Коммукативтік оқыту арқылы бастауыш сынып оқушыларының зерттеушілік дағдыларын дамыту
жүктеу/скачать 440.66 Kb. Pdf көрінісі
|
|
Qazaq Journal of Young Scientist, Vol. 2, No. 1 - Januar 2024 9 стандартты емес жағдайларда өздерін сенімді сезінуге көмектеседі, бейімделу мүмкіндіктерін арттырады. Сыныптарда толыққанды жобалық қызметті ұйымдастыру проблемалы, өйткені балалар жобалау үшін әлі кішкентай. Бірақ бұл мүмкін. Бастауыш сынып оқушыларына арналған негізгі мектептің жобалық іс-әрекетінің прототипі жобалық міндеттерге айналады. «Тапсырма» термині «күрделі мәселе, зерттеуді және шешуді қажет ететін мәселе» ретінде түсіндіріледі (С.И.Ожеговтың түсіндірме сөздігі). (Жобалық -зерттеу тапсырмасы» деп ұсынылған тапсырмалар арқылы баланың тәжірибесінде жаңа нәтиже алу үшін балалардың әрекеттері ынталандырылатын тапсырма түсіндіріледі [4]. Жобалық-зерттеу қызметін ұйымдастырған кезде коммуникативті құзыреттерді коммуникативті әрекеттер арқылы дамыту керек: әңгімелесушінің немесе серіктестің қызметі бойынша позициясын есепке алуға бағытталған іс-әрекеттер (коммуникацияның зияткерлік аспектісі); кооперацияға, ынтымақтастыққа бағытталған іс-әрекеттер. Коммуникативті іс-әрекеттің осы тобының маңызды өзегі – ортақ мақсатқа жету, бірлескен іс-әрекетті ұйымдастыру және жүзеге асыру жөніндегі күш- жігерді үйлестіру, ал бұл үшін қажетті алғышарт – қызмет бойынша серіктеске бағдарлау; басқа адамдарға ақпарат беру және рефлексияны қалыптастыру құралы ретінде қызмет ететін коммуникативті-сөйлеу әрекеттері. Технологияны сәтті іске асыру үшін бізге: мұғалім мен оқытушының ынтымақтастығының қолайлы эмоционалды- психологиялық атмосферасын құру; оқушыларды ақпараттық-коммуникациялық құралдармен қамтамасыз ету; пәнаралық байланыс шеңберіндегі интеграция; оқушыларға өзіндік пен шығармашылық белсенділік көрсетуге мүмкіндік беретін мотивациялық әдістерді қолдану керек. Жобалық-зерттеушілік мәселелерді шешу барысында келесі коммуникативті дағдылар қалыптасады: мұғаліммен және құрдастарымен оқу ынтымақтастығын жоспарлау (мысалы, жұптық, топтық немесе ұжымдық жұмыста рөлдерді бөлу); ақпаратты іздеу мен жинаудағы ынтымақтастық; өз ойларын жеткілікті толықтығы мен дәлдігімен жеткізе білу; жанжалды жағдайларды шеше білу, шешім қабылдау, жауапкершілікті өз мойнына алу; алған білімдерін өмірде қолдана білу. Іс жүзінде жобалық-зерттеулердің келесі түрлері қолданылады: 1. зерттеу және шығармашылық: балалар эксперимент жасайды, содан кейін нәтижелер суреттер, газеттер, компьютерлік дизайн түрінде жасалады; Qazaq Journal of Young Scientist ,Vol. 2, No. 1 - Januar 2024 10 2. ойын (рөлдік ойын элементтерімен, балалар кейіпкерлердің бейнесіне кіріп, туындаған мәселелерді шешеді); 3. әлеуметтік бағдарланған: балалар әлеуметтік мүдделерге (сыныптың, шежіренің дизайны мен дизайны) назар аудара отырып, ақпарат жинайды және оны жүзеге асырады 4. шығармашылық (нәтижені фрагменттер түрінде, сыныптан тыс іс-шара, мереке және т.б.). Жоба-зерттеу нәтижелерін ұсыну нысандары: кітапшалар, тақырыптық стендтер, қабырға газеттері, журналдар, макеттер, компьютерлік презентациялар, сабақтарға арналған дидактикалық материалдар, мереке сценарийлері, коллекциялар, эмблемалар, гербариялар, қолөнер, мектеп газетіндегі басылымдар. Бастауыш сынып оқушыларының коммуникативтік құзыреттілігін дамытуға жобалық-зерттеушілік қызметтің әсерін зерттеу үшін психологпен бірлесіп диагностика жүргізілді. Өз тұлғасына позитивті көзқарас дағдыларын, позитивті қарым-қатынас дағдыларын, өзін-өзі бағалау және басқаларды түсіну дағдыларын қамтитын коммуникативтік құзыреттіліктің қалыптасу деңгейін анықтауға мүмкіндік беретін сауалнама пайдаланылды [5]. Экспериментке 4 сынып оқушыларынан 60 адам қатысты. Эксперименттік топты 4 «А» сынып оқушылары құрады, онда жобалау қызметі 2 сыныптан жүйелі түрде жүзеге асырылады. 4 «Б» сыныбында бұл қызмет түрі эпизодтық түрде қолданылады. 1-кестеде жүргізілген зерттеу нәтижелері келтірілген. 1-кесте. Жүргізілген зерттеу нәтижелері Коммуникативтік құзыреттілік Дағдыларды қалыптастыру деңгейі Жоғары Орташа Төмен 4 А 4 Б 4 А 4 Б 4 А 4 Б Жеке тұлғаға деген оң көзқарас дағдылары 30% 12% 59% 60% 11% 28% Позитивті қарым-қатынас дағдылары 42% 31% 40% 39% 18% 30% Өзін-өзі бағалау және басқаларды түсіну дағдылары 32% 8% 56% 54% 12% 38% Кесте деректерінен екі сыныпта да коммуникативтік құзыреттіліктің дамуының орташа деңгейі басым болады, 4 А сыныпта зерттелетін дағдылардың жоғары деңгейі бар оқушылар саны едәуір көп (32%, 28%, 30%), ал төмен деңгейі 4 Б сыныбында (28%, 30%,38%) байқалды. Жалпы, диагностика зерттеу кезінде коммуникативтік құзыреттіліктің қалыптасу деңгейі 4 А сынып оқушыларында жоғары екенін көрсетті. Qazaq Journal of Young Scientist, Vol. 2, No. 1 - Januar 2024 11 Осылайша, қорытынды жасауға болады: мектепте жобалық-зерттеушілік қызметті ұйымдастыру оң әсер етеді: өз тұлғасына оң көзқарас дағдылары; позитивті қарым-қатынас дағдылары; өзін-өзі бағалау және басқаларды түсіну дағдылары. Жобалық-зерттеушілік оқыту өзін-өзі тәрбиелеуге оң мотивация береді. Қажетті материалдарды іздеу анықтамалық әдебиеттермен жүйелі жұмысты қажет етеді. Жобаны орындау кезінде, бақылаулар көрсеткендей, оқушылардың 70%-дан астамы оқулықтарға, басқа оқу-әдістемелік, қосымша және арнайы әдебиеттерге жүгінеді. Осылайша, жобалық-зерттеушілік қызметті оқу процесіне қосу коммуникация мәселелерін шешу саласындағы оқушылардың құзыреттілік деңгейін арттыруға ықпал етеді. жүктеу/скачать 440.66 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|