-
Нышан туралы түсінік.
-
Қабілет пен нышан арасындағы байланыстың бірыңғай еместігі.
-
Қабілеттер, нышандар және адамдардың даралық өзгешеліктері ретінде.
Әдістемелік нұсқау:
Адам қабілеттері мен генотип, жоғары жүйке жүйесі қасиеттерінің өзара байланысын егіздер әдісі арқылы дәлелдеңіз. Балалардың даралық айырмашылығын зерттеудегі Теплов-Небылицын мектебінің принциптерін оқып-зерттеп, оларға өзіндік талдау жасаңыз.
Әдебиеттер:
-
Гиппенрейтер Ю. Введение в общую психологию. –М., 1987
-
Гиппенрейтер Ю. Психология индивидуальных различии. – М., 1989
-
Немов Р.С. Учебник для студентов высших пед. учебных заведений. Т1.(Общие основы психологии) – М.,2003
-
Рубинштейн С.Л. Основы общей психологии. – СПБ., 2004
-
Популярная психология. Хрестоматия: Уч. Пособие для студентов пед. инст./ Сост. Мироненко В.В. – М., 1990
-
Психология одаренности детей и подростков / Под ред. Н.С.Лейтеса .- М.; 1996
Адам қабілеттерінің табиғаты
Мақсаты:
Қабілеттің түрлерін талдау, алғышарттарды көрсету.
Талқылауға арналған сұрақтар: -
Арнайы қабілеттердің қалыптасу және дамуының алғышарттары.
-
Талант – қабілеттің ең жоғары көрінісі ретінде.
-
Таланттың негізгі белгілері.
Әдістемелік нұсқау:
Қандай қабілеттерді арнай қабілеттерге жатқызуға болады және оған негіз болатын биологиялықтан басқа да қандай факторлар әсер етеді деген сұрақтарға жауап іздестіру қажет.
Әдебиеттер:
-
Гиппенрейтер Ю. Введение в общую психологию. –М., 1987
-
Гиппенрейтер Ю. Психология индивидуальных различии. – М., 1989
-
Немов Р.С. Учебник для студентов высших пед. учебных заведений. Т1.(Общие основы психологии) – М.,2003
-
Рубинштейн С.Л. Основы общей психологии. – СПБ., 2004
-
Популярная психология. Хрестоматия: Уч. Пособие для студентов пед. инст./ Сост. Мироненко В.В. – М., 1990
-
Психология одаренности детей и подростков / Под ред. Н.С.Лейтеса .- М.; 1996
Қабілеттің қалыптасуы
Мақсаты:
Қабілеттің қалыптасу кезеңдерімен танысу, әр кезеңде қабілетті зерттеу әдістерімен танысу.
Талқылауға арналған сұрақтар: -
Кейбір қабілет түрлерін қалыптастырудың жолдары.
-
Қабілеттердің бастапқы қалыптасу этаптары, олардың қалыптасу процесі және әрі қарайғы дамуы.
-
Түрлі қызмет, әрекет үстіндегі қабілеттердің шығуы және дамуы.
Әдістемелік нұсқау:
Қабілеттің қалыптасу этаптарына сараптама жасай отырып, мектеп оқушыларының қабілеттерінің қалыптасуының алғышарттарын көрсетіңіз. Қабілетті зерттеу әдістерін іріктеу және апробациялау қажет.
Әдебиеттер:
-
Гиппенрейтер Ю. Введение в общую психологию. –М., 1987
-
Гиппенрейтер Ю. Психология индивидуальных различии. – М., 1989
-
Немов Р.С. Учебник для студентов высших пед. учебных заведений. Т1.(Общие основы психологии) – М.,2003
-
Рубинштейн С.Л. Основы общей психологии. – СПБ., 2004
-
Популярная психология. Хрестоматия: Уч. Пособие для студентов пед. инст./ Сост. Мироненко В.В. – М., 1990
-
Психология одаренности детей и подростков / Под ред. Н.С.Лейтеса .- М.; 1996
Ерік.
Мақсаты:
Ерікке – психикалық процесс және психикалық қасиет ретінде анықтама беру, арақатынасын көрсету.
Талқылауға арналған сұрақтар:
-
Адам іс-әрекетін және қарым-қатынасын ұйымдастырудағы еріктің маңызы.
