Қазақстан Республикасының білім және ғылым министірлігі
С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті
Қаржы кафедрасы
ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ
«Қаржы» пәні бойынша
5В050900 «Қаржы» мамандығының студенттеріне арналған
Павлодар
Мамандық бойынша
элективтік пәндер каталогы
негізінде әзірленген
пәннің оқу жұмыс бағдарламасына
бекіту парағы
|
|
Нысан
ПМУ ҰС Н 7.18.3/31
|
БекітеМІн
ОІ жөніндегі проректоры
___________Н.Э. Пфейфер
200 ж «___»___________
Құрастурышылар: аға оқытушы Кагибат А.К._______
Қаржы кафедрасы
«Қаржы» пәнi бойынша
5B050900 «Қаржы» мамандығы студенттеріне арналған
ЖҰМЫС ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ
Оқу жұмыс бағдарламасы жұмыстың оқу жоспары және мамандықтың элективті пәндер каталогы негізінде әзірленген, С.Торайғыров атындағы ПМУ Ғылыми кеңесінің отырысында бекітілген
200_ж. «____» _________, №_____хаттама
200__ж. «__» __________ кафедраның мәжiлiсiнде ұсынылған №_____хаттамасы
Кафедра меңгерушiсi________Кафтункина Н.С. 20__ж. «____» ________
№__ хаттама 200__ж. «__» ____________ Қаржы – экономика факультетінің оқу - әдiстемелiк кеңесімен құпталған
ОӘК төрағасы _______ Темиргалиева А.Б. 20__ж. «____» ________
КЕЛІСІЛГЕН
Қаржы-экономика факультетінің деканы_______ Т.Я.Эрназаров
200__ ж. « __» ________
МАҚҰЛДАНДЫ:
ОҮЖжӘҚБ бастығы ________________ Варакута А.А.
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесімен құпталған
20__ж. «___»______________ №____ хаттама
1 Пәннің мақсаты мен міндеттері
«Қаржы» курсы экономикалық ғылымның маңызды бөліктерінің бірі – базалық оқу пәніболып табылады. Қаржы туралы ғылымның ерекшеліктері зерделетін «Қаржы» – арнаулы пән және оның мақсат – қаржы категорияларының, ұғымдарын, терминдерін, оның сыныптамасын, әлеуметтік-экономикалық үдерістегі маңызы мен орнын игеруде студенттердің теориялық және практикалық даярлығын қамтамасыз етуі; мыналар пәннің міндеттері болып табылады: қаржының табиғатың, олардың жұмыс істеу ерекшеліктерін, қоғамдық өндірісті тиімді дамытуда категориялар механизмінің мүмкіндіктерін зерделеу, қаржыны ұйымдастыру нысандарының өзара байланысы мен өзара іс-әрекетін және қоғамдның әлеуметтік-экономикалық дамуының нақтылы жағдайларында оларды қолдаудың әдістерін түсінуге жету.
Қойылған мақсатқа жетуге келесі міндеттерді шешу қажет:
-
қаржының маңызын және функцияларын, оның қоғамның өндірісінде ролі, басқа қыин экономикалық катергиялармен өзара байланысы және әрекеттігі, қаржылық ресурстардың маңызы, қаржылық жүйесінің құрылымы және құрамы, қаржылық саясатының ерекшілігі және қаржылық жоспарлаудың, басқару және бақылаудың, құқықтық қамтамасыздандыру механизмін зертте;
-
мемлектетік қаржыны ұымдастыруда теориялық білімін алу – табыс және шығыс, салық, мемлекеттік бюджет, несие;
-
қаржының актуальдық проблемаларын қарау – экономика қаржылық реттеуінің, қаржылық нарығының, өзара экономикалық қызметі және сақтандыру қаржылық мезанизмін аспектері және қаржы мен инфляцияның өзара байланысы.
Пәнді оқу нәтижесінде студенттер білу керек:
-
бақылау мен тексеруді өткізу барысында заңдылықты;
-
каржының теориялык негіздерін, практикалық қолданыды;
-
Қазақстанда қаржылық бақылау мен аудиттың даму мәселесі мен болашағын;
-
Қазақстанның экономикалық жағдайында шетелдің оң тәжірибелерін қолдану.
