Кодексіне түсіндірме жалпы және Ерекше бөліктер алматы «жеті жарғЫ» 2015
- 6 а п. Бастыққа қарсылық көрсету немесе оны қызметтік міндеттерін бұзуға мәж-
жүктеу/скачать 7.26 Mb. Pdf көрінісі
|
| 438-
6 а п. Бастыққа қарсылық көрсету немесе оны қызметтік міндеттерін бұзуға мәж- бүрлеу 1. Бастыққа, сол сияқты өзіне жүктелген әскери қызмет міндетін орындайтын өзге адамга қарсылық көрсету немесе оны осы міндеттерді бұзуга куш қолдану немесе оны қолдану қатерін төндіру арқылы мәжбүрлеу - бес жүз айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппул салуга не сол мөлшерде түзеу жумыстарына не тоқсан тәулікке дейінгі мерзімге қамаққа алуга жазаланады. 2. Мынадай: 1) адамдар тобы немесе алдын ала сөз байласу арқылы адамдар тобы жасаган; 2) қару немесе арнайы қуралдар қолданып; 3) денсаулыққа ауыр немесе ауырлыгы орташа зиян келтіріп жасалган дәл сол іс- әрекет - үш жылдан он жылга дейінгі мерзімге бас бостандыгынан айыруга жазаланады. 3. Осы баптың бірінші немесе екінші беліктерінде көзделген, қылмыстық топ жасаган, урыс жагдайында немесе төтенше жагдай кезінде жасалган, сол сияқты адам өліміне әкеп соққан іс-әрекеттер - он жылдан жиырма жылга дейінгі мерзімге бас бостандыгынан айыруга не емір бойына бас бостандыгынан айыруга жазаланады. 4. Осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген, согыс уақытында жасалган іс-әрекеттер - он бес жылдан жиырма жылга дейінгі мерзімге бас бостандыгынан айыруга не өмір бойына бас бостандыгынан айыруга не елім жазасына жазаланады. Қылмыстык қүқык бүзушылық объективтік жағынан бастыкқа, сол сияқты әскери қызмет бойынша өзіне жүктелген міндетті атқарушы өзге адамға қарсылық көрсету немесе оны осы міндеттерді бұзуға күш қолдану жэне күш колданамын деп қорқыту арқылы, мәжбүр ету арқылы сипатталады. Қарсылык көрсету деп бастыққа, сол сияқты әскери қызмет бойынша өзіне жүктелген міндетті атқарушы өзге адамға ашықтан ашық қарсы шығып, оның заңды талабы- на мән бермеу, олардың өзіне жүктелген міндеттерін аткаруына кедергі жасау. Мыса- лы, патрульдің мас күйдегі әскери қызметшіні үстауға байланысты әрекетіне соңғының қарсылық керсетіп бағынбауы. Басгыкка немесе эскери кызмет бойынша өзіне жүктелген міндетті аткарушы өзге адамга күш 714 колдану жоне күш колданбакшы болып коркыгу аркылы олардың міндет- терш бүзуга багытталіан белсенді әрекет мәжбүрлеу деп ганылады. Мысалы, қатардагы эскери кызметшінің тэртіп бүзып колга түсіп қалған екінші бір әскери қызметшіні бастыкка күш колданбакшы болып коркытып босатып алуы. Қылмыстык күкык бүзушылық күрамы формальдық, көрсетілген іс-әрекеттердің бі- реуін істеген сэгтен кылмыстык күкық бұзушылық аяқталган деп танылады. Қылмыстық күкық бүзушылық субъективтік жагынан тікелей қасақаналықпен істеледі. Дэл сол әрекеттер: а) адамдар тобы, алдын ала сөз байласкан адамдар тобы жасаган; б) кару немесе арнайы қүралдар қолдана отырып жасаса; в) денсаулықка ауыр немесе орташа ауырлықтағы зиян келтіріп жасалган іс-әрекеттер - осы кылмыстың ауырлататын түріне жатады (438-баптың 2-тармағы). Адамдар тобы, алдын ала сөз байласкан адамдар тобының түсінігі ҚК-тің 31 -бабында корсетілген. Қару колдануға атылатын немесе суық каруды қолдана отырып бастыкка қарсылық жасау немесе оны кызметтік міндеттерін бұзуга мэжбүр етушілік жатады. ҚК-нің 438-бабы екінші тармагының 2) тармақшасында, ҚК-нің 439-бабының екінші тармагының 2) тармақшасында және ҚК-нің 440-бабы екінші тармағының 4) тармакшасында көзделген қылмыстык кұкык бүзушылык күрамында қолданылатын кару деп «Жекелеген кару түрлерінің айналымын мемлекегтік бакылау жасау туралы» Қазақстан Республикасының заңына сэйкес конструкциялық жагынан алганда тірі ныса- наны жоюга арналган қүрылгылар мен заттар: атыс каруы, суық кару, газды-кару электр- лі кару, пневматикалык кару, лақгырылатын кару түсінілуі тиіс. Оларға согыс кол атыс каруы мен суық қару (автомат, пулемёт, пистолет, карабин, винтовка, канжар, шолақ қанжар) және қолдан дайындалған (шолақ мылтық, фин пышағы, кастет, стилет жэне т.б.) өзге атыс және суык қарулар жатуы мүмкін. Шаруашылыққа немесе басқа да мақсатқа арналган заттардың өзге де түрлерін (бэкі, шаппа, ас үй пышактары, балта, таяк жэне т.б.) пайдалану қылмыстың жасалу белгілері бойынша кару қолданалып жасалынган деп саралауға негіз бола алмайды ҚК-нің 438-бабының екінші тармагында, ҚК-нің 439-бабының екінші тармагында, ҚК-нің 440- бабының үшінші тармагында жэне ҚК-нің 452-бабының екінші тармагында көрсетілген ауыр зардаптарга жәбірленушінің денсаулыгына касақана ауыр зиян келтіру, оның ішінде абайсызда кісі өліміне соктыру, адамды өзін-өзі өлтіруге дейін немесе өзін- өзі өлтіруге окталуга дейін жеткізу, әскери тапсырманы орындауды болдырмау, апат не- месе аварияның болуы, әскери техниканы істен шыгару, ірі материалдық залал келтіру және т.б. жатады. Мүндай салдарлар ҚК-нің осы баптарының диспозицияларымен камтылады жэне өзге кылмыстар қүрамымен косымша саралауды талап етпейді. Егер кінэлінің осы әскери қылмыстарды жасаган кезде кісі өлтірумен үштасса, онда олар ҚК-нің 99-бабы бойынша косымша саралауга жатады. Жәбірленушінің өмірі мен денсаулығына ауыр зардап келтірген бастықтың немесе лауазымды адамның билікті асыра сілтеуі немесе қызмет окілеттігін теріс пайдалануы осы ереже бойынша саралануы тиіс' жүктеу/скачать 7.26 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|