-
Тұлғаның бірінші еріктік қасиеттері.
-
Тұлғаның екінші және үшінші еріктік қасиеттері.
Әдістемелік нұсқау:
Ерік ұғымына түсінік беру және оның негізгі белгілерін көрсетіңіз. Оның біріншілік, екіншілік және үшіншілік қасиеттеріне сипаттама беріңіз.
Әдебиеттер:
-
Гиппенрейтер Ю. Введение в общую психологию. –М., 1987
-
Немов Р.С. Учебник для студентов высших пед. учебных заведений. Т1.(Общие основы психологии). – М.,2003
-
Котырло В.К. Развитие волевого поведения у дошкольников. – Киев. 1971
-
Рубинштейн С.Л. Основы общей психологии. – СПБ., 2004
-
Популярная психология. Хрестоматия: Уч. Пособие для студентов пед. инст./ Сост. Мироненко В.В. – М., 1990
-
Выготский Л.С. Собр. Соч. – М., 1983
Ерік теориялары.
Мақсаты:
Ерік теорияларын талдау, ерік және рефлексия арақатынасын түсіндіру.
Талқылауға арналған сұрақтар:
-
Еріктің теоретикалық зерттеулері.
-
Ерік және рефлексия.
-
Еріктік реттеулердің іс-әрекет мотивациясымен байланысы.
Әдістемелік нұсқау:
Еріктік әрекетке теоретикалық сараптама жасай отырып, қазіргі психолог ғалымдардың ерік мәселесіне интегративті сипаттама беру талпыныстарына баға беріңіз.
Әдебиеттер:
-
Гиппенрейтер Ю. Введение в общую психологию. –М., 1987
-
Немов Р.С. Учебник для студентов высших пед. учебных заведений. Т1.(Общие основы психологии). – М.,2003
-
Котырло В.К. Развитие волевого поведения у дошкольников. – Киев. 1971
-
Рубинштейн С.Л. Основы общей психологии. – СПБ., 2004
-
Популярная психология. Хрестоматия: Уч. Пособие для студентов пед. инст./ Сост. Мироненко В.В. – М., 1990
-
Выготский Л.С. Собр. Соч. – М., 1983
Әрекет-қылықты ерікті реттеу мәселелері.
Мақсаты:
Еріктің реттеушілік қызметін түсіндіру, ерік құрылымын көрсету.
Талқылауға арналған сұрақтар:
-
Ерікті әрекеттің құрылымын талдау.
-
Ерікті шешім қабылдау мен оны орындаудың маңызы.
Әдістемелік нұсқау:
Әрекет-қылықты ерікті реттеу мәселелеріне байланысты ерікті әрекеттің құрылымын анықтаңыз және оған өз аргументтеріңізді негіздеңіз.
Әдебиеттер:
-
Гиппенрейтер Ю. Введение в общую психологию. –М., 1987
-
Немов Р.С. Учебник для студентов высших пед. учебных заведений. Т1.(Общие основы психологии). – М.,2003
-
Котырло В.К. Развитие волевого поведения у дошкольников. – Киев. 1971
-
Рубинштейн С.Л. Основы общей психологии. – СПБ., 2004
-
Популярная психология. Хрестоматия: Уч. Пособие для студентов пед. инст./ Сост. Мироненко В.В. – М., 1990
-
Выготский Л.С. Собр. Соч. – М., 1983
Адамда еріктің қалыптасуы.
Мақсаты:
Еріктің қалыптасу заңдылықтарымен танысу, балаларда еріктің дамуындағы ерекшеліктермен танысу.
Талқылауға арналған сұрақтар:
-
Ерікті дамытудың негізгі бағыттары.
-
Әрекет-қылықты саналы реттеуді қалыптастыру және нығайту ерікті дамытудың маңызды этапы ретінде.
-
Балаларда ерікті дамытудағы ойынның маңызы.
Әдістемелік нұсқау:
Адамның әрекет-қылығының саналы, адамгершілік тұрғысынан реттелуін ерік дамуының маңызды этапы ретінде қарастырыңыз. Балаларда ерік дамуындағы қиыншылықты жеңумен байланысты ойындардың маңызын ашыңыз.
Әдебиеттер:
-
Гиппенрейтер Ю. Введение в общую психологию. –М., 1987
-
Немов Р.С. Учебник для студентов высших пед. учебных заведений. Т1.(Общие основы психологии). – М.,2003
-
Котырло В.К. Развитие волевого поведения у дошкольников. – Киев. 1971
-
Рубинштейн С.Л. Основы общей психологии. – СПБ., 2004
-
Популярная психология. Хрестоматия: Уч. Пособие для студентов пед. инст./ Сост. Мироненко В.В. – М., 1990
-
Выготский Л.С. Собр. Соч. – М., 1983
Адам өміріндегі эмоцияның маңызы
Мақсаты:
Сезім, эмоция ұғымдары, олардың арақатынасын түсіну, оның қызметтерімен танысу.
Талқылауға арналған сұрақтар:
-
Сезім және эмоция ұғымдарына психологиялық анықтама.
-
Эмоцияның негізгі қызыметтері.
-
Эмоционалдық күйді бағалайтын және өлшейтін негізгі параметрлер.
Әдістемелік нұсқау:
Эмоция ұғымына түсінік беріңіз. Оның адам өміріндегі маңызына және негізгі қызметтеріне талдау жасауқажет: коммуникативті, реттеуші, мотивациялық, бағалаушы, итермелеуші, қорғаныштық. Эмоцияның түйсік пен сезімнен айырмашылығын көрсете отырып, эмоцияларды топтастырыңыз.
Әдебиеттер:
-
Гиппенрейтер Ю. Введение в общую психологию. –М., 1987
-
Гриншпун И.Б. Введение в психологию. – М., 1994
-
Вилюнас В.К. Психология эмоциональных явлений. – М., 1976
-
Немов Р.С. Учебник для студентов высших пед. учебных заведений. Т1.(Общие основы психологии). – М.,2003
-
Рубинштейн С.Л. Основы общей психологии. – СПБ., 2004
-
Симонов П.В. Эмоциональный мозг. Физиология. Нейроанатомия. Психология эмоций. – М.: 1981
-
Фромм Э. Искусство любить:Исследование любви. – М., 1990
-
Популярная психология. Хрестоматия: Уч. Пособие для студентов пед. инст./ Сост. Мироненко В.В. – М., 1990
Эмоцияның психологиялық теориялары
Мақсаты:
Эмоцияға түрліше анықтама берген түрлі ғалымдардың концепцияларымен танысу, оларға анализ жасау.
Талқылауға арналған сұрақтар:
-
Ч.Дарвиннің эволюциялық теориялары.
-
Джемс-Ланге және Кеннон-Бард бойынша эмоцияның шығу тегі және оның негізінің психоорганикалық концепциясы.
-
Л. Фестингер, С.Шехтер бойынша эмоцияның когнитивтік теориялары.
-
П.В.Симонов бойынша эмоцияның ақпараттық теориялары.
Әдістемелік нұсқау:
Қазіргі психологиядағы негізгі эмоция теорияларына көңіл аударыңыз: Ч.Дарвиннің эволюционистік теориясы, Джемс-Лангенің психоорганикалық теориясы, эмоцияны түсіндірудегі Л.Фестингердің когнитивті диссонанс теориясы, П.В.Симоновтың ақпараттық теориясы. Оларға тезариус құрыңыз.
Әдебиеттер:
-
Гиппенрейтер Ю. Введение в общую психологию. –М., 1987
-
Гриншпун И.Б. Введение в психологию. – М., 1994
-
Вилюнас В.К. Психология эмоциональных явлений. – М., 1976
-
Немов Р.С. Учебник для студентов высших пед. учебных заведений. Т1.(Общие основы психологии). – М.,2003
-
Рубинштейн С.Л. Основы общей психологии. – СПБ., 2004
-
Симонов П.В. Эмоциональный мозг. Физиология. Нейроанатомия. Психология эмоций. – М.: 1981
-
Фромм Э. Искусство любить:Исследование любви. – М., 1990
-
Популярная психология. Хрестоматия: Уч. Пособие для студентов пед. инст./ Сост. Мироненко В.В. – М., 1990
Эмоция және жеке тұлға
Мақсаты:
Жеке тұлға өміріндегі эмоция маңызын көрсету, оның түрлі көріністерімен, эмоционалды сферасымен танысу.