Пәнді оқу нәтижесінде студенттер қолдана білу керек:
-
қаржылық қарым-қатынастардың түрлері мен қалыптарын ажырату;
-
қаржылық механизмын қолдану;
-
практикада қаржы бақылау, жоспарлау, уйымдастыру саласында теориялық білімді колдану.
2 Пререквизиттер
«Қаржы» курсы келесі пәндерін оқығанда алынған білім болып отырады: «Экономикалық теория», «Ақша, несие, банктер», «Микроэкономика», «Экономикалық ілімдер тарихы».
3 Пәннің мазмұны
3.1 Пәннің тақырыптық жоспары
3.1.1 5В050900 «Қаржы» мамандығы орта кәсіби білім негізіндегі сырттай оқудың түрі (түскен жылы 2009 ж.)
Тематический план дисциплины
|
|
Нысан
ПМУ ҰСН 7.18.2/10
|
|
|
|
ПӘННІҢ ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖОСПАРЫ
|
№
|
Тақырыптың атауы
|
Сағаттын мөлшері
|
Дәріс
|
Тәж
|
СӨЖ
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
1
|
Қоғамдық ұдайы өндірістегі қаржының мәні, функциялары және ролі
|
2
|
1
|
7
|
2
|
Қаржы жүйесін ұйымдастыру
|
2
|
1
|
7
|
3
|
Қаржы саясаты және қаржы механизмі
|
2
|
|
7
|
4
|
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржысы
|
2
|
|
8
|
5
|
Мемлекет қаржысының жалпы сипаттамасы. Мемлекеттің кірістері мен шығыстары
|
2
|
|
8
|
6
|
Салықтар және салық жүйесін ұйымдастыру
|
2
|
1
|
8
|
7
|
Мемлекеттік бюджет
|
2
|
|
8
|
8
|
Мемлекеттік бюджеттен тыс қорлар
|
2
|
1
|
8
|
9
|
Мемлекеттік кредит және мемлекеттік борыш
|
2
|
1
|
8
|
10
|
Үй шаруашылықтарының қаржысы
|
2
|
|
8
|
11
|
Сақтандыру
|
2
|
|
8
|
12
|
Экономиканы мемлекеттік қаржылық реттеу
|
2
|
|
8
|
13
|
Қаржы нарығы
|
2
|
|
8
|
14
|
Сыртқы экономикалық байланыстар жүйесіндегі қаржы
|
2
|
1
|
8
|
15
|
Қаржы және инфляция
|
2
|
|
8
|
БАРЛЫҒЫ
|
12
|
6
|
117
|
3.2 Теориялық курстың мазмұны
1 тақырып Қоғамдык ұдайы өндірістегі каржының мәні, функцинлары және рөлі
Қаржы үғымы құндық экономикалык категория ретінде. Ақша және қаржы. Қаржының объективті және субъективті себептермен анықталатын қажеттігі. Қаржының табиғаты. Тауар-ақша қатынастары және қаржы. Ұдайы өндіріс үдерісіндегі қаржы.
Қаржы қатынастарының қатысушылары. Қаржының құрамы, оның қаракетінің сфералары.
Қаржының айрықшалықты белгілері, тауар-ақша қатынастары жүйесіндегі олардың шекаралары. Нарық жағдайында жаңа каржы қатынастарының дамуы.
Қаржының функциялары. Қоғамдық ұдайы өндірістегі экономикалық категорияның функциялары мен рөлін шектеу. Қаржының функцияларына экономистер көзқарастарының эволюциясы. Қаржының басқа экономикалық категориялармен (багамен, еңбекақымен, кредитпен) өзара байланысьі.
Қаржы ресурстары мен қорлары қаржы қатынастарының материалдық-заттай иелері ретінде. Қаржы ресурстарының көздері. Қаржы ресурстарыньщ өсу факторлары.
