Құжат тақырыбы

1. 
   жаттығу. Массивтерді қосу, азайту және мүшелеп көбейту.
   

1. 
   Лаб_12_Матр жұмыс кітабын құрып, бірінші бетінТапсырма1 деп өзгертіңіз;
   
2. 
   Келесі кестені (11- сурет) құрыңыз:
   

3. 1-Мысалды орындау үшін:

• 
  Қосынды матрица орналасатын диапазонды, мысалы, B6:D8 белгілейсіз;
  
• 
  “ = “ пернесін басасыз;
  
• 
  А матрицасы орналасқан В2:D4 диапазонды белгілейсіз;
  
• 
  “+ “ пернесін басасыз;
  
• 
  В матрицасы орналасқан G2:I4 диапазонды белгілейсіз;
  
• 
  CTRL+SHIFT+ENTER пернелер комбинациясын басасыз.
  
• 
  Нәтижесінде формулалар жолында келесі: = {B2:D4+G2:I4} формуласы шығу керек;
  

2. 
   жаттығу. А және В матрицаларын алгебралық түрде көбейту, кері матрицаны табу, матрицаның анықтауышын есептеу.
   

2. Келесі кестені /12- сурет/ құрыңыз:

• 
  L1:N3 диапазонды белгілеп алыңыз;
  
• 
  Функция шеберін (Мастер функций) шақырып, Математические категориясыныан МУМНОЖ функциясын таңдайсыз, Палитра формул терезесі пайда болады;
  
• 
  Осы терезедегі Массив 1 тұсына курсоды қойып, кестедегі бірінші матрицаны (В1:D3) белгілеп аласыз, Массив 2 тұсына екінші матрица диапазонын (G1:I3) жазасыз;
  
• 
  Формула жазылып болғаннан кейін, соңынан, ++ пернелері басылады.
  

• 
  Нәтиже орналасатын обылысты B5:D7 белгілеңіз;
  
• 
  Формула енгізіңіз: функция шеберінен МОБР шақырыңыз да , пайда болған терезедегі Массив тұсына кестеден А матрицасын немесе В1:D3 диапазонды белгілеп, соңынан ++ басыңыз;
  
• 
  А матрицасы мен оған кері матрицаны көбейтіп (12- сурет, А*А^-1=) тексеріп көріңіз, нәтижесінде бірлік матрица алынады.
  

• 
  Курсорды L6 ұяшығына апарып, МОПРЕД функциясы шақырылады, А матрицасының диапазоны белгіленеді, сәйкес пернелер комбинациясы басылады .
  

Заводтың 3 цехын қалпына келтіру үшін қаражат келесі ретпен: 1- цехқа 510000, 2-цехқа 180000, ал 3- цехқа 480000 бөлінді. Цехтарға станоктың үш түрі А, В, С сатып алынады. Бірінші цехқа А станогынан - 4, В станогынан – 8, С станогынан -1 қажет болады. Екінші цехқа А станогынан - 1, В станогынан – 2, С станогынан -1 алынуы керек. Үшінші цехтың қажетіне А станогынан - 1, В станогынан – 5, С станогынан -4 керек. Заводқа бөлінген қаражат мөлшерінен асып кетпеу үшін, станоктар ең қымбат дегенде қандай бағамен сатып алынуы керек? Бұл есепті шешу үшін сызықтық теңдеулер жүйесі құрылады:

Сызықтық теңдеулер жүйесін матрицалық түрге келтіру үшін белгілеулер енгіземіз , мысалы, А – сызықтық теңдеулер жүйесінің сол жағындағы коэффициенттерден құралған матрица, х – белгісіздерден құралған матрица және b- бос мүшелерден құралған матрица.

Нәтижесінде, бұл есеп , мұндағы

түріндегі теңдеуді шешу есебіне келтіріледі. Мұндай теңдеулерді Excel программасында шешудің қарапайым жолы - «кері матрицаны табу» немесе Крамер әдістерінің бірін пайдалану. Бірінші әдісті пайдаланамыз , ол үшін:

1. 
   Жұмыс кітабының үшінші бетін (Лист3) Тапсырма3 деп өзгертіңіз;
   
2. 
   Алдыңғы жаттығудағы сияқты (2-жаттығу, 4- пункт) A^-1 кері матрицаны есептейміз, себебі Ax=b теңдеуінен х белгісіздер матрицасын тапсақ, ол x=A^{-1 .} b болады. Табылған кері матриицаны бос мүшелер матрицасы b- ға көбейтіп нәтижені табамыз. Матрицалармен орындалған фунциялар 13- суретте оларды орындағаннан кейін шыққан нәтижелер 14- суретте көрсетілген:
   

13- сурет

(Тапсырманы орындауға қажетті мәліметтер нұсқалар бойынша төменде берілген

12-кестеден алынады)

1. А. және В матрицаларының қосындысын есептеңіз /1-тапсырма/.

2. А және В матрицаларының алгебралық көбейтіндісін есептеңіз /2-тапсырма/.

3. (А+В) матрицасына кері матрицаны табыңыз. Бастапқы матрица мен кері матрицаны көбейтіп, нәтижені тексеріңіз /3- тапсырма/.

4. Сызықтық теңдеулер жүйесін «кері матрицаны табу» әдісімен шешіңіз /4- тапсырма/:

12- кесте

1. 
   Массивті қалай түсінесіз?
   
2. 
   Массив элементтерін енгізуде қандай пернелер қатар қолданылады?
   
3. 
   МОПРЕД функциясының қызметі қандай?
   
4. 
   Массивтерді алгебралық көбейтуде қандай функция қолданылады?
   
5. 
   Сызықтық теңдеулер жүйесін «кері матрицаны табу» әдісімен шешу тәсілін сипаттаңыз?