Талқылауға арналған сұрақтар:
-
Эмоцияның адам қажеттілігімен байланысы.
-
Адамда эмоционалды сфераның дамуы.
-
Шығармашылықтағы эмоцияның көрнісі.
-
Балаларда адамгершілік сезімдерді тәрбиелеудің маңызы.
Әдістемелік нұсқау:
Эмоцияның адамның тұлғалық дамуындағы ролін күнделікті өмір барысынан мысалдар келтіру арқылы дәлелдеу. Балаларда адамгершілік сезімдерді тәрбиелеудің маңызын ашу.
Әдебиеттер:
-
Гиппенрейтер Ю. Введение в общую психологию. –М., 1987
-
Гриншпун И.Б. Введение в психологию. – М., 1994
-
Вилюнас В.К. Психология эмоциональных явлений. – М., 1976
-
Немов Р.С. Учебник для студентов высших пед. учебных заведений. Т1.(Общие основы психологии). – М.,2003
-
Рубинштейн С.Л. Основы общей психологии. – СПБ., 2004
-
Симонов П.В. Эмоциональный мозг. Физиология. Нейроанатомия. Психология эмоций. – М.: 1981
-
Фромм Э. Искусство любить:Исследование любви. – М., 1990
-
Популярная психология. Хрестоматия: Уч. Пособие для студентов пед. инст./ Сост. Мироненко В.В. – М., 1990
Қарым-қатынас адамның негізгі іс-әрекеті ретінде
Мақсаты:
Қарым-қатынас ұғымы оның адам өміріндегі маңызын түсіндіру.
Талқылауға арналған сұрақтар: -
Қарым-қатынас әлеуметтік-рухани қажеттілік ретінде.
-
Қарым-қатынас адамдардың бірін-бірі қабылдаулыры ретінде.
-
Тұлғаралық қатынастардың түрлерін талдау.
Әдістемелік нұсқау:
Қарым-қатынастың адамның психологиялық онтогенетикалық дамуындағы ролін анықтаңыз. Адамдар мен жануарлар қарым-қатынасын салыстыру қажет. Қарым-қатынас түрлерін олардың мазмұны, мақсаты және құралдарына қарай топтастырыңыз және оларға сараптама жасаңыз. Қарым-қатынасты орнату техникасын меңгеруге байланысты бағдарлама жасау қажет.
Әдебиеттер:
-
Гиппенрейтер Ю. Введение в общую психологию. –М., 1987
-
Бодалев А.А. Личность и общение. – М., 1983
-
Бодалев А.А. Восприятие и понимание человека человеком. – М., 1982
-
Кричевский Р.Н., Дубровская Е.М. Психология малой группы. – М., 1991
-
Немов Р.С. Учебник для студентов высших пед. учебных заведений. Т1.(Общие основы психологии). – М.,2003
-
Популярная психология. Хрестоматия: Уч. Пособие для студентов пед. инст./ Сост. Мироненко В.В. – М., 1990
-
Петровский А.В. Личность. Деятельность. Коллектив. – М., 1982
-
Сатиева Ш.С.Психология С. 2007
Топтар және ұжым
Мақсаты:
Топ ұымы, ұжым ұғымы, бұл ұғымдардың арақатынасын түсіну, өзара әрекеттесу заңдылықтарын көрсету.
Талқылауға арналған сұрақтар: -
Топтардың түрлері.Олардың өзіндік ерекшеліктері.
-
Топтардағы өзара әрекеттесулер.
-
Ұйымдаспаған топтардағы адамдардың өзара әрекеттесулері.
Әдістемелік нұсқау:
Топтық әрекеттің тиімділігінің әлеуметтік-психологиялық факторларына талдай келе, ұжымға психологиялық анықтама беріңіз және оның қалыптасу заңдылықтарына көңіл аударыңыз. Кіші топтардағы әлеуметтік-психологиялық құбылыстарға талдау жасап, тұлғаның дамуындағы түрлі топтардың жағымды және жағымсыз жақтарын көрсетіңіз.
