F

9C

A9

B6

C3

E

0

E

1C

2A

38

46

54

62

70

7E

8C

9A

A8

B6

C4

D2

F

0

F

1E

2D

3C

4B

5A

69

78

87

96

A5

B4

C3

D2

E1



Мысал3. Сандарды қос:
а) 10000000100(2) + 111000010(2) = 10111000110(2); б) 223,2(8) + 427,54(8) = 652,74(8); в) 3B3,6(16) + 38B,4(16) = 73E,A(16).




1

0

0

0

0

0

0

0

1

0

0










2

2

3

,

2













3

B

3

,

6

+








































+

























+

























1

1

1

0

0

0

0

1

0










4

5

7

,

5

4










3

8

B

,

4




1

0

1

1

1

0

0

0

1

1

0










6

5

2

,

7

4










7

3

E

,

A



Мысал 4. Азайтуды орында:
а) 1100000011,011(2) – 101010111,1(2) = 110101011,111(2);
б) 1510,2(8) – 1230,54(8) = 257,44(8);
в) 27D,D8(16) – 191,2(16) = EC,B8(16).




1

1

0

0

0

0

0

0

1

1

,

00

1

1










1

5

1

0

,

2













2

7

D

,

D

8







































































































1

0

1

0

1

0

1

1

1

,

1
















1

2

3

0




5

4










1

9

1

,

2










1

1

0

1

0

1

0

1

1

,

1

1

10













2

5

7

,

4

4













E

C

,

B

8



Мысал 5. Көбейтуді орында:
а) 100111(2) ´ 1000111(2) = 101011010001(2);
б) 1170,64(8) ´ 46,3(8) = 57334,134(8);
в) 61,A(16) ´ 40,D(16) = 18B7,52(16).






















1

0

0

10

1

1










1

1

7

0

,6

4



















6

1,

A

´








































´




























´





































1

0

0

0

1

1

1



















4

6

,3



















4

0,

D






















1

0

0

10

1

1










3

5

5

2

3

4
















4

F

5

2

+








































+




























+





































1

0

0

10

1

1










7

3

2

4

7

0













1

8

6

8






















1

0

0

10

1

1










4

7

44

3

2

0
















1

8

B

7

,5

2




1

0

0

10

1

1






















5

7

3

3

4

,1

3

4































1

0

1

0

1

1

0

1

0

0

0

1




























































Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   57   58   59   60   61   62   63   64   65




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет