«Жасушалық биология. Молекулалық биология» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Бөлімше Өсімдік және жануар ұлпаларын жіктеу.
Прокариот және эукариот жасушаларын салыстыру.
Полимерлер мен мономерлер арасындағы айырмашылық.
Көмірсулар мен липидтердің құрылымы ммен қызметі.
Нәруыздардың биологиялық құрылымы мен қызметі.
Оқыту мақсаттары
8.4.2.2 прокариот және эукариот жасушалардың
құрылысын салыстыру
8.4.2.1 өсімдіктер мен жануарлардың ұлпаларын
классификациялау
8.4.1.1 биологиялық мысалдарды пайдаланып,
полимерлер мен мономерлер арасындағы
айырмашылықты сипаттау
8.4.1.2 көмірсулар мен липидтің құрылымы мен
биологиялық қызметтерін сипаттау
8.4.1.3 нәруыздардың биологиялық құрылымы мен
қызметі
Бағалау критерий
Білім алушы
• Прокариот және эукариот жасушаларының
құрылысын салыстырады
• Өсімдіктер мен жануарлардың ұлпаларын жіктейді • Полимерлер мен мономерлердің арасындағы айырмашылықты биологиялық мысалдар арқылы сипаттайды
• Көмірсулар мен липидтердің құрылымы мен
қызметін сипаттайды
• Нәруыздардың құрылымы мен қызметін сипаттайды
Ойлау дағдыларының деңгейі
Білу, түсіну және қолдану
Орындау уақыты
20 минут
Тапсырмалар
Прокариот жасушасы құрылымында кездеспейтін органоидты көрсетіңіз. А) жасуша мембранасы В) рибосома С) ядро
цитоплазма
Прокариот және эукариот жасушасы құрылысындағы ортақ құрылымды табыңыз. А) аппарат Гольджи В) рибосома С) лизосома
ядро
4
Төмендегі суреттер де қандай ағзаның жасушалары берілген, атаңыз.
А.___________________________________________________________________
В.___________________________________________________________________
С.___________________________________________________________________
(ii). А және С суреттердегі жасушалардың құрылымын «-», «+» белгілеңіз.
-
Жасуша құрылымы
|
А
|
С
|
Жасуша қабырғасы
|
|
|
Хлоропласт
|
|
|
Цитоплазма
|
|
|
Митохондрия
|
|
|
Cуретте берілген жасушалар қай ұлпаға жатады және оның қызметін жазыңыз.
Ұлпа түрі:______________________________________________________________
Қызметі:_______________________________________________________________
Ұлпалардың түрі мен құрылысын және қызметін сәйкестендіріңіз.
-
Ұлпа түрлері
|
Құрылысы
|
Қызметі
|
Бұлшықет ұлпасы (A)
|
Жасушалары бір-біріне
|
Қоректік,тасымалдау
|
|
тығыз жанасады,
|
және қорғаныш
|
|
жасушаралық заттары нашар
|
қызметтерін атқарады (d)
|
|
дамыған (1)
|
|
Дәнекер ұлпасы (B)
|
Ұлпа ұзындығы 1-45 мм,
|
Зат алмасуды реттеуге
|
|
кейбірі 12 сантиметрге
|
қатысады (e)
|
|
жететін көп ядролы ет
|
|
|
талшықтарынан тұрады (2)
|
|
Эпителий ұлпасы(C)
|
Жасушааралық заттар
|
Жиырылу және жазылу
|
|
қызметіне байланысты әр
|
қызметін атқарады (f)
|
|
5
|
|
түрлі болып келеді (3)
Полимерге жататын қосылысты белгілеңіз.
амин қышқылдары
глюкоза
сутегі
крахмал
Мономер мен полимердің айырмашылықтарын сипаттаңыз. Биологиялық мысалдар келтіріңіз.
-
Мысалдар
(i). Кестені толтырыңыз, тұжырымдаманы сәйкестендіріңіз.
-
Көмірсулар
|
Майлар
|
Нәруыздар
|
|
|
|
Тұжырымдамалар.
