Графикалық және жүйелік микросхемалардың жиынтығын таңдау

Бейнекарталарды немесе жүйелік микросхемаларды сатып алмас бұрын оның бейнеадаптерінің графикалық процессорын анықтап алу қажет. Бұл бізге:

Әр жерде шыққан бейнекарталарды немесе жүйелік микросхемаларды салыстыруға; техникасымен танысуға; әртүрлі тесттік зерттеудің нәтижесін қарауға; Бейнекарталардың немесе жүйелік микросхемалардың жасаушыларымен танысуға мүмкіндік береді.

Бейнежады

Көптеген бейнекарталардағы суреттерді сақтап және өңдеу кезінде өзінің негізгі бейнежады қолданылады, бейнеадаптері болса да: AGP жүйелік ОЖ – ні 3 еселенген текстураларды сақтаған кезде қолданылады.

Көптеген арзан жүйелерде кіріктірілген графикалық жүйелер компьютердің ОЖ – н унификацияланған жады архивасы арқылы қолданады (UMA – Unified Memory Architecture).

Экранның максималды қабілеті мен түстің анықтылығы бейнежадтың көлеміне байланысты. Қазіргі кезде саудада бірнеше бейнежадтың көлемдері ұсынылған: 128, 256, 512 Мбайт.

Сонымен қатар бейнежад көптеген түсті бейнелеуге және де 3 есе көлемді мәтіндерді бейнежадтың адаптерінде (AGP/PCI – E 16X) сақтауға болады.

Дыбыстық карта: негізгі түсініктер. Дыбыстық тақшаларды жасау (2 сағ).
Қазіргі көптеген дыбыстық адаптерлер DVD көрсетуге, дыбыс өңдеу және т.б. мүмкіндіктері бар, яғни, олардың бірнеше қосымша разъемдары бар.

• 
  MIDI кіру және шығу. Мұндай ойын портымен жалғаспаған разъем джойстик, сыртқы MIDI құрылғыларды бір уақытта қолдана алады. Типтік орналасуы: сыртқы құрылғы.
  
• 
  SPDIF кіру және шығу. Бұл (Sony/Philips Digital Interface) разъем құрылғылар арасында сандық аудиосигналдарды аналогты түрге келтірмей тасымалдауға мүмкіндік береді. Кей өндірушілер SPDIF интерфейсің Dolby Digital атайды. Типтік орналасуы: сыртқы құрылғы.
  

SPDIF жалғаулықтарында стандартты RCA разъемды кабельдер қолданылады, толқындық қарсылығы 75 Ом-ге тең (құрамды видеосигнал кабельдерімен бірдей). Бұл RCA разъемды құрамды видеосигнал кабельдерін SPDIF жалғаулықтарымен қолдануға мүмкіндік береді. Дыбыстық кабельдердің RCA разъемдері болса да, олардың толқындық қарсылығы кем, бұл оларды осы мақсатта қолдануды шектейді.

• 
  CD SPDIF. Бұл разъем интерфейс көиегімен CD-ROM жинақтауышың дыбыстық платаға қосады. Типтік орналасуы: аудиоадаптердің артқы панелі.
  
• 
  TAD кіру. Дыбыстық платаға қосылатын автоответчигі бар модемдер (Telephone Answering Device) разъемы. Типтік орналасуы: аудиоадаптердің артқы панелі.
  
• 
  Цифрлық DIN шығу. Бұл көпканалды цифрлық акустикалық системалар қосылатын разъем. Типтік орналасуы: сыртқы құрылғы.
  
• 
  AUX кіру. Дыбыстық картаға өзге сигналдардың қосылуын қамтиды, мысалы телетюнер. Типтік орналасуы: аудиоадаптердің артқы панелі.
  
• 
  I2S кіру. Сыртқы құрылғылардың дыбыстық шығуын дыбыстық картаға қосады, мысалы DVD. Типтік орналасуы: аудиоадаптердің артқы панелі.
  
• 
  USB порты. USB акустикалық системасын, ойын контроллері, өзге USB құрылғыларын дыбыстық платаға қосады. Hercules Game Theatre XP – тіркелген порттары бар бірінші аудиоадаптерде USB 1.1 интерфейсі қамтылады. Сонда да осы модельдің келесі түрлерінде USB 2.0 бар. Типтік орналасуы: сыртқы құрылғы.
  
