Z-бiркелкiсiз таралу коэфициентi (орташа жарықтандырудың минималды қатынасы болып табылады жєне 1,1-1,5 шегiнде қабылданады)

6.4. Ағынды жөндеу аймағындағы өрт қауiпсiздiгi

бойынша iс –шаралар

Өрт бұл мекемеге үлкен материалдық шығындар мен адамдардың бақытсыз жағдайларға жиi ұшыратуына єкелдiредi. Ағынды жөндеу аймағында өрттiң пайда болуы жєне материалдық тұтануының негiзгi себептерi:

- жылыту аспаптарының ақаулары;

- жарықтандыру мен электорлi жабдықтардың ақаулары жєне оларды дұрыс пайдалану;

- сүрту жєне майлау материалдарын дұрыс сақтамаудан өздiгiнен тұтану;

• 
  статикалық электрдiң бар болуы;
  
• 
  Отқа абайламай қарау;
  
• 
  өндiрiстiк жабдықтар жєне өрт құрылғыларын; қанағаттандырарлықсыз бақылаудан;
  

Автокөлiктi жөндеу мекемесiнде рұқсат етiлмейдi:

-майлау жєне жанар май материалдарының ыдыстарын сақтау;

-керосин жєне қадағалауды талап ететiн жанар майды сақтаға, темекi шегуге ;

-жабдықтар мен автокөлiктер жүретiн жолдарды жауып тастауға;

Бұдан басқа бұл мекемелерде єр жұмысшы смены бiткеннен кейiн тазалық жұмыстарын жүргiзу қажет,төгiлген майды құмның көмегiмен жинайды; пайдаланып сүртiлген материалдарды жинау жєне метал жєшiктерге қаптап оларды өрт жағынан қауiпсiз орындарға апару қажет; Жұмыс iстелiнген майларды жер асты цистерналарында немесе мекеме подвалында сақтауды ұйымдастыру керек.

Күйдiрмелi лампаны пайдалануда рұқсат етiлмейдi:

• 
  ақауы бар күйдiрмелi лампаны пайдалану;
  
• 
  жақын от маңайында күйдiрмелi лампаны шашып жинауға , жанар майын құйып-төгуге;
  
• 
  күйдiрмелi лампа суылмай тұрғанда жанар май құю,лампа жанып тұрған кезде сығылған ауаны жiберу;
  

Басқа құрал-саймандармен жабдықтарды белгiленген тєртiп бойынша өртке қатысы жағынан қауiпсiз ретте жайғастыру қажет, жергiлiктi орындардың жєне тарту вентиляциясын өрт қауiпсiздiгi қатыстығы жағынанда қарастыру қажет.

Ағынды жөндеу аймғының постты жұмыстар мекенiн өртке қауiпсiздiк талаптарының нормалары бойынша өрт сөндiргiштер, кешендi түрдi өртке қарсы щит, құм мен жєшiк, өрттi сөндiретiн брезент материалдар, киiз, су резервуары, шелектер болуы керек.
6.5 Зиянды жєне қауiптi өндiрiстiк жєйттердiң єсерлерi- нен жұмысшыларды iс-шараларын өңдеу.
Бiрiншiден басты iс-шара жұмысшыларды қауiпсiз єдiс-терге үйрету жєне қызметкерлермен жұмысшыларды техни-ка қауiпсiздiгi бойынша инструкцияларын жұмыс єдiстеме-лерiне сєйкес жүргiзу болып табылады.

Еңбектi қорғау талаптарының орындалуы бойынша зиян-ды жєне қауiптi өндiрiстiк жєйттердiң жұмысшыларға єсер етуiн алдын – алу iс-шараларын қарастыру мiндеттi жєне еңбектенудiң қалыпты норма жағдайын қамтамасыздандыру қарастырылады.

Осындай iс-шараларға қатыстылар: вентелецияны ұйым-дастыру, жарықтандыру, қысқы кезеңде мекеменiң жылы-тылуы, ауаның ылғалдылығы мен оптималды температура-сын ұстау, канализация мен сумен қамтамасыздандыру, электр жабдықтар мен қондырғыларды жерлендiру жєне т.б.

Постық жұмыстар еңбектi қорғау ережелерiне сай жергiлiктi жєне тартпа вентиляциясымен жабдықталған мекемелерде жұргiзiлуi керек.

Жұмысшылардың улы заттармен уланудың алдын -алу мақсатында қажет:

-Ағынды жөндеу аймағындағы посттық жұмыстар меке-нiндегi ауадағы улы заттардың құрамын жєне улылық деңгейiн тұрақты анықтау.

-Мекемедегi вентиляция жүйесiнiң iстеу єрдайым бақылау.

-Жұмысшылар мүмкiндiгiнше медициналық тексеруден өту.

-Мекемеде жұмыс iстеп тұрған автокөлiктi қалдырмау.

