өлшенген және есептелген параметрлер
|
Белгіленуі
|
өлшеу бірлігі
|
|
Тәжірбиелер
|
|
Орташа мәні
|
|
|
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
Пьезометрдегі су деңгейінің биіктік белгісі
|
СД
|
м
|
|
|
|
|
Пьезометрге жалғанған нүктенің биіктік белгісі
|
Z
|
м
|
|
|
|
|
Пьезометрдегі су бағанасының биіктігі
|
H
|
м
|
|
|
|
|
Нүктедегі қысым
|
Р
|
Н/м2
|
|
|
|
|
Металл манометр көрсетуі
|
|
|
|
|
|
|
Сол жақтағы сынап бағанасының биіктігі
|
СДÑ
|
м
|
|
|
|
|
Оң жақтағы сынап бағанасының биіктігі
|
СДÎ
|
м
|
|
|
|
|
Сынып бағанасының биіктігі
|
ho
|
м
|
|
|
|
|
Сынап манометрі қосылған нүктенің биіктік белгісі
|
h2
|
м
|
|
|
|
|
Манометрдегі сынап бағанасының биіктігі
|
h1
|
м
|
|
|
|
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
А нүктесіндегі қысым
|
Р2
|
Н/м2
|
|
|
|
|
Екі нүкте арасындағы қысым айырмасын өлшеу
|
|
|
|
|
|
|
Сол жақтағы биіктік белгісі
|
|
м
|
|
|
|
|
Оң жақтағы биіктік белгісі
|
|
м
|
|
|
|
|
Биіктіктер айырмасы
|
(h)
|
м
|
|
|
|
|
А және в нүктелеріндегі қысым айырмасы
|
(Р)
|
Н/м2
|
|
|
|
|
Вакуум мәндерін өлшеу
|
|
|
|
|
|
|
Вакуумметрдегі су бағанасы биіктігі
|
hâàê
|
м
|
|
|
|
|
Ыдыстағы вакуум мәні
|
Рâàê
|
Н/м2
|
|
|
|
|
Ыдыстағы қысым
|
Р
|
Н/м2
|
|
|
|
|
Сол жақтағы сынап деңгейінің биіктік белгісі
|
СДÑ
|
м
|
|
|
|
|
Оң жақтағы сынап деңгейінің биіктік белгісі
|
СДÎ
|
м
|
|
|
|
|
Сынап бағанасы биіктік белгісі
|
hp
|
м
|
|
|
|
|
Ыдыстағы вакумм мәні
|
Рâàê
|
Н/м2
|
|
|
|
|
Ыдыстағы қысым
|
Р1
|
Н/м2
|
|
|
|
|
№ 4 – 5 ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС ПЬЕЗОМЕТРЛІК ЖӘНЕ ҮЛЕСТІК ЭНЕРГИЯ СЫЗЫҚТАРЫН ТҰРҒЫЗУ
Жалпы мәліметтер және зерттеу мақсаты
Берілген арна (құбыр)қимасы арқылы ағып өтетін сұйық ағынының үлестік энергиясы
P aV 2
E=Z+ + (6.1) pg 2g
мұндағы, Z – қиманың ауырлық орталығының салыстыру жазықтығынан биіктігі;
P
pg - қысымның үлестік потенциалдық энергиясы(пьезометрлік арын);
aV 2
2g - үлестік кинетикалық энергия (жылдамдық арыны).
Сұйықтың қозғалысы кезінде,жүрген жолында энергия шығыны болады.Кез-келген екі қима арасынан ағып өтетін ағынның үлестік энергиялары арасындағы байланыс Бернулли теңдеуімен беріледі
Z1 + P1 +a112 =Z2 + P2 +a222 +hw (6.2) pg 2g pg 2g
мұндағы,
Z1 + P1 +a112 - бірінші қима арқылы ағып өтетін ағынның үлестік энергиясы; pg 2g
Z2 + pgP2 +a22g22 - екінші қима арқылы ағып өтетін ағынның үлестік энергиясы;
hw- екі қима арасындағы сұйық энергиясының шығыны.
Үлестік энергия-сұйықтың бірлік салмағына тиесілі энергия.
Лабораториялық жұмыс мақсаты
1.Тәжірбиелік мәндер бойынша судың қозғалу жолындағы ағынның толық үлестік энергиясының өзгеруін көрсететін сызықты тұрғызу. 2.сұйықтың қозғалу жолындағы ағынның потенциалдық энергиясының өзгеруін көрсететін пьезометрлік сызықты тұрғызу.
Тәжірбиелік қондырғы
«FME03» Бернулли қондырғысы негізінен кесілген конус тәрізді дөңгелек түтіктен, мөлдір және жеті қысымды шүмектен тұрады, бұл әр секцияға сәйкес статикалық қысым мәндерін бір уақытта өлшеуге мүмкіндік береді
Қондырғы (6.1-сурет) бір-бірімен жалғасқан екі (1 және 2) бактен түрады.Бір-бірімен байланысқан бактер Вентури су өлшеуішімен жабдықталған,ұзындық бойында қимасы өзгеретін құбыр(3)көмегімне сұйық тасымалдау іске асырылады.Құбыр қималарындағы артық ағын пьезометрлер(5)бойынша анықталады. Құбырдағы өтім 7-ысырмамен,ал арынды резервуарды сумен толтыру жоғарыдағы ысырмамен реттеледі.
