96
18888888888^
Жұмыс сұйықтығын қысқа уақыт пайдаланудың температуралық шегі
U
Жұмыс сұйықтығы қолайлы
температурасының шегі
Жұмыс сұйықтығын жылыту талап етілетін температуралық шек
4.3-
сурет. Жол және құрылыс машиналары гидрожүйесінде қолданылатын сұйықтықтың
жұмыс температурасының диапазондары
4.4-кесте. Жұмыс сұйықтықтарының негізгі көрсеткіштері
Көрсеткіш
Жұмыс сұйықтықтары
МГ-15-В (с) МГ-46-В МГ-46-Б
МГ-22-А
И-30А
50 °С температура кезіндегі
кинематикалық тұтқырлық,
мм
2
/с
10
30
to
О]
со со
12 ... 13
Ю
СО
со со
Температура, °С:
тұтану, төмен емес
135
190
190
163
190
қату, жоғары емес
-60
-35
-35
-45
-15
Қышқылдық сан, мг/г, артық
емес
0,05
0,06
0,06
0,07
0,05
20 °С, температура кезіндегі
тығыздық, кг/м
3
,
артық емес
865
885
885
886 ... 896
885
II111111111 III
Қоршаған ауаның ұсынылатын температуралық шегі
Жұмыс сұйықтығын ұзақ уақыт пайдаланудың температуралық шегі
97
Гидрожүйені, мысалы экскаватордың гидрожүйесін, жұмыс
сұйықтығымен толтыруды технологиялық операциялардың белгілі
ретін сақтап жүзеге асырады, ол үшін мыналар талап етіледі:
■
ажыратылатын құбыр түтіктері мен гидроаппараттардан ағатын
жұмыс сұйықтығын жинап алу үшін ыдыс дайындау;
■
двигательді қосып, машинаның барлық атқарушы органдарының
жұмыс қимылын қайталай отырып, гидрожүйеге толтырылған
жұмыс сұйықтығын 60 ... 70 °С дейін қыздыру;
■
қоршаған ортаны ластамайтындай етіп, машинаны орналастыру;
■
жұмыс жабдығын гидроцилиндр тұтқасы мен шөміш штоктары
түбіне дейін тартылып, ал шөміш тістері жерге тірелетіндей етіп
орналастыру;
■
машина өздігінен қозғалып кетпейтіндей етіп, дөңгелектердің ішкі
жағына ағаш қою және тұру тежегішін қосу;
■
кранмен немесе борттық кранмен, яғни жебе гидроцилиндрі
штогының манипуляторымен тоқтату, ұстап тұрып, штокты
жебеден ажырату, гидроцилиндрді жүріс рамасына түсіру, жебе
гидроцилиндрі штогін түбіне дейін тарту, штоктың майысып
қалмауын немесе зақымданбауын бақылауда ұстау;
■
шығаратын тіректерді көтеріп, осы қалыпта ілмектермен бекіту;
■
двигательді сөндіру, құбыр желілері мен жеңдерді жебенің,
тұтқаның, шөміштің, шығаратын тіректердің, дөңгелектерді
бұрудың, гидромотордың гидроцилиндрінен ажырату;
■
гидрожүйеден жұмыс сұйықтығын төгіп тастау;
■
гидрожабдықтан сүзгіштерді алу, оларды бөлшектеу, детальдарды
жуып, сүзгіш элементтерді ауыстыру, сүзгілерді жинап, орнына
қайта орнату;
■
гидрожүйенің герметикалығын қалпына келтіру, ажыратылған
барлық құбыр желілерін жобалық орындарына қайтып қою, ағызу
штуцерлерін орау, осы кезде майысқан және зақымданған
тығыздаушы сақиналарды жаңаға ауыстыру;
■
гидробакті қарау әйнегіндегі жоғарғы белгіге дейін таза, тиісті
маркадағы жұмыс сұйықтығымен толтыру;
■
двигательді қосып, жұмыс сұйықтығын қыздыру, жебе
гидроцилиндрінің поршенді және штокті қуыстарын жұмыс
сұйықтығымен толтыру үшін жебені басқару тұтқасымен жұмыс
жасау, кран немесе борттық манипулятор кран арқылы жебеге оның
гидроцилиндрінің штогін бекіту, манипулятор кранды жұмыс
аумағына жөнелту;
■
әрбір атқарушы органды бірнеше рет (5-10 рет) қосу арқылы
машинаның барлық атқарушы органдары жұмыс қимылының
имитациясын жасап, гидрожүйеден ауаның шығуына қол жеткізу;
0
гидробакке қарау әйнегіндегі жоғарғы белгіге дейін жанармай құю.