• 
  IEEE-1394. Осы разъем көмегімен дыбыстық платаға цифрлық бейнекамералар, сканерлер, қатты дисктер және т.б. құрылғылар қосылады. Sound Blaster Audigy аудиоадаптерінің SB 1394 разъемына ШЕЕ-1394, жаңа стандартты Creative Labs – SB 1394 қосыла алады. Типтік орналасуы: қосымша панель немесе сыртқы құрылғы.
  

Барлық қазіргі дыбыстық адаптерлердің шығатын аудиосигналдарының жоғарылығы – Свойства диалогтік меню көмегімен өзгертіледі: Басқару панелі немесе Есеп панелі терезесінде ашылатын – Дыбыстар және аудиоқұрылғылар. Әдеттегі аудиоадаптерден маманданған Dolby Digital 5.1 акустикалық системасына өтерде Громкость менюіндегі параметрлерді және қажетті қорларды, сонымен қатар аудиоадаптер немесе сыртқы интерфейс модульмен басқарылатын кіретін, шығатын аудиосигналдар жоғарылығын анықтау.

Кей ескі дыбыстық адаптерларда арнайы жоғарылатқыш бар, ол кіру – шығу разъемы жанында. Мұндай жоғарылатқыш біраз қиындықтар тудыруы мүмкін, себебі, ол өшіріліп тұрса, дыбыстың нашарлығы неліктен екенін көп іздейді.

MIDI – синтезаторлар

Қазіргі кездегі шығарылатын платалардың көбі стереофониялық, олар MIDI стандартты.

Стереофониялық дыбыстық платалар екі әр түрлі қорлардан бір мезетте дыбыстарды шығарып, жазады. Сигнал – аудиоадаптерден шығарылатын бір дыбыс. Шектік квартетте әр аспапқа бір дыбыстан төрт сигнал қолданылады. Басқа жағынан, пианино сияқты полифониялық музыкалық аспап аккордтың әр нотасына бөлек сигнал қажет. Яғни пианисттың шынайы ойнауы үшін әр саусағына біреуден 10 сигнал керек. Адаптерде сигналдар көп болса, оның дыбысталуы шынайы шығады. Қазіргі күндегі жақсы адаптерлер бір мезетте 1024 сигнал шығара алады.

Ертеректе атақты жүйелік платада орналасқан синтезатор (мысалы, Yamaha компаниясынан) 11 және одан да көп сигнал алуға мүмкіндігі бар (YM3812 немесе OPL2 микросхемалары); OPL3 микросхемасы 20 дейін сигнал, стереофониялық дыбыс шығарады. Сонда да MIDI – да жұмыс істеу үшін қазіргі дыбыстық жүйелерде алдын-ала жазылған дыбыстық схемалар қолданылады; мұндай жүйелер – кестелік-толқынды синтезаторлар деп аталады.

Кестелік-толқындық дыбыстық платаларда жиілікті модуляцияланатын микросхемамен басқарылатын синтезделген дыбыстар орнына шынайы юыбыстар мен дыбыстық эффектілердің цифрлық жазбалары қолданады. Мысалы, мұндай адаптерден тркба дыбысы шыққанда, оның имитациясы емес, шынайы труба дыбысың естиміз.

Осы функциясы бар бірінші дыбыстық платалар адаптер микросхемасының жадысында сақталатын 1 Мб-қа дейін дыбыстық фрагменттері болды. Бірақ жоғары жылдамдықты PCI шинасы пайда болуымен және компанияның Операциялық Жүйесінің (ОЖ) көлемінің өсуімен қазіргі кезде дыбыстық платаларда программаланған кестелік-толқындық тәсіл қолданады, ол компьютердің ОЖ-сына 2-8 Мб дейін әр түрлі музыкалық аспаптардың дыбыстық бөліктерін жүктейді.

Қазіргі күнде дыбыстық жүйелер кестелік-толқындық синтезді түгелдей қамтиды, ал жақсартылған DirectX 8.x дыбыстық функциясы және одан жоғарылары MIDI-ді ойын фонограммасының жазбасы үшін қолданылады.

