КиришүҮ теманын актуалдуулугу иштин жаңылыгы 1- глава эрнис турсунов дун "ата журт" романынын көРКӨм эстетикалык ачылгасы
жүктеу/скачать 39.85 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- КОРУТУНДУ ПАЙДАЛАНЫЛГАН АДАБИЯТ. Киришүү
- Аида Эгембердиева
- Дүйшөн Керимов
|
КИРИШҮҮ ТЕМАНЫН АКТУАЛДУУЛУГУ ИШТИН ЖАҢЫЛЫГЫ 1- ГЛАВА ЭРНИС ТУРСУНОВ ДУН "АТА ЖУРТ" РОМАНЫНЫН КӨРКӨМ ЭСТЕТИКАЛЫК АЧЫЛГАСЫ. 2- ГЛАВА АТА ЖУРТ РОМАНЫНДАГЫ ОБРАЗДАР СИСТЕМАСЫ (ЖУСУП АБДРАХМАНОВДЫН ОБРАЗЫ) КОРУТУНДУ ПАЙДАЛАНЫЛГАН АДАБИЯТ. Киришүү Кыргыз эл акыны, драматург, котормочу Эрнис Турсунов көзү тирүү болгондо 85 жашка чыкмак. Жакында анын өзү жашаган үйүнө эстелик тактасы илинди. Андан соң Алыкул Осмонов атындагы улуттук китепканада акынга арналган иш-чара өттү. Акын жана котормочу Эрнис Турсунов - XX кылымдагы кыргыз адабиятынын көрүнүктүү өкүлдөрүнүн бири. Айрыкча дүйнөлүк поэзияны которуу жагынан ага теңдеш эмгек өтөгөн кыргыз акындары өтө сейрек кездешет. Убагында ал Пушкиндин «Евгений Онегин» романын, Некрасовдун «Русь жеринде ким жыргайт» дастанын, Шекспирдин, Сервантестин, Гоголдун, Гоццинин, Брехтин, Хикметтин, Уайлдын, Теннесинин, Филиппонун, Ростандын, Альберт Камюнун, Вишневскийдин, Радзинскийдин, Афониндин, Дозорцевдин, Разумовскаянын драмаларын кыргыз тилинде сүйлөтө билген. Поэзия классиктери Данте, Петрарка, Катулл, Сафо, Марциал, Киплинг, Блейк, Байрон, Гёте, Шиллер, Гейне, Андерсен, Мицкевич, Петефи, Гартман, Верхарн, Топелиус, Мейер, Тувим, Лонгфелло, Эдгар По, Рудаки, Руми, Гафиз, Лермонтов, Тютчев, Есенин, Маяковский ж.б. чыгармаларын которгон. Ал мусулмандардын ыйык китеби Куранды жана христиандардын ыйык китеби Библияны биринчилерден болуп кыргызчага оодарган. Эскерүү иш-чарасынын жүрүшүндө акын, адабиятчы Аида Эгембердиева Эрнис Турсуновдун кийинки жылдардагы акындык мурасына көңүл бурду: Аида Эгембердиева. «Бизде тарыхый роман жанры постсоветтик учурда абдан күч алган. Ошол убакта Эрнис Турсунов «Балбай» деген тарыхый чыгармасын жазган. Көзү өткөн соң кол жазмаларын терип, кызы «Кыдыр акенин баяны», «Хан теңири» деген китептерин чыгарды. «Кыдыр акенин баянында» Көлдөгү жети акенин бири боюнча сөз болот. Ал эми «Хан Теңири» китебинде Чокон Валихановдун эмгеги тууралуу айтылат. Дүйнөлүк антологияны эң мыкты акындардын бирден ырын которуп түзгөн. Анын эң акыркы китеби «Муктаждык» деп аталат. Ал китептин баш сөзүн Дарика Жалгасынова жазган. Агайдын калтырган мурастарынын арасынан Пушкиндин чөбөрөлөрү жазган каты бар экен. Катта: «Сизге чоң рахмат, биздин бабабыздын чыгармаларын кыргыз тилине которуп, кыргыз элине жайылтып жатканыңызга. Ылайыгы келсе Кыргызстанга барабыз», деп жазышыптыр. Агайдын чыгармалары изилдөөгө муктаж». Адабиятчы, жазуучу Дүйшөн Керимов Эрнис Турсуновдун басып өткөн жолундагы өзгөчөлүктөрүн айтып отурду: «Бул киши алгач акын катары таанылды. Ал кийинчерээк драма, пьесаларды, либреттолорду жазган. Көп кырдуу эле да. Ырларынын арасында «Сен аялсың» деген ыры менен Татыбүбүгө арналган поэмасы не деген керемет чыгарма! Улууларды улуулар көрөт дегендей Рыспай Абдыкадыров Эрнис абанын ырларын ырдап жүргөн. Мисалы, «Айланып көлгө конбосоң, Ак куулар сени сагынаар» деген ырына карабайсызбы, не деген ажайып саптар... Анын өтө мыкты жазылган «Ата журт» чыгармасы бар. Мен бул кишини бир сөз менен айтканда «Санжы сынчы» деймин. жүктеу/скачать 39.85 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|