Әдебиеттер:
-
Гиппенрейтер Ю. Введение в общую психологию. –М., 1987
-
Бодалев А.А. Личность и общение. – М., 1983
-
Бодалев А.А. Восприятие и понимание человека человеком. – М., 1982
-
Кричевский Р.Н., Дубровская Е.М. Психология малой группы. – М., 1991
-
Немов Р.С. Учебник для студентов высших пед. учебных заведений. Т1.(Общие основы психологии). – М.,2003
-
Популярная психология. Хрестоматия: Уч. Пособие для студентов пед. инст./ Сост. Мироненко В.В. – М., 1990
-
Петровский А.В. Личность. Деятельность. Коллектив. – М., 1982
Топтағы жеке тұлға
Мақсаты:
Топ және жеке тұлға байланысын көрсете отырып, топтың тұлғаға, тұлғаның топқа психологиялық әсерін айқындау.
Талқылауға арналған сұрақтар:
-
Топтағы лидерлік және басқару проблемалары.
-
Адамдардың бірін-бірі қабылдауы және түсінуі.
-
Жеке тұлғаның топтағы өзін-өзі сезінуі.
Әдістемелік нұсқау:
Лидерлік стилдерді топтастырыңыз және сраптама жасаңыз. Адамдардың бірін-бірі түсінуі мен қабылдауы мәселелерін топта талқылау қажет. Топтарда болатын шиеленістердің туындау заңдылықтарын анықтаңыз. Социометрикалық әдісті апробациалау жұмысын орындай отырып, социоматрица мен социограмма құрастырыңыз.
Әдебиеттер:
-
Гиппенрейтер Ю. Введение в общую психологию. –М., 1987
-
Бодалев А.А. Личность и общение. – М., 1983
-
Бодалев А.А. Восприятие и понимание человека человеком. – М., 1982
-
Кричевский Р.Н., Дубровская Е.М. Психология малой группы. – М., 1991
-
Немов Р.С. Учебник для студентов высших пед. учебных заведений. Т1.(Общие основы психологии). – М.,2003
-
Популярная психология. Хрестоматия: Уч. Пособие для студентов пед. инст./ Сост. Мироненко В.В. – М., 1990
-
Петровский А.В. Личность. Деятельность. Коллектив. – М., 1982
-
Сатиева Ш.С.Психология С. 2007
4 СТУДЕНТТІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСЫ
4.1 СӨЖ және СӨЖО тапсырмаларын орындауға әдістемелік нұсқау
Студенттің өздік жұмысы (СӨЖ) олардың индивидуалды және топпен оқу әрекетінің көптеген түрлері кіреді, бұлар оқытушының көмегінсіз іске асады (немесе жартылай көмегі, егерде өздік жұмысы аудиторияда орындалса).
Өздік жұмысының маңыздылығы оқытыушының көмегінсіз, студенттің міндетті түрде қатысуы мен, алынған ақпаратты білімде қолдану оның қандай да бір іс-әрекетте қолданылуынан тұрады.
СӨЖ– өзінің білімін жетілдіру әдісі, оқытудағы әртүрлі әдістермен дедактикалық байланысы. Студент өздік жұмысы процесінде белсенді шығармашылық жеке тұлға ретінде көрінеді, өзінің мәдениетін таратушы, бағдарын,болашақ мамандыққа көрсетеді.
Берілген тақырыпты конспектілеу
Негізгі талаптар:
-
Жазып отырған тақырыптан алшақтамай, оның мазмұнын нақты ашуға талпыну.
-
Артық баяндау, қажетсіз дәлелдемелер мен көп сөзділікке жол бермеу.
-
Міндетті түрде жоспар болуы және тақырып мазмұнын жоспарға сай рет-ретімен жүйелі баяндауы қажет.
-
Жұмыс түсінікті, мағыналы, орамды тілмен жазыдуы тиіс.
-
Барлық айтылған ойды жинақтап, тұжырымдап, тиісті қорытынды жасау.
Реферат жазуда не ескеріледі?
-
Таңдап алған рефераттың тақырыбына қатысты студент кішігірім зерттеулер жасайды. Студен осы алғашқы ғылыми жұмысқа байланысты мәселелерге орай қажетті әдебиеттерге шолу жасаудан бастайды.
-
Керек жағдайларда оқытушымен кездесіп, керекті кеңестеп алғаны абзал.