2 тақырып Қаржы жұйесін ұйымдастыру
Қаржыға қатысты «жүйе» ұғымы. Категорияның жұмыс істеу сипатына сапалык тәсілдемелерді қамтып корсететін даржы жүйесінің элементтері. Қаржы жүйесін сыныптаудың белгілері. Қаржы қатынастары объектілерінің мәнін жиынтык турде анықтайтын каржы жүйесінің бөліктері мен буындары. Функциялық белгісі бойынша қаржы жүйесінің қүрылымы. Қаржы жүйесінін сызбасы. Қаржы-кредит жүйесің үғымы.
Қаржы жүйесін үйымдастырудың негізгі кағидаттары. Қаржының тұтастық қабылдамасындағы бұл қағидаттардың рөлі мен маңызы.
Қаржы жүйесін жетілдірудің бағыттары. Нарықтың түрпаттағы экономиканы кұрудағы қаржы жүйесінің рөлі. Қаржы жүйесінің қүрылымына нарықтық жаңғыртулардың әсері.
3 тақырып Қаржы саясаты және қаржы механизмі
Қаржы саясатының үғымы, мемлекеттің экономикалық және әлеуметтік саясатындағы оның орны.
Қаржы саясатынын міндеттері, максаттары және қағидаттары. Қаржы стратегиясы мен қаржы тактикасы. Қазақстан Республикасы қаржы саясатының кезенділігі. Фискалдық саясат.
Экономикалық механизм жүйесіндегі каржы: механизмі, онын мазмұны және қүрылымы.
Қаржы механизміне қойылатын талаптар. Қаржы механизмінің динамизмі.
Қаржы саясаты мен қаржы механизмінің үдайы өндіріске әсері. Қаржы механизмін нарық жағдайына қайта бағдарлау.
Қаржыны басқару туралы үғым. Басқару элементтері, қағидаттары. Нарық жағдайында қаржыны баскаруды жетілдірудің қажеттігі. Қаржы аппараты, оның қүрылымы.
Шаруашылық жүгізуші субъектілерді басқарудың қаржы аппараты. Қаржы менеджментінің үғымы.
Қаржы қызметі мен қаржы есеп-кисаптарын басқарудың автоматтандырылған жүйесі.
Қаржылық жоспарлаудың мазмүны, оның ерекшеліктері және әлеуметгік-экономикалық жоспарлаумен байланысы. Қаржылық болжаудың дамуы.
Қаржылық жоспарлаудың қағидаттары, әдістері, кезендері.
Қаржы жоспарларының жүйесі. Аумактық қаржылық жоспарлау.
ІІІаруашылық жүргізудің түрлі деңгейлеріндегі қаржылық көрсеткіштер. Нарықтық ортада қаржылық жоспарлау мен болжауды жетілдірудін негізгі бағыттары.
Қаржы қатынастарын қүкықтық рсттеу, Қаржы қүкығы және оның қүрамдас бөліктері. Қаржы-қүқықтық нормалары, олардың түрлері. Қаржы-құқықтық катынастары және экономикаға каржы-қүқықтық ықпал ету механизмі.
Қаржы-құқықтық реттеудің әдістері. Мемлекеттің қаржылық қызметі, оны жузеге асырудың өдістері.
Қаржы-қүкықтық актілері, олардың түрлері, Әлеуметтік-экономикалық реформалар үдерісінде шаруашылық қызметті қүқыктық реттеудегі өзгерістер.
Қаржылық бақылаудың үғымы, оның объективті шарттастығы, жүргізудің алғышарттары. Қаржылық бақылаудың өзіндік ерекшелігі мен іс-кимыл сферасы, бақылаудың жалпы жүйесіндегі оның орны. Қаржылық бакылаудың қағидатгары мен міндеттері. Нарыктық экономикадағы каржылық бақылау. Қаржылық бакылаудың сыныптамасы. Аудит, оның ерекшеліктері, міндеттері, ұйымдастырылуы, тиімділігі.
Қаржылық бақылаудың органдары, олардын қүқықтары мен міндеттіліктері. Бақылаудың жоғары органдары. Қаржы органдары мен салық службаларының бакылауы. Ведомстволық қаржылык бақылау.