MIDI атағының факторларының бірі аппаратты жүзеге асатын сигналдар көлемі болады. Ең жақсы дыбыстық адаптерлерде, мысалы, Sound Blaster Audigy аппаратты 64 сигнал ойнай алады; өзге MIDI фонограммаларды шығару үшін қолданылатын дыбыстар программа арқылы жасалады. Егер дыбыстық плата аппаратты тек 32 MIDI сигналы болса немесе программалық ғана қолданса, жаңа модельді сатып алу туралы ойланыңыз.

Көпшілік тақташаларда дыбыстың сапасы компакт дисктің сапасымен 44,1 кгц дискретті жиілікмен сәйкес келеді. Осындай жиілікте әрбір дыбысталуының минутың жазғанда, тіпті қарапайым дауысты жазуда дискілі кеңістіктің 11 Мб кетеді. Дыбысты файл өлшемдерін кішірейту үшін көптеген тақшаларда деректерді сығу қолданады, мысалы:

Saund Blaster ASP 16 тақшада дыбыстың сығылуы нақ сол уақытта мына қатынаспен 2:1, 3:1, 4:1 жүзеге асады. Дыбыстық сигналдарды сақтау үшін дискілі кеңістіктің үлкен көлемі қажет. Дыбыстық тақшаның көбінде оның соғылуы адаптивтік дифференциялдық импульсты кодтық модуляция арқылы орындалады. Ол файл өлшемін 50% дейін кішірейте алады.

IMA-ADPCM 16 сызықтық дыбыстық сигнал, әр сигнал үшін 4 битке сығылады. Шынында мұнда дыбыстық сапа нашар. Сондықтан ADPCM стандарты әлі жоқ. Мысалы Apple Hs компаниялары өз өнімдерін де IMA-ADPCM тереңдете қолдайды. Бірақ ол әр түрлі жасалады. Apple-дың AIFF және Ms-тығ WAV форматы сәкестенбейді және оларды қосу арнайы программа оқитыны қажет.

Дыбыстық адаптерді орнатқанда бірнеше кодектердің инсталляциясы өтеді.

Көптеген басқа программалармен қатар әртүрліліктің бірі ADPCM орнатылады. Сіздің жүйеңіздегі орнаған аудио сығылған программаның қай түрі орнағанын білу үшін басқару панелін ашыңыз және дыбыстар мультимедия түймесің шерту. Орнаған кодектер тізімін ашу үшін Windows 9x ОЖ-е келіп Audio сығу программасы параметрі жанында орнаған вкладку устройствада «+» шерту. Дыбыстық кодек тізімі және олардың Windows 200х құрылысы менюіндегі Оборудование менюда орналасқан. Жеке аудио жазба пайдалану үшін басқа жүйеде 2 компьютерде бір ғана аудио деректердің сығылу программасың қолдану керек. Дыбыс жазу үшін қолданған ортақ кодекті дыбыс жазу программасы көмегімен таңдауға болады. Ол компьютерлік емес ортада белгілі және DVD ойнағыштарда қолданады. Бұл әдіс көмегімен сығудың деңгейлі 30:1 одан да жоғары болады. MP3 дыбыстық файлдың сығылу форматы анологиялық MPEG сығу кестеде қолданады.

Көптеген дыбыстық тақшаларда процессорлардың сандық өңделген сигналдардың процессорлары қолданады. Процессорлар көптеген универсалды дыбыстық тақшаларда орнаған. Мысалы: Sound Blaster Live сандық өңделген сигналдар тақшалардың программаланған процессоры7 EMU10K2 деректерді сығады. Мәтінді сөзге айналдырады, 3 мәрте дыбыстарды синтездейді. Сонымен қатар прцессорлар дыбыстың аппараттың аппараттық акселерациясың DirectX/DirectSound 3Dстандартты версиясына сәйкес. Аудиоағындар дыбыстың сапасың жақсарту үшін DSP программасың атқаруға болады. Жоғары сапалы DSP қолданушылар адаптерлердің кең таралуының арқасында құрылғылардың программалық жаңартуды жүргізуге мүмкіндік бар.