-
Реферат жазуда студен негізгі мәселені ажыратуға, тақырыптардың өзара сабақтастығын тануға дағдыланады.
-
Фактілер, фактілік материалдарды іріктеу және жинақтау негізінде таблицалар, графиктер, схемалар жасалады.
-
Пайдаланған деректер, материалдар, әдебиеттердің тізімін, қайдан алғанын (сілтеме) қайда, қашан, қандай баспадан жарық көргенін көрсетуі қажет.
-
Студенттің жазған рефераты аудиторияда талқыланады. Ең алдымен оқытушы қысқаша реферат тақырыбымен, негізгі идеясымен таныстырады. Тақырыпты зерттеуші студен реферат мазмұнын аудиторияда баяндайды, сұрақтарға жауап береді.
Жұмыстың мұндай түрі, формасы, нұсқасы студенттердің танымдық белсенділігін арттырып, алдағы ізденіске құлшындырады.
Рефератты талқылау – шығармашылық жұмыстың бір көрінісі, яғни білімділік, қызығушылық тұрғысынан және тәрбиелік мән-мазмұны зор әрекет, жұмыс. Бұл кезде сөйлеушілер негізгі мәселеден ауытқымай, нақты, тұжырымды ой айтуға көңіл бөлуі тиіс.
Рефератты талқылып, қорытындысын шығару – маңызы зор жауапты сәт, белгілі бір тақырып төңірегінде ғылыми дәйекті тұжырымдар жасап үйрену. Соңында оқытушы реферат жазған студенттің, пікір айтушылардың сөздерін жинақтап, қажетті толықтырулар енгізеді, мәселенің түсініксіз тұстарын анықтап, түзетулер жасайды, толықтырады, өзгертеді.
Студенттердің өздік жұмыстарды орындауларына жалпы кеңестер (нұсқаулар)
1. Өздігінен білім алу үшін, алдымен сол жұмысқа қажетті нақты дағдыларға (іштей жылдам оқи білу, библиографиялық дағдылар, түрлі анықтама әдебиеттерді пайдалана білу, оқығандарды жазып алу т.б. ) ие болу керек.
2. Біліммен жемісті шұғылдану қолайлы жағдайларды (уақыт, орын, тиісті әдебиеттер мен құралдардың болуы т.б.) керек етеді, ең дұрысы кітапханаларда, оқу залдарында біліммен шұғылдануға дағдылану.
3. Өздігінен білім алатын адам нені оқитынын анық біліп, ол жұмысты белгілі жоспармен, жүйемен жасауы керек.
4.Алғашқы кезде оқытушылардан, тәжірибелі адамдардан, кітапханалардан ақыл-кеңес алудың пайдасы зор.
5. Өздігінен білім алу жұмысын асықпай, көп үзіліс жасамай жүргізген жөн.
6. Оқыған материалды мұқият ұғатындай етіп ұғып, түсінбеген жерлерді қалдырмай, қайталап оқып, оның негізгі жақтарын жазып алу қажет.
7. Анықтама әдебиеттерді, энциклопедияларды, түрлі сөздіктерді қоса пайдаланып отыру керек.
Студенттердің өздік жұмыстарын ұйымдастыруға қойылатын талаптар
-
Жұмыстың көлемін шамадан тыс асырмай, оның сапасын арттыруға көңіл аудару;
-
Студенттердің өздік жұмысын оқу жұмысының басқа түрлерімен дұрыс ұштастыра білу;
-
Студенттердің дербестігін арттырып, өзіндік білім алу қабілетін жүйелі түрде дамыту;
-
Өзіндік жұмыстың мазмұнына күнделікті өмірден алынған материалдарды, хабарларды енгізу;
-
Студенттерді табиғат пен қоғам дамуының жалпы заңдылықтарын, сонымен қатар нақты фактілер мен құбылыстарды өздігінен талдап түсінуге үйрету;
-
Студенттердің алған білімдерін іс жүзінде қолдана білуге дағдыландыру;
-
Студенттерді оқу жұмысына шығармашылық тұрғыдан қарауға, әр уақытта дербес және белсенді әрекет жасауға баулу;
-
Студенттердің өздігінен дербес жұмыс істеу, еңбек ету дағдыларын қалыптастыру.
Достарыңызбен бөлісу: |