Еңбектi қорғаудың басты сұрақтарының бiрi ретiнде жұмысшы орындары мен мекемелерiн дұрыс жарықтандыру болып табылады. Жеткiлiксiз жарықтан-дыру кезiнде көздiң көру қабiлетi төмендеп жарақаттарға єкелдiруi мүмкiн жєне еңбек өнiмдiлiгiн түсiндiредi. Ағынды жөндеу аймағында 300лк дейiн мекемiнi қолдан жарықтандыру қабылданса, еңбек өнiмдiлiгiн 10%-ке көтередi.

АКЦ-де электр энергиясын кең пайдалану осы мекеменiң жетекшiлiгiне электр жарақаттардан сақтанды-руды қарастыру қажет.Электр тоғынан сақтану бойынша негiзгi норма құжаты электр қондырғылардың ережесi болып табылады. Электiрлiқауiпсiздiк жєне барлық элек-тр жабдықтарынан электр жарақатын алуды болдырмау үшiн оларды жерлендiру керек. Алып жүрiлетiн жарық-тандыру аспаптарының қуаты посттық жұмыстарда 36в-тан аспау керек.

Электр қондырғылардың барлық болiгi изоляциялануы керек. Электржарықтандырғыштар шаңмен дымқыл-ды өткiзбейтiн болуы керек, ал электр желiсi механика-лық ақаулардан сақ болу қажет.

Шумен күресте єр түрлi iс-шаралардың бүтiн кешенi қабылданады:

-Рационалды жобалау, шудың пайда болу көздерiн төмен-дету, жабдықтармен шу процесiн єлсiз шуға келтiру немесе кемiту, дауысты изоляциялау, шуды өшiргiштердi пайдалану.

-Шашып жинау жұмыстарына 18 жасқа жеткен жєне 3-разряд берiлгендерi бар жұмысшы-слесарлар қатыстыры-лады. Өйткенi шашып-жинау жұмыстары ең күрделi жєне еңбек сиымдылығы жағынан көп болып табылады

-(потық жұмыстарда) Шашып жинау жұмысгарың єдiсi мен мєнерiн бєлмеу , ал сонымен бiрге ,қауiпсiздiк техникасын бiлмеу өндiрiстiк жарақаттарға єкелдiредi. Арып тұсiру жұмыстары М4 12.3009 –79 ж. "Артып тұсiру жұмыстары" қауiпсiздiктiң жалпы талаптары бойынша жұргiзiледi.50кг салмағы бар жұктердi артып тұсiруде жєне 2 м биiктiкке арту кезiнде механизация қүралдары пайдаланылады.

Жеке адамның ауырлық пайдаланыуы ережелердiң нормасы бойынша 25 м қашықтыңа келесiдегi қарастырылған: 16 –18 жасқа дейiнгiлер –16 кг , ал одан жоғарылар -50 кг

Артқыш механизмдердiң астында немесе қауiптiмаңайында жұруге, агрегаттар мен тораптарын жүктелген кұйде қарауға, ал сонымен бiрге автокөлiктiң ауыр агрегаттары мен механизмдерiн дөңгелнтуге болмайды.

Қорытынды.

Берiлген дипломдық жобаның тарауында АКЦ –ның ағынды жөндеу аймағының техникалық қауiпсiздiгi мен еңбектi қорғау мєселелерi қарастырылған.Адам организмiне єсер ететiн зиянды жєне қауiптi өнделген.

7. ЭконоикалыҚ бӨлiм
7.1. Ұсынылған арбаның экономикалық

тиiмдiлiгiнiң түсiнiктемесi

Өндiрiске жаңа техниканы енгiзу барысында, механизацияланған еңбек құралдарын енгiзу барысында, осы көрсетiлген жағдайлардың қажеттiлiгiн түсiндiру маңызды. Осы мақсат үшiн енгiзiлетiн механизацияланған құралдың экономикалық тиiмдiлiгi анықталады. Тиiмдiлiк учаске немесе аймақтағы єртүрлi жұмыс көрсеткiштерiн базалық пен жобалау вариантын салыстыра отырып жақсартуын айтады.

Жаңа техниканы енгiзуде барысында келесi шығындар есепке алынуы қажет:

-бiруақыттылық (жасау, материалдар шығыны, стандартты өнiмдi сатып алу, орындарға орнату);

-ағынды пайдалану (техниканы пайдалану шығындары);

Ағынды жөндеу аймағының жұмыстарына талдама жасасақ, өте көп еңбексыйымдылығы автокөлiктiң артқы көпiр редукторын алып-салу үшiн кетедi. Шешiп-орнату негiзiнде кран арқылы жүзеге асырылады. Осы кезде ең аз дегенде 3 жұмысшы-слесарь араласады.

Жұмыс сыйымдылығын азайту жєне жұмысшылардың еңбек өнiмдiлiгiн жоғарылату үшiн "БелАЗ аударғыш автокөлiгiнiң артқы көпiр редукторын шешiп-орнатауға арналған арба" ұсынылады.