Құбырдан ағып өтетін сұйық өтімі көлемдік тәсілмен анықталады.бұл кезде пьезометр(10)бойынша t уақт ішінде резервуардың толу уақытын білу қажет.Көлемдік резервуардан суды ағызу,арылту төмендегі ысырма (12) арқылы іске асырылады:
1 және 1 – жалғасқан бактер; 2 – құбыр; 34 – Вентури су өлшеуіші;
5 – пьеаометр; 6 – бактің деңгейін ұстауға арналған суағар құбыр;
7 - өтімді реттеуші вентиль ;8 – су өлшеу багі; 9– пьезометр; 10– қозғалмайтын бөлік; 11– су беруші құбыр; 12– ысырма.
2.Тәжірбиені орындау,өлшеу және есептеулер жүргізу тәртібі
Өлшеулер,қозғалыс орнығып,пьезометр көрсетуі қалыптасқан жағдайда алынады.
Тәжірбие жүргізудің төмендегі тәртібі ұсынылады:
1) слыстыру жазықтығынан қиманың ауырлық ортасына дейінгі орынның потенциалдық энергиясы (z-биіктігі ) анықталады;
P
2) қысымның үлестік энергиясы 56 pg (барлық қималарда) пьезометр көрсетуімен табылады;
a 2
3)әрбір қимадағы кинетикалық энергия Пито түтікшесімен алынады, немесе Fx = 2g бойынша есептеледі;
4) көлемдік резервуардағы пьезометр көрсетуі және толық уақыты(t) анықталады; 5) қималар арсындағы ара-қашықтық өлшенеді.Өлшеу нәтижелері лабораториялық жұмыс журналына жазылады.
Өлшеу нәтижелерін өңдеу төмендегі тәртіппен жүргізіледі:
1) тәжірбие жүргізу құбыры қималарының (өтім қимасы) ауданы есептеледі және үлестік потенциал энергия
P
Z+ pg анықталады;
P a2
J hw 7) = формуласымен гидравликалық еңістік табылады, мұндағы l
hw – орташа жылдамдық бойынша есептелген арын шығыны.
Табылған нәтижелер пьезометрлік және үлестік энергия сызықтарын тұрғызуға қолданылады. Ағынның үлестік энергия сызығын тұрғызу үшін орташа жылдамдықтар бойынша есептелген толық арын мәндері пайдаланады. Пьезометрлік сызық,пьезомтр көрсетуі бойынша табылған ағынның үлестік потенциал энергиясы мәндерімен тұрғызылады. Есептеу нәтижелері журналға түсіріледі.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
м
|
м2
|
м3
/с
|
м/с
|
м
|
м
|
м
|
м/с
|
м
|
м
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Жұмыс журналы
№ 6-7 ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС ВЕНТУРИ СУ ӨЛШЕУІШІМЕН ӨТІМ КОЭФФИЦИЕНТТЕРІН АНЫҚТАУ
Жалпы мәліметтер
Вентури су өлшеуіші,тарылған жері бар құбыр элементі. 1-1 қимадан 2-2 қимаға (7.1-сурет) сұйық қозғалғанда,оның жылдамдығы арта түседі.Сондықтан ағынның кинетикалық энергиясы өсіп потенциалдық энергиясы төмендейді.Көрсетілген қималар үшін Беррнули теңдеуін қолданып,кинетикалық және потенциалдық энергиялар өзгеруі арасындағы байланысты табамыз
Z1 + pgP1 + a21g13 =Z2 + pgP2 + a22g23 +hw. (7.1)
Үлестік потенциалдық энергия өзгеруін төмендегідей белгілесек
P1 −Z2 + pgP2 (7.2)
h=Z1 + pg
онда
h=a22g22 −a21g12 +hw (7.3)
Ең алды энергия шығыны жоқ (hw=0) деп өтім формуласын табайық. à1=à2=1,0 деп қабылдасақ, (7.3) теңдеу мына түрге енеді
2 2
h = 2g2 l − 12 (7.4)
(7.4) теңдеуден жылдамдықты табамыз
V2 = 1 (7.5)
өтімнің теориялық мәні
QТ =V22 =2 (7.6)
Егер
A=2 (7.7)
Деп белгіліп алсақ, өтімді табу формуласы төмендегі түрге келеді
QT =A h (7.8)
А мәні, Вентури су өлшеуішінің тұрақтысы деп аталады. (7.8) формула идеал сұйық үшін табылды.Шынайы сұйықтың қозғалуы кезінде энергия шығыны болады. Сондықтан (7.8) формуламен шынайы сұйық өтімін есептесек жоғары сан мәні шығады. Тәжірбиелік өтімнің Qô, теориялық өтімге Qò қатынасын ( арқылы белгілесек
Q
ф
Q = (7-9)
Т
онда,
Qф =QТ (7.10)
немесе
Qф =A h (7.11)
Бұл жерде ( су өлшеуіштің өтім коэффициенті деп аталады.
Лабораториялық жұмыстың мақсаты
Өтім коэффициентінің мәнін анықтау және Вентури су өлшеуішімен өтімді өлшеудің әдісін оқып үйрену.
Тәжірбиелік қондырғы
Достарыңызбен бөлісу: |