Жоғары сынып оқушыларына кәсіби бағдар берудің психологиялық негіздері мазмұНЫ

2. Мамандықтар бойынша ағарту жұмысын жүргізу және кәсіби бағдар беру жұмысының мәні өте терең. Өйткені әр мектеп бітіруші өзінің болашақ мамандығын жекелік психофизиологиялық ерекшеліктеріне сай анықтағанда ғана олар мамандық қызметінде табысты болады. Сондықтан мектеп психологиялық қызметінің міндеттерінің бірі -балаларға мамандыққа баулып оларды кәсіби бағдадарлау болып табылады. Диплом жұмысында кәсіби бағдарлаудың негізгі үш саласы анықталған:

- әлеуметтік ортаның даму ерекшеліктері бойынша қажетті мамандықтарды насихаттау;

- оқушылардың қызығушылығы мен бейімділігін анықтап, сол зерттеу нәтижелеріне сүйене отырып олардың икемі келетін қызмет салаларын болжамдау;

- мамандық таңдау мотивтерін зерттеп олрадың құндылықтарға сай келетінін талдау.

3. Оқушылардың психофизиологиялық ерекшеліктерін зерттеу барысында балалардьің басым көпшілігінің темперамент типінің доминантасы холерикке жақын екені анықталды. Сонымен қатар олардың мектеп бітіру алдындағы мазасыздануы, невротизмінің көрсеткіші жоғары, байсалдылығы төмен, қозу процесі тежелуден басым болды. Гимназия сыныптары оқушыларының интеллекті жоғары және орта болғанымен олардың коммуникативтік және ұйымдастырушылық қабілеті ортадан төменге жақын болып шықты. Мұның бәрі мектеп бітірушілерге жедел психологиялық көмек керек екендігіне дәлел болды.

4. Кәсіби бағдарлау жұмысының тиімділігін арттыру мақсатымен кәсіби бағдарлау коррекциялық ойындарын қолданып тренинг элементтерін жүргіздік. Ойын барысында балалар көптеген мамандықтарға қойылатын талаптармен танысып, мамандарға қойылатын талаптарды талдады. Диплом жұмысында Т.Р.Нұрмұхамбетованың сабақтарда берген тренингтік ойындарының жеті түрін келтірдік. Оларды қойылған мақсатқа байланысты неше вариантта жасап шығаруға үлгі ретінде пайдалануға болады.

5. Психологиялық қызмет балаларды мамандыққа баулу және кәсіби бағдар беру жұмысын балалар мектеп табалдырығын аттаған күннен бастап жүйелі түрде жүргізу қажет.

2. Абрамова Г.С. Психологическое консультирование. - М., 2001.

3. Алдамуратов Жан тану негіздері. Алматы, 2001.

4. Андреева Г.М. Социальная психология. - М., 1980.

5. Батаршев А.В. Тестирование. Основной инструментарий практического психолога. -Ростов- на-Дону, 2000.

6. Бадмаев Б.Ц. Методика преподавания психологии. М.,2003.

7. Бектенгалиева С.Х., Ядгарова Н.Қ. Балабақшада психологиялық қызмет жұмысын ұйымдастыру. -Алматы, 2003.

8. Битянова М. Практическая психология. - М., 1996.

9. Выготский Л.С. К вопросу о динамике детского характера. Собр.соч. в 6 т. - М., 1983. Т.4.

10. Валиева М., Білім беру технологиялары. -Алматы, 2002.

11. Дубровина И.В., Прихожан Л.И. Положение о школьной психологической службе. - М., 1985.

12. Диагностическая и коррекционная работа школьного психолога. Под ред. И.В.Дубровиной. - М., 1987.

13. Жарықбаева Қ. Жан тану негіздері. Алматы, 2001.

14. Жарықбаев. Психология.- Алматы, 2003.

15. Көмекбаева Л.К. Психологиялық қызметті

16. Леонова Л.Б. Психологическая ұйымдастыру. -Алматы, 2003.диагностика и регуляция функциональных состояний учащихся. - М., 1990.

17. Майерс Д. Социальная психология. - Питер, 1998.

18. Немов Р.С. Психология. В 3-х томах. Т.З. -М., 1995.

19. Общая психология. под ред. А.В.Петровского. М.,1986.

20. Петровский А.В. Психология. - М., 1998.

21. Психологические тесты для деловых людей. Под ред.

Литвинцовой. - М., 1998.

22. Психологические тесты. В 2х томах. Под ред. А. А. Карелиной. - М., 2000.

23. Психодиагностические методы. Под ред. А.А.Бодалева. - Ленинград, 1976.

24. Психологическая диагностика. Под ред. К.М.Гуревича. - М., 1981.

25. Практическая психология в тестах. Составители С.Римский, Р.Римская. - М., 1999.

26. Рогов Е.И. Настольная книга практического психолога в образовании. - М., 1996.

27. Риамский Р., Римская М. Практическая психология в тестах. - М., 1997.

28. Столяренко Л.Д. Основы психологии. - М., 1997.

29. Тесты, тесты, тесты. Под ред. М.Мацковского. - М, 1990.

30. Шеврандин Н.И. Социальная психология в образовании. -М., 1995.

_____________________ тобының студенті ____________________ «Жоғары сынып оқушыларына кәсіби бағдар берудің психологиялық негіздері" тақырыбында орындалған диплом жұмысына

ПІКІР

Мектеп психологы жұмысы көп салалары. Соның ішінде маңыздыларының бірі оқушыларға кәсіби бағдар беріп, болашақ өмір жолын анықтауға көмек көрсету болып табылады. Сондықтан ______________________________дипломдық зерттеу тақырыбы өте актуалды болып отыр.

«Білім беру жүйесіндегі кәсіби бағдарлау жұмысын ұйымдастыру» деп аталатын бірінші тарауда пеихологиялық қызмет көрсету жүйесі қалыптасу тарихына шолу жасалынған. Психологиялық қызмет ең бірінші мамандық тәрдие мәселелерін зерттеп, мамандык, кеңес беруден басталғаны көрсетілген. Сондықтан көптеген адамның психофизиологиялық қасиеттеріне ерекше талап қойатын мамандықтарға іріктеп алу әдістемелері жақсы қалыптасңан. Осы әдістемелерді қолданып баларға болашақ мамандығын анықтауға көмек көрсету барысында жоғары сынып оқушыларына қандай бағыттарда жүргізілетін жұмыстар маңызды екені анықталған.

«Кәсіби бағдар беру барысында оқушылардың жекелік қасиеттерін диагностикалау» деп аталатын екінші тарауда жоғары сынып оқушыларының жекелік психофизиологиялық ерекшеліктерін анықтау үшін Айзенк, Стреляу тестілерімен темпераментті, Айзенк үсынған тесттің фрагменттерімен интеллектуалдық қабілетті зерттеу жүргізілген. Сонымен қатар жоғары сыныптағылардың коммуникативтік, ұйымдастырушылық қабілеттерін зерттеу жүргізіліп, олардың нәтижелері берілген.

«Кәсіби бағдарлау жұмысында коррекциялық ойындарды қолдану» деген үшінші тарауда психокоррекциялың жұмысты ұйымдастыру шарттары анықталып, жоғары сынып оқушыларымен жүргізуге ұсынылатын ойын коррекциялары элементтері көрсетілген.

Қорытындыда зерттеу барысында мектеп психологиялық қызметінің кәсіби бағдар беру жұмысын жетілдіруге негіз болатын тұжырымдамалар жасалған.

_______________________дипломдық жұмысы студенттің өзбетімен жүргізген теориялық және әдістемелік зерттеулерінің нәтижесі екені айқын көрінеді. Ол тақырыпты толық ашып, алдына қойған зерттеу міндеттерін толық орындаған. Сондықтан _______________________ психологиялық қызметті өмір тәжірибесіне сай ұйымдастыруға даярлығын көрсетеді.

Дипломдық жұмыс талаптарға сай орындалып, көркемделінген. Оны өте жақсы деп бағалауға болады деген пікір білдіремін.
Пікір беруіш ОблҮББИ психология

зертханасының меңгерушісі: Н.Қ.Ядгарова

_______________________ тобының студенті _______________________ «Жоғары сынып оқушыларына кәсіби бағдар берудің психологиялық негіздері" тақырыбында орындалған диплом жұмысына

Білім беру саласында психологиялық қызметті ұйымдастыру қазіргі кезде үлкен өзгерістер ендіруді талап етуде. Қазіргі мектеп психологиялық қызметін ұйымдастыру М.Р.Битянова, И.В.Дубровина, Е.И.Рогов, В.Г.Прихожан және басқа ғалымдардың жасаған бағдарламалары бойынша жүргізілуде. Дегенмен оларда психологиялың қызмет көрсету барысында қолданылатын әдістемелер Ресей мектептеріне икемделінген, сонымен қатар мектеп бітірушілермен жүргізетін жұмыстар олардың болашақ мамандықтарын анықтап алумен байланысты болуы керек екені айқын. Сондықтан ______________ дипломдық зерттеу тақырыбы өте актуалды болып отыр.

Диплом жұмысы кіріспе, үш тарау, төрт параграф, қорытынды және әдебиеттер тізімінен тұрады. Кіріспеде диплом жұмысының тақырыбының актуалдылығы дәлелденіп, зерттеудің мақсаты мен міндеттері, қолданылған ғылыми зерттеу әдістемелері анықталған.

Бірінші тарауда психологиялық қызмет көрсету жүйесі қалыптасу тарихына шолу жасалған. Әдебиеттерді талдау негізінде психологиялық қызмет мамандыққа жарамдылықты анықтау және кәсіби бағдар беруден басталғаны көрсетілген. Сондықтан көптеген адамның психофизиологиялық қасиеттеріне ерекше талап қойатын мамандықтарға іріктеп алу әдістемелері жақсы қалыптасқан. Ал мектепте жүргізілетін кәсіби бағдарлау жұмысының қажеттілігін А.П.Сейтешов, Г.А.Уманов теориялық жағынан дәлелдегенімен, психологтің осы бағыттағы жұмысын әр маман өзі анықтап алуы керек. Жоғары сынып оқушыларымен жүргізілетін жұмыстардың бір үлгісі осы жерде берілген.

Екінші тарауда жоғары сынып оқушыларының жекелік психофизиологиялық ерекшеліктерін анықтау үшін темпераментті, интеллектуалдық қабілетті зерттеуге арналған тестілер қолданылып жүргізілген зерттеулер нәтижелері көрсетілген. Сонымен қатар жоғары сыныптағылардың коммуникативтік, ұйымдастырушылық қабілеттерін зерттеу нәтижелері берілген.

Үшінші тарауда психокоррекциялык, жұмысты ұйымдастыру шарттары анықталып, жоғары сынып оқушыларымен жүргізуге ұсынылатын ойын коррекциялары элементтері көрсетілген.

Қорытындыда зерттеу барысында мектеп психологиялық қызметінің кәсіби бағдар беру жұмысын жетілдіруге негіз болатын тұжырымдамалар жасалған.

_______________________ дипломдық жұмысы студенттің теориялық мәселелерді жақсы меңгеріп, психологиялық қызметті өмір тәжірибесіне сай ұйымдастыруға даярлығын көрсетеді. Дипломдық жұмыс талаптарға сай орындалып, көркемделінген. Оны қорғауға ұсынып, жоғары бағалауға болады.