International Journal of Finance and Digitalization
www.ijfd.uz
ISSN: 2181-3957
Vol. 1 Issue 02, 2022
International Journal of Finance and Digitalization
Email: ijfduz@gmail.com
қилинган. У жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғининг глобал
моделини капитал даромадига қатъий белгиланган солиқ ставкасини -
корпоратив даромад солиғи ставкасини назарда тутувчи модел билан
алмаштиришни таклиф қилган. даромад солиғи ставкаси - солиқ тўловчининг
бошқа манбалардан олинадиган умумий даромадига прогрессив солиқ солиш
билан бирлаштирилган.
Шахсий даромадларни солиққа тортишнинг дуалистик моделининг
асосий ғояси солиққа тортиш объектини меҳнат ва капиталдан олинадиган
даромадга бўлишдир. Жаҳон солиқ модели илғор тизимни фақат меҳнат
даромадига қўллашга имкон бермайди ва унинг капитал даромадига
кенгайиши инвестицияларни рағбатлантиришга салбий таъсир қилади. Бошқа
томондан, дуалистик модел даромад солиғи базасини уларнинг ҳар бирига
турлича ёндашувларни қўллаш орқали ҳақиқатда бўлиш имконини беради.
Корпоратив фойдани солиққа тортиш даражасида капитал даромадларининг
мутаносиб ставкасини қўллаш капиталдан фойдаланишдаги турли хил
бузилишларни минималлаштиради.
Дуалистик моделни қўллаган мамлакатлар тақсимлаш мақсадларига
эришиш учун капитал бўлмаган даромадларни прогрессив солиққа тортишни
қўллаб-қувватлаган бўлсалар ҳам, капитал даромадларини қайта тақсимлаш
воситаси сифатида прогрессив солиққа тортишдан воз кечдилар.
Ушбу тизим фойдасига аргументлар қуйидагиларни ўз ичига олади.
1. Капитал даромадига нисбатан паст пропорционал солиқ ставкаси унинг
солиққа тортилишининг нейтраллигига ёрдам беради. Солиққа тортиш
даражаси паст бўлганда, солиқ базасига капитал даромадларининг барча
шаклларини киритиш осонроқ бўлади. Бундан ташқари, агар капитал
даромадларининг айрим турлари маъмурий ёки сиёсий сабабларга кўра
базадан ташқарида қолса, жамғарма ва инвестициялар аралашмасидаги якуний
бузилиш камроқ бўлади, чунки капитал даромадларининг бошқа турлари
бўйича ставкалар нисбатан паст. Бундан ташқари, капитал даромадларини
прогрессив солиққа тортишдан пропорционал солиққа ўтиш солиқ тўловчилар
ўртасида жамғармаларнинг янада самарали тақсимланишини яратади, чунки
уларнинг барчаси жамғармаларнинг қандайдир шакллари бўйича солиқдан
кейин бир хил декларацияга эга бўлади. Пропорционал солиққа тортиш солиқ
арбитражининг солиқ тўловчилар ўртасидаги маржинал солиқ ставкаларидаги
фарқлардан фойдаланган ҳолда қарз олиш операцияларини ўз ичига олган
шаклларини ҳам йўқ қилади.
2. Сармоядан олинадиган даромад солиғининг паст ставкаси солиқ
тўловчининг капиталдан номинал даромадидан ундирилиши фактини
|