Жалпы білім беру ұйымдарындағы тәрбие жұмысының ерекшеліктері
жүктеу/скачать 4.6 Mb. Pdf көрінісі
|
| Мағыналық реттеу. Білім беру ортасындағы қарым-қатынастардың
барлық түрлері белгілі бір ережелер жүйесіне сәйкес ұйымдастырылады, оларды түсіну және орындау баланың тіршілік әрекетінің тиімділігін едәуір арттырады. 6. Әлеуметтік қатынастар жүйесіне ену. Білім беру ортасын ұйымдастыру балаға оқиғалық қауымдастықты қамтамасыз етеді, оның белсенді өзара әрекеттесуін және қоршаған адамдармен қарым-қатынасын ынталандырады. 7. Даму сипаты. Баланың өз бетінше немесе айналасындағылардың көмегімен жеңе алатын ойластырылған кедергілер жүйесінің болуын болжайды. 8. Нақты және әлеуетті танымдық мүмкіндіктерді қорғау мен дамытуға бағдарлау. Білім беру ортасын ұйымдастыру баланы өзекті және жақын даму аймағында жұмыс істеу қажеттілігінің алдына қояды. Бұл қағида арнайы білім беруде маңызды қағидат болып табылады. Психологиялық қолайлы жағдай жасау білім алушыларды ЕБҚ-мен бейімдеу үшін білім беру ұйымдарында оның пәндік-практикалық қоршаған ортасын орнатудан басталады. Бұл ретте бала үшін психологиялық жайлылықтың маңызды компоненттерінің бірі оның сыныптағы оқу орны болып табылады. Сыныптағы оқушыларды отырғызу мәселесін шешу кезінде кейбір ережелерді ұстануы қажет: ЕБҚ бар балаларға қолайлы орындарын ұсыну қажет: - оларды ынталы және жақсы үлгеруші оқушылардың жанында немесе оң рөлдік модельді тасымалдаушылардың жанында отырғызу керек; - назар аударатын заттардың жанында отырғызудан аулақ болу; - қауіпсіз, кедергілерден бос ортаны және жүріп-тұру үшін барабар кеңістікті қамтамасыз ету; 373 - тақтаны бөгде заттармен үймеуге болмайды; - ЕБҚ бар бала отырған жерде тыныштық және тыныш аймақ құру; - оқу орындарын оқушылар үшін икемді топтарда сабақта жұмыс істеуге және өзара іс-қимыл жасауға мүмкіндік беретін етіп ұйымдастыру. Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымының (ЭЫДҰ) елдері мектеп оқушыларда оқуға қиындық туғызатын себептердің үш тобын бар, соның салдарынан – ерекше білім беру қажеттіліктерін қарауды ұсынады: - бала дамуының бұзылуы; - мінез-құлық және эмоциялық мәселелер; - өмірдің қолайсыз жағдайлары (әлеуметтік, психологиялық, экономикалық, лингвистикалық және т. б. мәселелер). Ерекше білім беру қажеттілігі-бұл әр оқушыны оқытуда табысты болуын қамтамасыз ету мақсатында психологиялық-педагогикалық әдістермен жүзеге асырылатын оқу үдерісінде көмек пен қызмет көрсету қажеттілігі. Жалпы білім беруді дамыту инклюзивтілік қағидатын негізге ала отырып, білім беру процесінің барлық қатысушылары: 1) кедергілер мен проблемалар емес, ресурстар ретінде мүмкіндіктердің алуан түрлілігін қарастыру. Мұғалімнің педагогикалық шеберлігін жетілдіру және оқытудың жоғары сапасын қамтамасыз ету үшін қоғамдағы толерантты мінез-құлық мәдениетін тәрбиелеу ресурстары. Бір оқушының қиындықтарын жеңуге қатысты жұмыс, әдетте, басқа балаларға да пайда әкеледі; 2) оқудағы жоғары жетістіктері бар оқушыларға ғана емес, сыныптың барлық оқушыларына бағдармен оқу үдерісін құру; 3) Ерекше білім беру қажеттілігі бар оқушыларды тек мамандармен (логопед, арнайы педагог, психолог, жеке көмекші) ғана емес, барлық білім беру процесіне қатысушылар тарапынан қолдауды қамтамасыз ету. 4) оқу үрдісінде оқушыларға көмек көрсету мәселелерін шешуге командалық тәсілді қолдану; 5) оқушыларға қолдау көрсету және ұйымдастыру кезінде "жапсырмаларды" ілуден бас тарту. Көмекті – тек қана «инклюзивщиктерге» емес, оқушылар қауымдастығының толық құқықты мүшелеріне көрсетіледі, "ерекше"," дағдарыстық"," инклюзияға жататын " балаларға. Жапсырмаларды ілу кемсітушіліктің көрінісі болып табылады. ҚР Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартына (бастауыш, негізгі орта және орта) сәйкес "ерекше білім беру қажеттіліктері бар білім алушылар үшін ерекше білім беру қажеттіліктерін қанағаттандыру мақсатында арнайы жағдайлар жасалады" [ХХ]. Қазіргі уақытта ҚР Білім беру жүйесінде ерекше білім беру қажеттілігінің қатарына жатқызады: 1) Оқу жоспары мен оқу бағдарламаларының өзгеруінде (қысқартылған немесе жеке бағдарлама бойынша оқыту); 2) оқыту нәтижелерін бағалау тәсілдерін (оқушының жетістіктерін) өзгерту); 3) оқытудың вариативті, арнайы және балама әдістерін қолдануда; 4) оқулықтарды, оқу құралдарын таңдауда, Жеке оқу материалдарын пайдалануда; 374 5) оқыту нысанын таңдауда; 6) кедергісіз орта құру және оқу орнын бейімдеу; 7) орнын толтырушы және техникалық құралдарда; 8) арнайы психологиялық - педагогикалық көмек (психолог, логопед, арнайы педагог (олигофренопедагог, сурдопедагог, тифлопедагог)); 9) педагог-ассистенттің көмегі; 10) әлеуметтік-педагогикалық көмек (әрбір қажеттілікті іске асырудың толық сипаттамасы ННПЦ КП әдістемелік құралында берілген). Оқу қиындықтарының сипаты мен айқындылық дәрежесіне байланысты білім алушыда біреуден бірнеше ерекше білім алу қажеттілігі анықталуы мүмкін. Оқушылардың ерекше білім алу қажеттілігі білім алудың кез келген кезеңінде пайда болуы мүмкін. Арнайы жағдайлар жасау бойынша мектеп жұмысының күтілетін нәтижесі және оқу үрдісінде оқушыға психологиялық- педагогикалық қолдау көрсету болып табылады. а) оқушының мектепке, мұғалімдерге, сыныптастарға жағымды көзқарасы; ә) жалпы білім беру, қысқартылған немесе жеке бағдарлама шеңберіндегі академиялық табыстылық; б) оқушының әлеуметтік бейімделуі. Білім алушыларды психологиялық- педагогикалық қолдау ерекше білім беру қажеттілігін бағалау негізінде жүзеге асырылады. Ерекше білім беру қажеттіліктерін бағалау-бұл анықталған оқу қиындықтары мен олардың пайда болу себептері негізінде оқу үрдісінде оқушының қолдау түрлерін, нысандары мен көлемін анықтау. Қажеттіліктерді бағалау, білім алушыларды қолдау сияқты деңгейлік сипатқа ие. Бір деңгейді қолдаудан қолдаудың қарқындылығын арттыру жағына да, қолдауды азайту жағына да басқа деңгейді қолдауға көшу мүмкіндігі бар. жүктеу/скачать 4.6 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|