4 Такырып Шаруашылык жүргізуші субъектілердің қаржысы
Қаржы жүйесінің жетекші буыны ретіндегі шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржысы, ұдайы өндіріс үдерісіндегі олардың рөлі, әлеуметгік-экономикалық мәні.
Шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржысының функциялары және негізгі белгілері.
Бастапқы шаруашылық буынның қаржы: қатынастарын топтастыру. Әр түрлі белгілер бойынша шаруашылық жургізуші субъектілердің сыныптамасы. Экономикалық қызметтің әр түрлі сфераларының ерекшеліктері және қаржыға олардың әсері.
Меншіктің түрлі нысандарының шаруашылық органдары кызметінің үйымдык-құқықтык аспектілері. Коммерциялық және коммерциялық емес қызмет, шаруашылық жүргізуші субъектілер қаржысын ұйымдастыруға оның әсер етуі.
Меншікті жанғыртудың қаржылық аспектілері: мемлекет иелігінен алу, жекешелендіру, қүрылымды өзгерту.
Коммерциялық негіздерде жүмыс істейтін шаруашылык жургізуші субъектілер қаржысын үйымдастырудың қағидаттары. Комммерциялық (шаруашылық) есеп.
Коммерциялык шаруашылық субъектілерінің каржы қорлары, оларды қалыптастыру мен пайдаланудың негіздері.
Өндірістік қорлардың (капиталдардың) толық айналымындағы қаржының рөлі. Өндірістік капиталды жасау мен оның өсімін қаржыландырудың көздері.
Өнімді откізуден жөне өткізуден тыс опрециялардан тыс алынған табыс.
Кәсіпорын шығындары. Жиынтық табыс, тааза табыс, оны бөлу.
Компаниялардағы, фирмалардағы қаржы менеджменті, оны жүзеге асырудың шарттары.
Коммерциялык емес қызметтің сипаттамасы, оның түрлері. Коммерциялық емес ұйымдар мен мекемелер қызметінің материалдық негізі. Коммерциялык емес сферада шаруашылықты жүргізудің әдістері.
Үйымдар мен мекемелерді қаржыландырудың көздері. Қаржыландырудын көзі ретіндегі бюджет қаражаттарының рөлі.
Коммерциялық емес ұйымдар мен мекемелердің шығыстары. Қызмет турімен анықталатын шығыстар қүрылымындағы айырмашылықтар. Мекемені қаржыландырудың жеке жоспарларындағы шығыстардың экономикалық сыныптамасы.
Қазіргі жағдайда қызметтің коммерциялық емес сферасын қаржыландырудың кағидаттары.
5 такырып Мемлекет каржысыыың жалпы сипаттамасы. Мемлекеттің кірістері мен шығыстары
Мемлекеттің экономикалық және әлеуметтік қызметі. Рыноктың жетілдірілмегендігі және ресурстарды қайта бөлу. Жанама нәтижелер: шығындар мен пайдалар, оларды реттеу.
Қоғамдық тауарлар, игіліктер және қызметтер көрсету, олардың өзіндік ерешеліктері. Қоғамдық тауарларды, игіліктерді және қызметтерді өндірудің ауқымьш анықтаудың ерешеліктері.
Мемлекет қаржысының ұғымы, қаржы қатынастарының жүйесіндегі оның орны мен рөлі.
Нарықтық шаруашалықтағы мемлекеттің қаржысы. Мемлекеттің қаржысы және қоғамдық прогресс.
Рынок шаруашылықтағы мемлекет қаржысы.
Мемлекет қаржысының қүрамы, олардың буындарының қысқаша сипаттамасы. Мемлекет қаржысының атқарымдық мазмұнының ерешеліктері, оның сыныптау белгілері, каржы жүйесі құрылымында бейнеленуі.
Мемлекет табыстардың ұғымы. Табыстардың диалектикасы. Бастапқы жөне түпкілікті мемлекеттің табыстары.
Мемлекет кірістерінің қүрамы мен қүрылымы. Мемлекет кірістерінің сьшыптамасы.
