Өрттің дамуының түрлі сценарийі үшін өрттің қауіпті факторының адамдарға әсерінің салдарын бағалау. Жеке өрт қаупін есептеу

Өрттің қауіпті факторының адамдарға әсерінің салдарын бағалау өрт кезіндегі адамдарды ғимараттан эвакуациялау мүмкіндігін анықтаумен тұжырымдалады. Адамдарды эвакуациялау мүмкіндігі (3) формуласымен анықталады, адамдар эвакуациясы уақытының анықтамасын өрттің қауіпті факторы кезіндегі эвакуация жолын оқшаулау уақытына қарсы қою негізімен. №№ 2-5 Әдістемелер қосымшаларына сәйкес адамдар эвакуациясы есептеу уақытын t_р анықтау үшін ғимараттан адамдарды эвакуациялау үлгісі анықталады, эвакуацияның есептеу сызбасы құрастырылады және адамдарды эвакуациялау моделі жүргізіледі. Адамдарды эвакуациялау есептеу уақыты tр ғимараттар мен құрылыстарданадамдар көп орналаспаған жерлерден бір немесе одан да көп адамдар ағынының қозғаласының уақытына байланысты орнатылады. Есептеу кезінде адамдар ағынының барлық қозғалысы бөліктерге бөлінеді (өтетін жер, дәліз, есіктің орны, сатылы марш, тамбур) ұзындығыl_i және еніδ_i. Алғашқы бөліктер болып жұмыс орындары, жабдықтары, орындықтар қатары арасындағы өтетін жерлер табылады.Адамдар эвакуациясына кететін уақытты есептеу кезінде жобаланған ғимараттың жоба бойынша әр бөлігінің ұзындығы мен ені қарастырылады, ал тұрғызылған ғимараттар үшін –ақиқат жағдайына байланысты. Сатылық марш арқылы өткен жолдың ұзындығы, сонымен бірге пандус арқылы өтілген жол марш ұзындығына байланысты өлшенеді. Есіктің орнынан өтетін жол 0-ге тең болып есептеледі. 0,7 м жарда тығыздығы бар өтетін жол, сонымен бірге тамбур l_iақырғы ұзындығы бар көлденең жолдың өзіндік бөлігі деп қарастыру керек. t_р Адамдарды эвакуациялау есептеу уақытынt_i жолдың әр бөлігімен өтетін адамдар ағынының қозғалысының уақытының шамасы ретінде қарастыру керек, келесі формуламен анықталады:

t_p = t₁ + t₂ + t₃ +...+ t_i, (21)

мұндағы t₁ –алғашқы (бастапқы) бөліктегі адамдар ағыны қозғалысының уақыты, мин; t₁, t₂, t₃,...t_i – біріншіден кейінгі әр бөліктегі адамдар ағыны қозғалысының уақыты, мин. Бірінші бөліктегі адамдар ағыны қозғалысының уақыты t_i, мин, формуламен есептеледі:

мұндағы l₁ – жолдың бірінші бөлігінің ұзындығы, м; V₁ – бірінші бөліктегі көлденең жолдағы адамдар ағыны қозғалысының жылдамдығы, м/мин (D тығыздығына байланысты П2.1 кестесімен анықталады). D₁ жолының бірінші бөлігіндегі бірыңғай адамдар ағынының тығыздығы формуламен есептеледі:

мұндағы N₁ – бірінші бөліктегі адамдар саны,адам; f – адамның көлденең проекциясының орта ауданы, м²/адам, кәдімгі Әдістеменің № 5 қосымшасының 6 пунктіне сәйкес; δ₁ – жолдың бірінші бөлігінің ені, м. Жол бөлігіндегі v₁ адамдар ағыны қозғалысының жылдамдығы, біріншісінен кейінгілері, П2.1 кестесіне сай қолданылады, ол осы әр жолдың бөліктерінің бойымен жүрілген адамдар ағыны қозғалысының қарқындылығына байланысты, және оны барлық бөліктері үшін, сонымен бірге есік орны үшін де келесі формуламен анықтайды:

Мұндағыδ_i, δ_i-1 – i және одан кейінгі жол бөліктерінің ені, м; q_i, q_i-1 – i және одан кейінгі жол бөліктерінің бойымен жүрілген адамдар ағыны қозғалысының қарқындылығы, м/мин (жолдың бірінші бөлігіндегі адамдар ағыны қозғалысының қарқындылығы q = q_i-1 D₁ анықтамасы бойынша 7 кестеден анықталады, (П2.3) формуласына сай орнатылған). Егер де анықтама q_i, q_max – тан аз немесе тең болса, онда t_i жол бөлігінің бойымен қозғалыс уақыты тең болады, мин:

Соның ішінде q_max анықтамаларын, м/мин тең деп қабылдау керек: 16,5 – көлденең жолдар үшін; 19,6 – есік орындары үшін; 16,0 – сатымен төмен түсуде; 11,0 – сатымен жоғары көтерілуде.