Берілген тақырыптың өзектілік деңгейін білмеймін, себебі, бүгінгі таңда қуаттың кемшіліктер мәселелері жоқ. Кез келген компьютерлік әлемге кіріп қуаты 500-ден 1000 Ватт-қа дейін қорек блогын сатып алу қиын емес, сондықтан қуат кемшілігі мәселесін ендігі мүлдем ұмытуға болады. Алайда «темірдің» қуат пайдалану мөлшерін білуіміз шарт.

Мен келесі жағдайға тап боламын: тапсырыс беруші адам жақсы (жоғары өндірілген) видеокартаны сатып алып, өзінің ескі жүйелік блогына орнатады, сол себептен мониторда сапасы төмен суретті көрсетеді, және ойыннан ешқандай рахат ала алмайды. Бұған керісінше қорек блогынан бір шоқ түтін шығып,түсініспеушілік пайда болады.

Ал осының барлығы қорек блогының қуаты барлық құрылғылар жиынтығының қуатынан аз болуы нәтижесінде болады, бірақ сатып алушы жаңа құрылғылар туралы білмесе, сатушы консультант оны ойға салуға ұмытып кетеді.

Өкінішке орай, компьютер компоненттерінің пайдаланылатын қуаты туралы шынайы мағлұматтарды табу мүмкін емес, себебі әрбір шығарушының жад модулі 5-В тан 20 В қа дейін қорек.

Бұл көрсеткіштердің осы түрде ауытқып отыруы жағдайымызды одан әрі қиындатады.

1. 
   Орталық процессорлық пайдаланылатын қуаты - 50-120 Вт дейін ауытқып отырады. Бұнда жәй ережені қолдануға болады - процессордың такт жиілігі көбейген сайын онымен қоректенетін қуат мөлшері арта түседі.
   
2. 
   Аналық тақшаның пайдаланатын қуаты - 15-30 Вт. Шынайы қолданылатын қуат RAID- тексеруші, дыбыстық тақша және т.б. сияқты құрылғылардың болуына байланысты.
   
3. 
   Видеокартаның қолданылатын қуаты - 60-130 Вт. Қосымша қоректенетін видеокарталар бұдан көп есе артық. Солай, қосымша қорексіз видеокарта 50-70т, ал онымен 100-130 Вт қа дейін пайдаланылады.
   
4. 
   Жедел жад модулінің қолданылу қуаты 5-20 Вт дейін. Модуль сыйымдылығы артқан сайын, ол соғұрлым көп қорек етеді. Сонымен қатар, әртүрлі фильтрлейтін конденсаторлар тәрізді «салпыншақтар да» қолданылатын қуат мөлшерін көбейтеді.
   
5. 
   Қатты дисктің қолданылу қуаты 15-60 Вт. Қатты дискінің қолданылу қуаты оның өтпелі жағдайына тікелей байланысты, файлдарды іздеу кезінде т.б. соған ұқсас әрекеттер компьютерді іске қосқанда да жүзеге асады. Себебі, бұл кезде қатты диск диагностикадан өтеді, ол өз кезегінде онымен жұмыс істеу кезіндегі критикалық қателерді табады.
   
6. 
   CD - ROM , CD - RW , DVD - ROM, DVD - RW қолданылу қуаты - 10-25 Вт дейін. Қолдану диск айналу жиілігінің оның максималды жылдамдығына байланысты. Нашар дисктерді оқыған кезде айналу жылдамдығы ауытқып отырғанда, тоқ әдеттегі дискті оқу кезеніндегідей емес, бұдан көп есе көп мөлшерде қуатты талап етеді. Тағы бір айта кететін жайт, «комбайндер» DVD дисктерінің оқылуы, CD - RD жазу, сонымен қатар қарапайым дисктерді оқу қуаты қолданудың барлық рекордтарын жаңартуда.
   
7. 
   Флоппидисководқа жұмсалған қуат 5 - тен 7 Вт дейін. Дисководпен қолданылатын қуат мөлшері өндірілуден ғана байланысты болады, себебі олардың барлығы бірдей жылдамдықта жұмыс істей береді.
   