Мемлекет кірістерінің көлемі мен күрылымына экономикалық, саяси факторлардын, әсері.
Қоғамның таза табысы, оның өсуінің факторлары.
Мемлекет шығыстарынын ұғымы. Мемлекет шығыстарының, мемлекет кірістерінің және каржы ресурстарының ара қатынасы.
Мемлекет шырыстарыньщ жүйесі, қағидаттары, олырды үйымдастыру. Қаржы жағдайында мемлекеттің шығыстары саясатының өзгеруі. Мемлекет шығыстарынын күрамы мен күрылымы.
Мемлекет шығыстарынын сыныптамасы. Экономиканы қаржыландыру. Экономикаға жұмсалатын шығыстардың негізгі түрлерінің сипаттамасы. Қаржы резервтері және экономиканың баланстандырылған дамуы үшін олардың маңызы.
Ғылыми - техникалық прогресті қаржыландыру. Басқару мен қорғанысқа жұмсалатың шығыстар.
Әлеуметік - мәдени шараларға жұмсалатың шығыстар. Білім беруге, денсаулык сақтауға, мәдениетке, бүқаралық ақпарат құралдарына. әлеуметтік сақтандыру мен әлеумепік қамсыздандыруға жұмсалатын шығыстар.
Басқару мен қорғанысқа жұмсалатын шығыстар.
6 тақырып Салықтар және салықк жүйесін ұйымдастыру
Салықтардың ұғымы, оның мәні. Салықтардың функциялары. Салықтардың эволюциясы. Мемлекеттің дамуымен және тауар-ақша қатынастарыньщ жетілдірілуімен байланысты салықтардың жоне олардың функцияларының эволюциясы.
Салық салудьщ және салықтарды үтымды үйымдастырудың кағидаттары.
Салық жүйесі, нарықтық экономика жағдайда оны қүруға койылатын негізгі талаптар. Қазақстанның салық жүйесі.
Қазакстанның салық жүйесі. Салық службасы.
Әр турлі белгілері бойыша салықтарды сыньштау. Қазақстан Ресцубликасындағы салықтардың түрлері. Салық кодексі.
Салықтарды ұйымдастыру мен алудың негізі ретіндегі салық элементтері. Жанама салықтар, оларды алуды ұйымдастыру. Қосылған кұнға салынатын салъщтың релі. Акциздер, олардың фискалдық және реттеуші рөлі.
Тура салықтар, олардың рөлі және өндіріп алуды үйымдастыру. Тура салықтардыц негізгі түрі ретіндегі корпорациялык табыс салығы. Жеке табыс салығы, халықтьщ табыстарын ретгеудегі оның релі.
Жер қойнауын пайдаланушылардьщ салықтары мен арнаулы төлемдері, табиғи ресурстарды үтьшды әзірлеу меи жүмсаудагы олардың маңызы.
Меншікке салынатын салық: жер салығы, мүлікке салынатын салық, көлік құралдарына салынатын салық; олардын арналымы және жергілікті бюджетхердщ кірістеріндегі рөлі.
Алымдар, баждар және төлсмдер: құрамы және бюджеттердія кірістерін калыптастырудағы релі.
Арнаулы салық режімдері.
Салықтарды аударьш салу жоие салықтардаи жалтарыну проблемалары. Салық ауыртпалыгъш бөлудің проблемалары.
Салық түсімдерін қамтамасыз ету жөніндегі салық службасыныц жұмысы. Салық санкциялары.
7 такырын Мемлекеттік бюджет
Мемлекеттік бюджеттің мәні, онъщ айырықшалықты белгілері. Мемлекеттік бюджет, қаржы жұйесінің негізгі буыны ретінде, оның функциялары.
Бюджеттік қатынастардың материалдық - заттай көрінісі.
Ұдайы өндіріс үдерістеріндегі және қоғамның әлеуметтік дамуындағы бюджеттік қатынастардың рөлі мен маңызы.
Мемлекеттік бюджеттің кірістері, олардың, құрамы мен құрылымы. Салықтар бюджет кірістерінін негізгі түрі ретіңдс. Әлеуметтік-нарықтық экономикадағы мемлекеттік бюджет кірістерінің өсу шарттары.