Арбаны АКЦ жағдайында жаап шығаруға болады, өйткенi оған үлкен капитал салу талап етiлмейдi жєне арба конструкциясы күрделi емес.

Арбаны жасауға кететiн шығын есебi бүтiн материалдарды алу жєне мекемеде тiкелей жинақтау арқылы жүзеге асырылады. Арбаны жасауға кететiн шығындар келесiдей:

1. 
   Швелер N12 – салмағы 31кг;
   
2. 
   Қалыңдығы 16мм беттiк болат 74,4кг құрайды;
   
3. 
   Қалыңдығы 10мм беттiк болат 9кг құрайды;
   
4. 
   Диаметрi 100мм домалық болат, салмағы 5,6кг құрайды;
   

Ары қарай жоғарыда көрсетiлген материалдарды алыға кеткен шығындарды есептеймiз:

мұнда -i-шi материалды алуға кеткен шығын қосындысы.

1. 
   Швелер алуға кететiн шығын:
   

2. С2=74,4*65=4836 теңге

3. 
   20-мм беттiк болатқа кететiн шығындар:
   

4. 
   10 мм беттiк болатқа кететiн шығын:
   

5. 
   Домалақ болатқа кетеiн шығын:
   

Жеңiл бөлшектер мен материалдарды сатып алу шығындары (гайка, шайба, болт жєне т.б.) материалдардың құнының 3%-iн құрайды:

С’м=+0,03* құрайды (7.2)

С’м=9562,8+0,03*9562,8=9849,68

Стандартты өнiмдердi сатып алу шығындары келесi түрлендiрумен iске асырылады:

Ci.из= (7.3)

Мұнда - құрылғыны жасау үшiн қажеттi стандартты өнiмнiң құндылығы, теңге.

Арба конструкциясына қатысты керектi бөлшектер мен жабдықтардың тiзiмi 7.1 кестеде келтiрiлген.

Кесте 7.1.

Стандартты өнiмдердiң құндары

N	Жабдықтардың атаулары	Түрi немесе моделi	Саны, дана	Құны, теңге
1	Гидравликалық домкрат	Қалдық жүк көтергiштiгi 5т	1	3000
2	Электродтар	Э42М49467-75	20кг	1000
3	Бекiту жасаулары Болт М30*1,5-2ед Болт М12*1,5-1ед ГайкаМ12*1,5-1ед Шайба30-2ед Шплинт75*50-1ед			800

Сонда жабдықтар мен стандартты заттарды сатып алуға кететiн шығын:

Сс.из.=3000+1000+800=4800 теңге;

Өнiм материалдарының жалпы құны келесi формуламен анықталады:

См=C’м+Сс.из (7.4)

См=9849,68+4080=13929,68 теңге

Құрылғыны жасаудағы жұмысшылардың жалақысын анықтаймыз:

Сз.п=сағ*А*Кр*Кпр (7.5)

Мұнда сағ-жұмысшы сағатының тарифi;

А-құрылғыны жасауға кеткен уақыт, сағ;

Кр-аудандық коэфициент Кр=1,6;

Кпр-қосымша төлеудi тiркейтiн коэжфициент, К=1,3;

Құрылғыны жасап шығаруға қатысушылар:	сағ,теңге
Пiсiрмешi IV разряд	45,66
Токарь IV разряд	42,26
Слесарь IV разряд	37,26
Слесарь III разряд	35,10
Жөндеу бойынша механик II разр.	94,56

Пiсiрмешiнiң (IV разряд) жалақысы:

Ссвзп=45,66*16*1,6*1,3*1,12=1701,91 теңге

Токарьдiң (IV разряд) жалақысы:

Стокзп=42,26*8*1,6*1,3=703,20,8теңге

Слесарьдiң (IV разряд) жалақысы:

Сслзп=37,26*2*1,6*1,3=155,00 теңге

Слесарьдiң (II разряд) жалақысы:

Сслзп=35,1*2*1,6*1,3=146,01 теңге

Жөндеу бойынша механиктiң жалақысы:

Смехзп=94,56*8*1,6*1,3=1573,47 теңге

Сонда арбаны жасауға қатысатын жүмысшылардың жалақысы:

Сзп=Ссвзп+Стокзп+Ссл1зп+Ссл2зп+Смехзп (7.7)

Сзп=1701,91+703,20+155+146,01+1573,47=4279,59 теңге

Қосымша шығындарды тiркегенде жалпы шығын:

Сарба=*С’арба (7.8)

Мұнда =1,1 - қосымша шығынды тiркейтiн коэфициент:

Сп=1,1*18209,27=20030,19 теңге

Құрылғыны жасау шығындарының есептi қорытындыларын 7.2 кестеге жазамыз:

Кесте 7.2