Дәріс 15. Энергияны үнемдеп сақтау негізі

Дәріс 15. Энергияны үнемдеп сақтау негізі

1. 
   Электр станциясындағы шығындар түрі
   
2. 
   Жылу электр станцияларының ПӘК
   
3. 
   КӘС-тің жұмысын сипаттайтын шамалар және оларды көтеретін жолдар
   
4. 
   Жылу электр станция және оның түрлері
   

Бу қозғалтқыштарын қарастырғанда оларда болатын жылу шығындарын анықтадық. Электр станцияларының жұмысын сипаттау үшін, жылу қозғалтқыштарындағы шығындардан басқа бу қазандықтарындағы және жылу тасымалдағышты тасымалдауға кететін шығынды да есепке алу кажет.

Жылу электр централдық берілген есептік уақыты ішіндегі толық ПӘК (брутто) мына формуламен анықталады:
(1)

мұндағы, N – берілген есептік уақыт аралығындағы жылу электр централдың шығарған электр энергия мөлшері, кВт·сағ;

Q_{n –} берілген есептік уақыт аралығындағы тутынушыларға жіберілген жылу мөлшері, ккал;

B – берілген есептік уақыт аралығындағыжылу алуға жұмсалған отын мөлшері, кг

Конденсациялы электр станциясының (КЭС) жұмысын сипаттайтын негізгі параметр 1 кВт·сағ жұмсалытын жылу шығыны:

мұндағы, D – берілген есептік уақыт аралығындағы бу қазандығынан алынатын бу мөлшері, кг;

i_o,i_кc– берілген есептік уақыт аралығындағы бу энтальпиясы мен көректендіру суының энтальпиясы, ккал/кг;

η_қуб, η_{бу қаз} – құбырлар мен бу қазандығының ПӘК.

Конденсациялы элект станциясының үнемділігін көтеру үшін жақсарту қажет. Ол үшін будың бастапқы параметрлерін көтеру керек, салқындатқыштағы қысымды төмендету, аралық қыздыруды пайдалану, машиналар мен агрегаттарды жетілдіру, құбырлар ұзындығын азайту, жылулық оқшауландыруды жақсарту, әкетілетін газдар температурасын төмендету т.б. қажет.

КЭС-тің негізгі үнемдік көрсеткіші болып электр энергиясының құны саналады. Электр энергиясының құны станцияның жылдық эксплуатациялық шығынының өндірілген энергия мөлшіріне қатнасы мен анықталады.

Станцияның жылдық эксплуатациялық (пайдалану шығыны жазылатын отын мөлшерінен майлауға қажетті май мөлшерінен т.б. құралады.

Электр станциясы деп табиғи энергияны электр энергиясына айналдыру пайдаланылатын энергетикалық қоңдырғы. Кеңінен пайдаланылатын электр станциясының түрі жылу электр станциясы (ЖЭС). Онда органикалық (қатты, сұйық, газ тәрізді) отындарды жағу кезінде алынған жылу энергиясын пайдаланады. ЖЭС-те электр энергиясы айналып тұратын генератор көмегімен өндіріледі. Генератор айналысын жылу қозғалтқышынан, ал кейде газ турбинасынан алады. Органикалық отынмен жұмыс істетін ЖЭС-тер тұтынуға жіберілетін энергия түрімен конденсациялы электр станциясына (КЭС) және жылуэлектрцентраль (ЖЭС) бөлінеді.

КЭС-тың жұмысының негізіне қыздырылған бумен жұмыс істейтін Ренкин циклы жатады. Бұл циклға сәйкес КЭС қарапайым сызбанұсқасы бу қыздырғышы бар бу қазандығынан турбо агрегаттан, салқындатқыш бен одан конденсатты бу генераторың әкететін сараптан турады. КЭС тұтынушылармен тек электр энергиясын тасымалдаушы жүйелерден турады, соңдықтан ол тұтынушылардың алыста яғни отын өндіру орнында туруы мүмкін.