8. 
   Дыбыстық тақшаның қолданылатын қуат мөлшері - 5-10 Вт. Дыбыстық тақшаның қолданылатын қуат мөлшері оның санатына байланысты, себебі Hi-Fi санатты тақшалар орташа санаттағы дыбыстық тақшаларға қарағанда едәуір көбірек болып келеді.
   
9. 
   Салқындату вентиляторы қолданылатын қуат мөлшері 1-2Вт дейін. Бұл көрсеткіш аз мөлшерде болса да, оған өте көп назар аудару керек. Үйдегі компьютерде вентилятордың саны 5-тен асып кетуі мүмкін. Мысалы, 1 вентилятор процессорға, 1 видеокартаға, 1 блоқка, 1 қатты дискіге, 1 қосымша ретінде.
   
10. 
    Енгізу/шығару порттарына жұмсалатын қуат мөлшері - 8-10 Вт дейін жетеді. Қазіргі кездегі ДК берілген порттардың саны 5 ке дейін жетеді. USB порттан екеу, СОМ порттан - екеу, LPT- біреу. Сонымен қоса, егер аналық тақшада дыбыстық интеграциялық карта бар болса, онда Game port сызықтық енгізу/шығару және микрофонға арналған порттар қосылады.
    
11. 
    Локальді картаның қолданылатын қуат мөлшері 3-5 Вт дейін.
    
12. 
    Берілген мағлұматтарға негізделе отырып, сіз өз компьютеріңіздің жуықта алғандағы қолданылатын қуат мөлшерін анықтай аласыз.
    

Бұл кезде компьютер істейді, бірақ оның іс әрекеті аяқ асты ауытқып отырады, сіздер бұның салдарын бағдарламалардан іздейсіздер, бірақ бұл салдардың шын мәнісіндегі кінәлі - шамадан тыс жүктелген блок болып табылатынын білмейсіздер.

Орталық процессор нәтежілігін бағалау едәуір күрделі нәрсе. Ішкі архитектуралары әр түрлі болып келетін орталық процессорлар бұйрықтарды түрліше орындайды: бірдей бұйрықтар түрлі процессорларда не тез, не жай орындалуы мүмкін. Әр түрлі жиілікте жұмыс жасайтын түрлі архитектуралары орталық процессорлардысалыстыруда орташа шаманы табу үшін Intel процессорлардың салыстырмалы нәтежелігін өлшеуге арналған эталондық тестінің өзгеше құрамын ойлап тапты. Бұл жүйе жуық арада 32 – разрядты процессорлардың нәтежелігін өлшеу мақсатында толықтырылды. Жүйе iCOMP 3.0 индекстері келтірілген:

Дербес компьютерлердің атақты шиналарының бірі болып - IBM PC бөлімдеріндегі алғашысы XT архитектурасының шинасы XT- Bus табылады. Салыстырмалы қарапайым, 20-разрядты (1 Мб) адрестік кеңістіктің ішінде 8-разрядты мәліметтермен ("8/20 разрядтылық" болып белгіленеді) алмасуды қамтамассыз етеді, 4.77 МГц жиілігінде жұмыс жасайды. IRQ жолдарын ортақ пайдалану жалпы жағдайда мүмкін емес. 62-контактілі алып-салғыштарда (разъемах) конструктивті жасалған. ISA (Industry Standard Architecture - өнеркәсіптік стандарт архитектура) - PC АТ (басқа атауы - АТ-Bus) түріндегі компьютерлердегі негізгі шина. XT-Bus-тың кеңейтілген түрі болып табылады, разрядтылығы - 16/24 (16 Мб), тактілі жиілігі - 8 МГц,шекті істеп шығу қабілеттілігі -5.55 Мб/с. Сонымен қатар, IRQ-ді бөлістіру мүмкін емес. Стандартты емес ұйымдастыру Bus Mastering мүмкін, бірақ ол үшін бағдарламаланған 16-разрядты DMA каналы қажет. 62-контактілі алып-салғыш XT-Bus түрінде конструктивті жасылған. Оған 36-контакілі алып-салғыш кеңейткіші тіркелінген.