Өсімдік жасушаларында қорға жиналатын зат – крахмал.
Энергетикалық қызмет атқарады, себебі оның 1 грамы ыдырағанда 38,9кДж энергия түзіледі.
Мақта талшығында 98 пайыз целлюлоза болады.
Адам және жануарлардың асқорыту жүйесінде ферменттер маңызды рөл атқарады.
Тасымалдау қызметін гемоглобин атқарады.
Тері, шаш және көздің нұрлы қабықшасында меланин түс береді.
Биологиялық есеп.
1 грамм нәруыз тотыққанда түзілетін энергия 1 грамм көмірсу тотыққандағы энергиямен бірдей. Не себепті ағза нәруыздарды – энергия көзі ретінде тек аса қажет жағдайда ғана пайдаланады? Түсіндіріңіз?
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
Бағалау
|
|
Тапсырма №
|
Дескриптор
|
Балл
|
критерийі
|
|
|
|
|
|
Білім алушы
|
|
Прокариот және
|
|
1
|
прокариот жасушасы құрылымында
|
1
|
эукариот
|
|
|
кездеспейтін органоидты көрсетеді;
|
|
жасушаларының
|
|
|
|
|
|
2
|
прокариот және эукариот жасушасы
|
1
|
құрылысын
|
|
|
құрылысындағы ортақ құрылымды
|
|
салыстырады.
|
|
|
анықтайды;
|
|
|
|
3 (і)
|
суреттер арқылы жасуша құрылымына
|
3
|
|
|
|
сәйкес ағзаларды анықтайды;
|
|
|
|
(ii)
|
А және С суреттер арқылы жасуша
|
1
|
|
|
|
құрылымынан жасуша қабырғасының бар
|
|
|
|
|
жоқтығын анықтайды;
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
А және С суреттер арқылы жасуша
|
1
|
|
|
|
құрылымынан хлоропласты анықтайды;
|
|
|
|
|
А және С суреттер арқылы жасуша
|
1
|
|
|
|
құрылымынан цитоплазманың бар
|
|
|
|
|
жоқтығын анықтайды;
|
|
|
|
|
А және С суреттер арқылы жасуша
|
1
|
|
|
|
құрылымынан митохондрияның
|
|
|
|
|
кездесетіндігін анықтайды;
|
|
|
|
|
|
|
Өсімдіктер мен
|
|
4
|
суретте берілген ұлпаны атап,қызметін
|
1
|
жануарлардың
|
|
|
жазады;
|
|
ұлпаларын
|
|
|
|
|
|
(ii)
|
ұлпалардың түрлері:
|
1
|
жіктейді.
|
|
|
|
бұлшықет, дәнекер және эпителий
|
|
|
|
|
1
|
|
|
|
ұлпаларының құрылысын және
|
|
|
|
|
|
|
|
1
|
|
|
|
қызметтерін сәйкестендіреді;
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Полимерлер мен
|
|
5
|
полимер болатын қосылысты анықтайды;
|
1
|
мономерлердің
|
|
|
|
|
арасындағы
|
|
|
|
|
|
(i)
|
мономер мен полимерге сипаттама береді
|
3
|
айырмашылықты
|
|
|
және мономер мен полимерге мысал
|
|
биологиялық
|
|
|
келтіреді;
|
|
мысалдар
|
|
|
|
|
арқылы
|
|
|
|
|
сипаттайды.
|
|
|
|
|
Көмірсулар мен
|
|
6(i)
|
берілген тұжырымдамаларға сәйкес
|
3
|
липидтердің
|
|
|
көмірсу,май және нәруыздар қасиеттері
|
|
құрылымы мен
|
|
|
мен қызметтерін сәйкестендіреді;
|
|
қызметін
|
|
|
|
|
сипаттайды.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Нәруыздардың
|
|
(iі)
|
нәруыздың биологиялық маңызын
|
5
|
құрылымы мен
|
|
|
түсіндіреді.
|
|
қызметін
|
|
|
|
|
сипаттайды.
|
|
|
|
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |