Ислам мәдениеті мен білімін қолдау қоры имани гүЛ ҚАйрат жолдыбайҰлы алматы, 2011
жүктеу/скачать 3.56 Mb. Pdf көрінісі
|
| Музыка тыңдау харам ба?
Әннің де естісі бар, есері бар, Тыңдаушының құлағын кесері бар. Абай Пайғамбарымыздың (с.а.у.) ән, музыкаға рұқсат ететін де 208 , тыйым салатын 209 да көптеген хадистері бар. Музыкаға байланысты дәлелдердің әр түрлі болуына бай- ланысты ғұламалардың кейбіреуі жалпы музыканы харам десе, енді біреулері адамға пайдалысы халал деп фәтуа берген 210 . Пайғамбарымыздың музыкаға байланысты хадистерінің әр түрлі болуының астарынан тыйым салынған немесе рұқсат етілген нәрсенің тікелей музыка 208 Мысалы, риуаятта Әбу Бәкір (р.а.) қызы Айша анамыздың үйіне кіреді. Ол жерде екі жәрияның «буғас» соғысына байланысты ән айтып жатқанын көреді де: Пайғамбардың үйінде шайтанның мизмары (шайтанның әуен аспабы) ма?-деп кейіс білдіреді. Пайғамбарымыз (с.а.у.) болса: «Уа, Әбу Бәкір, оларға тиіспе! Бүгін мейрам күні ғой» деді. Осы секілді басқа да хадистерге сүйенген кейбір ғұламалар: «Егер ән айту жалпы харам болғанда, пайғамбарымыз (с.а.у.) өз үйінде оның айтылуына мүлде рұқсат бермес еді» деп, зияны жоқ музыка, әндерге рұқсат беретін фәтуалар шығарған. 209 Мысалы, хадисте: «Ән, өлең жүректе екіжүзділікті өсіреді» делінген. Осы секілді хадистерге қараған кейбір ғұламалар жал- пы музыка, әндерге харам деп фәтуа берген. Толығырақ мәлімет үшін қараңыз: Қ. Жолыбайұлы, Дін мен діл, 97-бет. «Дәуір» баспасы, 2010 ж. 210 әл-Имамул-әкбар Махмуд Шәлтут, Әл-Фәтаауа. 355-бет. Дәруш- шуруқ, Египет. 2004 ж. 351 ИМАНИ ГҮЛ аспаптары емес, олардың қалай қолданылуы, сондай-ақ, тыңдаушы мен орындаушының түпкі ниетіне байланысты екенін аңғарамыз. Себебі, кез-келген музыка аспабының жақсы- жаман әркелкі тартылуына, бұған қоса, айтылатын ән мазмұнының әр алуан болуына байланысты оның адамға тигізер әсері де әр түрлі болады. Міне, сондықтан харам-халал үкімін музыка аспабынан гөрі оның қалай қолданылуын негізге алып қарастырған жөн. Мысалы, сіріңкені бейкүнә біреудің үйін өртеу тәрізді қастандыққа да, от жағып үй жылыту, ас пісіру сияқты игілікті істер үшін де қолдануға болады. Адам табиғаты, ішкі сезімдері, жан дүниесі ерікті- еріксіз көптеген нәрселерді қалайды. Мысалы, көркем табиғат көріністерін тамашалағанда бойы сергіп рахат- танады. Өзеннің сылдырап аққан үні өне бойына ерек- ше әсер етеді. Теңіздің буырқанып тасуы, ормандағы тоты, бұлбұл секілді жыршы құстардың сайрап ән са- луы да жан дүниесін рахатқа бөлеп, дем алдырады. Сондықтан адамның жан дүниесі, ішкі сезімдері әрдайым көркем табиғатты тамашалауды, судың сарқыраған дауы- сын естіп, құстар салған әсем әндерді естуге құмартып тұрады. Ислам діні адам баласын өз табиғатындағы осын- дай сезімдеріне тұсау салып я болмаса тамырына балта шауып мүлдем жоқ ету үшін келген жоқ. Керісінше, олар- ды реттеп, орта жолға бағыттау үшін келді 211 . Ендеше музыка – егер адам баласының уақытын босқа өткізіп ғибадаттарына кедергі жасаса, нәпсісін қоздырып, ойына харам нәрселерді салып, жаман пиғылдарға жетелейтін болса, даңғырығының қаттылығынан мидағы клеткалар- ды өлтіріп, адам мінезін ұшқалақтыққа тәрбиелесе онда 211 әл-Имамул-әкбар Махмуд Шәлтут, Әл-Фәтаауа. 355-бет. Дәруш- шуруқ, Египет. 2004 ж. |