Ж. У. Кобдикова педагогика ғылымдарының докторы
Икем ді лік коэф фи циен ті
жүктеу/скачать 6.1 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- АРМАН -ПВ баспасы
| Икем ді лік коэф фи циен ті – бір ай ны ма лы ның пай ыз дық өз ге руі нә ти-
же сін де екінші бір ай ны ма лы ның пай ыз дық өз ге руін көр се те тін сан дық көр- сет кіш. Икем ді лік нөл ден шек сіз дік ке дей ін өз ге руі мүм кін. Икем ді лік түр ле рі. Мынадай икем ді лік түр ле рін атап ай ту ға бо ла ды: • ба ға бой ын ша сұ ра ныс тың икем ді лі гі; • та быс бой ын ша сұ ра ныс тың икем ді лі гі; • ба ға бой ын ша ұсы ныс тың икем ді лі гі; • ба ға бой ын ша сұ ра ныс тың ай қас икем ді лі гі; • сұ ра ныс тың нүк те лік икем ді лі гі; • сұ ра ныс тың до ға лы икем ді лі гі; • ба ға мен жа ла қы ара қа ты на сы ның икем ді лі гі; • тех ни ка лық ал мас ты ру икем ді лі гі; • тү зу сы зық тың икем ді лі гі. Икем ді лік фор ма ла ры. Сұ ра ныс тың ба ға бой ын ша икем ді лі гінің форма- лары төмендегідей: • икем ді сұ ра ныс (E D > 1). Сұ ра ныс тың ша ма сы ба ға дан көп дә ре же де өз ге- ре тін жағ дай. Мы са лы, ба ға ның 1%-ке өсуі сұ ра ныс кө ле мі нің 4%-ке тө мен деуін ту ды ра ды; • икем сіз сұ ра ныс (E D < 1). Сұ ра ныс ша ма сы ба ға ға қа ра ған да аз дә ре же де өз ге ре тін жағ дай. Мы са лы, ба ға ның 1%-ке өсуі сұ ра ныс тың тек 0,3 %-ке тө мен деуі не әке ле ді; • сұ ра ныс тың бір лі-жа рым икем ді лі гі (E D =1) Ол ба ға ның әр 1% өз ге рі сі не сұ ра ныс са ны 1%-ке өз гер ген де пай да бо ла ды; • өте икем ді сұ ра ныс (E D =~). Ба ға аз ғана өзгерсе, сұраныс шамасы шек сіз өз ге ре тін жағ дай. Бұл жағ дай да сұ ра ныс қи сы ғы тек көл де нең мен бе рі- ле ді; АРМАН -ПВ баспасы Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ * Книга предоставлена исключительно в образовательных целях согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217 4 3 1бөлім. Экономикалық құбылыс ретіндегі кәсіпкерлік • өте икем сіз сұ ра ныс (E D = 0). Ба ға өз гер ген кез де сұ ра ныс ша ма сы мүл дем өз гер мейт ін жағ дай. Мұн дай сұ ра ныс сұ ра ныс тың тік қи сық сы зы ғы мен көрінеді. Иіл гіш тік шарт ты түр де бөлінеді, өйт ке ні түр лі игі лік тер дің икем ді лік коэф фи циен ті әр түр лі. Осы лай ша, не гіз гі азық-тү лік ба ға сы бой ын ша сұ ра ныс тың икем ді лі гі тө мен. Ал сән-сал та нат зат та рдың икемділігі, ке рі сін ше, ба ға бой ын ша жо ға ры болады. Икем ді лік уа қыт фак то ры на, ха лық то бы на, тау ар-субс ти тут тар дың бо луы на бай- ла ныс ты өз ге руі мүм кін. Икем ді лі к пен сұ ра ныс қи сы ғы ның көл- беуін те ңес ті ру ге бол май ды, өйт ке ні бұлар әр түр лі ұғым дар. Олар дың ара сын да ғы ай ыр ма шы лық ты сұ ра ныстың тұзу сы зы- ғы ның икем ді лі гі арқылы көр се ту ге бо ла ды (7-су рет). Графиктен біз әр бір нүк те де гі сұ ра ныстың түзу сы зы ғы бір дей көл беу түрге ие екенін кө ре міз. Алай да, сызықтың ор та сы нан жо ға ры болса сұраныс икемді, ор та сы нан тө мен болса, сұраныс икемсіз болады. Ор та сын да ор на лас қан нүк- те де сұ ра ныс тың икем ді лі гі бір ге тең. Сұ ра ныс тың икем ді лі гі ту ра лы тек тік не ме се көл де нең сы зық тың көл беуі бой ын ша ай ту ға бо ла ды. Ұсы ныс икем ді лі гінің негізгі формалары: • икем ді ұсы ныс жағдайында ұсы ныс тың кө ле мі ба ға ға қа ра ған да үл кен процентке өз гер гереді. Бұл форма ұзақ ке зең ге тән; • икем сіз ұсы ныс жағдайында ұсы ныс тың кө ле мі ба ға ға қа ра ған да аз про- центке өз гер гереді. Бұл форма қыс қа ке зең ге тән; • абсолютті икем ді ұсы ныс ұзақ мер зім ге тән. Ұсыныс қи сы ғы қа таң көл- де нең; • абсолютті икемсіз ұсы ныс ағым да ғы ке зең ге тән. Ұсыныс қи сы ғы қа таң тік. Сұ ра ныс тың ай қас икем ді лі гі нің не гіз гі фор ма ла ры: • оң, өза ра ал мас ты ры ла тын игі лік тер ге тән; • те ріс, өза ра то лық ты ра тын игі лік тер ге тән; • нөл дік, өза ра ал мас ты ры ла тын дар ға да, өза ра то лық ты ра тын дар ға да қа ты сы жоқ игі лік тер ге тән. Та быс бой ын ша сұ ра ныс икем ді лі гі нің не гіз гі ны сан да ры: • оң, сұ ра ныс тың кө ле мі та быс тың көбеюімен ұл ғаяды. Бұл ны сан қа лып ты тау ар лар ға, атап айт қан да, сән-сал та натты зат тар ға жа та ды; • те ріс, та быс тың қыс қа руы мен сұ ра ныс кө ле мі де қыс қа ра ды. Бұл форма са па сыз игі лік тер тү рін де гі тө мен тау ар ларға тән; • нөл дік, сұ ра ныс кө ле мі та быс тың өз ге руі не жау ап бер мей ді. Ол табысқа байланысы жоқ, тұтыну тауарларына тән. Бұл – бі рін ші қа жет ті ліктегі тау ар ла р. O Q P D A E D 1 E D 1 E D 1 С М R 2 1 1 3 D 2 3 4 4 жүктеу/скачать 6.1 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|