Мемлекеттік бюджеттің шығыстары, олардың құрамы мен кұрылымы. Нарықтық тұрпаттың экономикасы бюджет шығыстарының ерешеліктері. Бюджеттік кредиттер.
Бюджеттік сыныптама. Бюджет балансы. Бюджет орнықтылығы мен теңгерімділігінің проблемалары. Бюджет тапшылығының экономикалық және әлеуметгік салдарлары. Қазакстан Республикасының Бюджет кодексі. Бюджет жүйесі және бюджет қүрылымы. Бюджет жүйесін кұрудың қағидаттары. Қазақстан Республикасы бюджет жүйесінін құрамы. Бюджетаралык катынастар.
Бюджет процесі, оның кезеңдері. Бюджет жүйесінің буындары арасьшда кірістер мен шығыстарды бөлудің негіздері. Бюджеттік бағдарламалар. Бюджеттің атқарылуы туралы есеп.
Жергілікті каржылардың мәні, каржы жүйесінің құрамындағы олардың орны. Өңірлердің әлеуметтік-экономикалық дамуындағы жергілікгі қаржының маңызы. Қаржы саясатын жүргізуде басқарудың жергілікті органдары дербестігінің проблемалары.
Жергілікті бюджеттердід кірістері, әлеуметтік, мәдени және түрмыстық инфрақүрылымды дамытудағы олардың рөлі.
Арнаулы экономикалық аймақтар (АЭА) қаржысын үйьшдастыру. Аумақтардың әлеуметтік-экономикалық дамуындағы АЭА-ның рөлі.
8 такырып Мемлекеттік бюджеттен тыс қорлар
Мемлекеттік бюджеттен тыс қорлардъщ қажеттігі мен мәні. Қоғамнын әлеуметтік-экономикалық дамуындағы бюджеттен тыс қорлардың ролі.
Бюджеттен тыс қорлардьщ сыныптамасы. Баскарудың жергілікті органдарының бюджеттен тыс қорлары. Қорлардың қаражаттарын калыптастырудың проблемалары.
Дағадарыстың даму кезеніндегі Қазақстанда бюджеттен тыс корлардың жүмыс істеуіндегі қайшылықтары.
Әлеуметтік бюджеттен тыс қорлар.
Қазақстан Республикасының Ұлттық қоры, экономика мен елдін қаржы жуйесін түрақты дамытудағы оның рөлі.
Мемлекеттік жинақтаушы зейнетақы қоры. Әлеуметгік сақтандыру қоры.
Экономикалык арнальшның бюджеттен тыс қорлары.
Инновациялық және инвестициялық корлар 2015 жылға дейін Қазакстанның индустриалды-иновациялық дамуының стратегиясын жүзеге асырудың қаржылық кездері ретінде.
9 тақырып Мемлекеттік кредит жөне мемлекеттік борыш
Мемлекеттік кредиттің мәні мен қызметі. Мемлекеттік кредиттің функиялары. Кредиттік әдіспен халықтың, шаруашылық органдардың қаражаттарға жұмылдырудын ауқьшьгаа әсер етуші факторлар. Ақша айнальтсының жай-күшяе мемлекетак кредиггің әсері.
Мемлекеттік .кредиттің түрлері, нысандары және әдістері.
Қарыздар, олардың сыныптамасы жөне мемлекеттің қажеттіліктерін қаржыландырудағы тиімділігі.
Мемлекеттік бағалы қағаздар, олардың түрлері жене сипаттамасы. Мемлекеттік бағалы қағаздардъщ эмиссиясы, қаржы рыногында оларды орналастыру проблемалары. Халықаралык мемлекеттік кредит, оның нысандары. Мемлекеттік борыш ұғымы, оның түрлері. Мемлекеттік борытшы басқару. Сыртқы мемлекеттік борыш. Қазақстан Республикасының мемлекеттік борышы құрылымының ерекшеліктері. Мемлекеттік берешектердің параметрлерің заннамалық реттеу. Экономикалық және саяси аспектілердегі берешек проблемалары.