98
Машинаны мақсатқа сай қолдану барысында жұмыс сұйықтығының
сапасы төмендейді. Оның сапасын мерзімді бағалау үшін ағын
магистралінен (гидробактің ағын жеңінен) сынама алып, оны қозғамай
2-
3 тәулік сақтайды. Жұмыс сұйықтығының ластану деңгейін мына
белгілерге қарай анықтайды: сынама құйылған ыдыс түбінде тұтас
шөгінді пайда болады; ақшыл түсті жұмыс сұйықтығында ауа
көпіршіктері немесе су көрінеді. Жұмыс сұйықтығының мөлдірлігі мен
түсі өзгерген кезде ластаушы заттардың құрамын анықтау үшін
зертханалық сынақ жүргізу керек.
Жол және құрылыс машиналарының іштен жану двигательдері
үшін отынның екі түрі: дизель (негізгі двигатель-дизельдер үшін) және
бензин (қосылатын двигатель – карбюраторлар үшін) пайдаланылады.
МС 305 — 2013 стандартына сәйкес дизель отынының екі маркасы
бар:
■
Л — жазғы, ауаның температурасы - 5 °С және одан жоғары кезінде
қолдану үшін ұсынылады;
■
Е — маусымаралық, ауаның температурасы - 15 °С және одан
жоғары кезінде қолдану үшін ұсынылады;
■
З — қысқы, ауаның температурасы - 25 °С кезінде қолдану үшін
ұсынылады (шекті сүзгіштік температура - 25 °С жоғары емес)
және - 35 °С дейін (шекті сүзгіштік температура - 35 °С жоғары
емес);
■
А — арктикалық, ауаның температурасы - 45 °С және одан жоғары
кезінде қолдану үшін ұсынылады. Дизель двигателі отынының
эксплуатациялық қасиеттері мына талаптарға сәйкес келуі тиіс:
■
жақсы ағуы;
■
су мен механикалық қоспалар болмауы;
■
қоспа құру қасиеті жоғары болуы;
■
қалдық қалдырмай толық жанып кетуі;
■
клапандарда артық күйе қалдырмауы;
■
отын құбырлары коррозиясын болдырмауы;
■
жылуды барынша мол беруі;
■
ұзақ сақталған кезде сапасын сақтауы.
2005
жылдан бастап РФ-да дизель отынына қатысты жаңа МС Р
52368—2005
стандарты жұмыс жасайды. Ол EN 590 (ЕВРО-5)
спецификациясына толық сәйкес келеді. Жаңа стандартқа сәйкес
дизель отынында күкірт болмауы тиіс, атап айтқанда:
■
I
түр — күкірт құрамы 350 мг/кг артық емес;
■
II
түр — күкірт құрамы 50 мг/кг артық емес;
■
III
түр — күкірт құрамы 10 мг/кг артық емес.
Дизель отынына қойылатын талаптар 4.5-кестеде көрсетілген.
99
4.5-кесте. Физика-химиялық және эксплуатациялық қасиеттері бойынша
дизель отынына қойылатын басты талаптар
Көрсеткіш атауы
Маркаға арналған мән
Л
Е
З
А
Цетандық саны, кем емес
45
Фракциялық құрам:
50 % температура кезінде айдалады, °С,
95 %
кем емес (көлеміне қарай) темпера-
тура кезінде айдалады, °С, артық емес
280
360
280
360
280
360
255
360
20 °С температура кезіндегі кинематикалық
тұтқырлығы, мм
2
/с (сСт)
03
О
СП
о
03
О
03
О
1,8 ... 5,0
1,5 ... 4,0
Жабық тигльдегі тұтану температурасы, °С,
төмен емес: тепловоздық және кеме дизелі
мен газ турбиналары үшін, жалпы
қолданыстағы дизель үшін
62
40
62
40
40
30
35
30
Күкірттің салмақтық үлесі, %, артық емес
0,2 — 0,5
Меркаптан күкіртінің салмақтық үлесі, %,
артық емес
0,01
Күкірт сутегінің салмақ үлесі
Жоқ
Мыс пластинада сынау
Шыдамды. 1 дәреже
Суда еритін қышқыл мен сілтінің үлесі
Жоқ
Қышқылдық, отынның 100 см
3
КОН (мг),
артық емес
5
Йодтық сан, отынның 100 г йод (г), артық
емес
6
Күл қалуы, %, артық емес
0,01
Кокстығы, қалдықтың 10%, артық емес
0,20
Жалпы ластану, мг/кг, артық емес
24
Судың болуы, мг/кг, артық емес
200
|