ЖЭС тұтынушыларға электр және жылу энергиясын беретіндіктен, ол өндіріс орындары мен тұрған үйлер ауданына жақын орналасуы керек себебі жылу шығыны ол кезде аз болады.

Дизелді электр станциялары негізінен алыс аудандарда пайдаланылады. Ал газ турбиналы электр станциясы газ тапшылығы себепті аз пайдаланылады.
Өздік бақылау сұрақтары

1. 
   Электр станцияларындағы жылу шығынын түсіндір
   
2. 
   ЖЭС-тің толық ПӘК формуламын жазыңыз
   
3. 
   КЭС-тың жұмысын сипаттайтын параметрдің формуласын жазыңыз
   
4. 
   КЭС-тың үнемділігін арттыру үшін не істейді
   
5. 
   КЭС-тың негізгі үнемдік көрсеткіші деп нені айтады
   
6. 
   Электр станциясы деп нені айтады?
   
7. 
   Электр станциясының түрлері
   
8. 
   КЭС бен ЖЭҚ айырмашылығы
   

1. 
   Бахмачевский Б.И. и др. «Теплотехника». - М.: Металлургиздат, 1969. - б.571-595
   
2. 
   Нащокин В.В. «Техническая термодинамика и теплопередача». - М.: Высшая школа, 1980. - б. 280-290
   
3. 
   Лариков Н.Н. «Тепдлтехника» - Стройиздат., 1985. – б.400-417
   

3 зертханалық сабақтар

Зертханалық жұмыс 1

Зертханалық жұмыс 2

Зертханалық жұмыс 3

Зертханалық жұмыс 4

Зертханалық жұмыс 5

Жұмысты жүргізуге арналған әдістемелік кеңес және жұмысты қорғауға қажетті өздік бақылау сұрақтары жұмыстың әдістемелік нұсқасында берілген

Зертханалық жұмыс 6

Жұмысты жүргізуге арналған әдістемелік кеңес және жұмысты қорғауға қажетті өздік бақылау сұрақтары жұмыстың әдістемелік нұсқасында берілген

Зертханалық жұмыс 7

Зертханалық жұмыс 8

Жұмысты жүргізуге арналған әдістемелік кеңес және жұмысты қорғауға қажетті өздік бақылау сұрақтары жұмыстың әдістемелік нұсқасында берілген

Зерханалық жұмыс 9

Жұмысты жүргізуге арналған әдістемелік кеңес және жұмысты қорғауға қажетті өздік бақылау сұрақтары жұмыстың әдістемелік нұсқасында берілген

Зерханалық жұмыс 10

Зерханалық жұмыс 11

Жұмысты жүргізуге арналған әдістемелік кеңес және жұмысты қорғауға қажетті өздік бақылау сұрақтары жұмыстың әдістемелік нұсқасында берілген

Зерханалық жұмыс 12

Жұмысты жүргізуге арналған әдістемелік кеңес және жұмысты қорғауға қажетті өздік бақылау сұрақтары жұмыстың әдістемелік нұсқасында берілген.

Зерханалық жұмыс 13

Жұмысты жүргізуге арналған әдістемелік кеңес және жұмысты қорғауға қажетті өздік бақылау сұрақтары жұмыстың әдістемелік нұсқасында берілген.

Зерханалық жұмыс 14

Жұмысты жүргізуге арналған әдістемелік кеңес және жұмысты қорғауға қажетті өздік бақылау сұрақтары жұмыстың әдістемелік нұсқасында берілген.

Зерханалық жұмыс 15

Жұмысты жүргізуге арналған әдістемелік кеңес және жұмысты қорғауға қажетті өздік бақылау сұрақтары жұмыстың әдістемелік нұсқасында берілген.

4 СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫ

Кредиттік жүйемен оқу кезінде студенттердің өздік жұмысын ұйымдастыру сапасын арттыруға жоғары талаптар қойылады, оған үй тапсырмаларын орындауда кіреді.