q_i ≤ q_max (26)

i бөлігіндегі адамдар ағыны қозғалысының жылдамдығы мен қарқындылығы шарттарының орындалмауы барысында D = 0,9 немесе одан да көп болғанда анықтамада 12 кестеге сай анықталады.Сонымен бірге ескере кететін бір жағдай, № 5 Әдістеме қосымшасының 4 пунктіне сәйкес адамдар қозғалысы кезіндегі жиналып қалған топтасуға кететін уақыт тоқтатылуы.

i бөліктің басында екі немесе одан да көп адамдар ағынының бірігуі қозғалыстың қарқынылығы q_i, м/мин, мына формуламен есептеледі:

мұндағы q_i-1 – i бөліктің басында қосылатын адамдар ағыны қозғалысының қарқындылығы, м/мин; δ_i-1 – қосылу жолы бөлігінің ені, м; δ_i – қарастырылып отырған жол бөлігінің ені, м. Эвакуация уақытының есептеу нәтижелері 2 қосымшада көрсетілген.

2009 жылғы 30 маусымдағы №382 ТЖМ бұйрығымен бекітілген әр түрлі сыныпты функционалды өрт қаупі ғимараттары мен құрылыстарындағы өрт қаупі есептеу өлшемін анықтау әдістемеге сәйкес, әр ғимараттағы Q_в жеке өрт қаупі есептеу өлшемі келесі формула бойынша анықталады:

мұндағы Q_п – жыл бойына ғимаратта өрт пайда болу ықтималдылығы жиілігі; R_ап – автоматты өрт сөндіру қондырғыларының тиімді түрде іске қосылу ықтималдылығы (келесіде – АӨСҚ). Р_пр – ғимаратта адамның болу ықтималдылығы, келесі қатынастан алынатынР_пр= t_функц/24, мұндағы t_функц – сағат ішіндегі адамдарды табу уақыты. Қабылданған Р_пр= t_функц/24=12/24=0,5 (12 сағаттық оқу күні) [2, п.8]; Р_э – адамдар эвакуациясы ықтималдылығы;

мұндағы t_р – адамдар эвакуациясының есептеу уақыты, мин, t_нэ – эвакуация басталу уақыты (өрт басталу уақыты мен адамдар эвакуациясын бастау арасындағы уақыт интервалы), мин. Ғимаратта ІІІ типті ескерту жүйесі іске қосылған, осыдан t_нэ= 4 мин [2, қосымша №5]; t_бл – өрт басталуы мен ӨҚФ жайылу нәтижесінде эвакуациялық жолдарды оқшаулау арасындағы уақыт (эвакуация жолдарын оқшаулау уақыты), мин; t_ск – жол бөліктеріндегі адамдар топтасуының болу уақыты (эвакуация жолындағы адамдар ағынының жиілігі 0,5 анықтамасынан асып кетсе); Р_пз – өртке қарсы қорғаныс жүйесінің тиімді жұмысының ықтималдылығы, өрт кезіндегі адамдардың қауіпсіз эвакуациялануына бағытталған, формуламен есептеледі:

Р_пз = 1 – (1 - R_обн R_СОУЭ) (1 - R_обн R_ПДЗ), (30)

мұндағы R_обн – өрт хабарлағыш жүйесінің тиімді іске қосылу ықтималдылығы; R_СОУЭ – өрт хабарлағыш жүйесінің тиімді іске қосылуы кезіндегі адамдарды эвакуациялауды басқару және өрт туралы адамдарды ескерту жүйесінің тиімді іске қосылуының шартты ықтималдылығы. R_ПДЗ – өрт хабарлағыш жүйесінің тиімді іске қосылуы кезіндегі түтінге қарсы қорғаныс жүйесінің тиімді іске қосылуының шартты ықтималдылығы. Ғимаратта түтінге қарсы қорғаныс жүйесі жоқ.

1 сценарий үшін есептеу нəтижесі – 1 қабат:

Қорытынды: жұмыс жасайтындарға және қонақтар үшін жеке өрт қаупі шектен асып кетті.

2 сценарий үшін – 2 қабат:

2,43 ∙ 10^-5 · 15 = 3,64·10^-4

5,1⋅10^-5>10^-6

Қорытынды: жұмыс жасайтындарға және қонақтар үшін жеке өрт қаупі шектен асып кетті.

3 сценарий үшін – 3 қабат:

2,43 ∙ 10^-5 · 38 = 92,34  10^-5

3⋅10^-5>10^-6

Қорытынды: 3 қабатта жұмыс жасайтындарға және қонақтар үшін жеке өрт қаупі шектен асып кетті.

[2, п. 20] сәйкес, егер өрт қаупі шектеп асып кететін болса, онда қосымша өртке қарсы шаралар қарастырылуы керек.

Сонда:
= 0,00063∙0,33∙(1-0,99)∙(1-0,96) = 8,3∙10^-7

8,310^-7< 10^-6