КҮпірлікте айыптау мәселесі бойынша шешім ең ірі ислам ғалымдары Комитетінің күпірлікте айыптау мәселесі бойынша мәлімдемесі

1 Яғни осы сөздерді айтқан адамға, немесе іс ол айтқандай болса, сол туралы айтылған адамға.

2 Осы сөздер кімге айтылған болса, сол адам.

3 Тәпсірлерде бұл жерде не қара түнек қараңғылық, не әртүрлі қиындықтар, не азаптар мен жазалар айтылады деп нұсқалады.

4 Яғни өлтірілген адам.

5 «Муахад» - Исламды қабылдамаған, бірақ мұсылман елінде келісім бойынша өмір сүріп, жизья (жеке басына төленетін салық) төлеп тұратын адам.

6 Бұл – Аллаһқа иман келтіруде, Оның әмірлеріне мойынсұнуда, Ол тыйым салған барлық нәрседен тыйылуда, көпқұдайшылықтың кез келген түрінен бас тартуда және тағы да басқа сол сияқты амалдарда көрінеді.

7 Бұл Құран – Аллаһтың сөзі екендігіне шын ықыласпен сенуді тұспалдайды.

8 Аллаһтын Елшісіне деген, оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын, ықыласты қатынастың көрінісі оның алып келген жолдауы ақиқат екендігіне кәміл сену, оның әмірлерінің барлығына мойынсұну және оны ардақтап сүю болып табылады.

9 Бұл мыналарда көрініс табу керек: әмірлерге игі нәрселердің барлығында болысу; оларға шариғатқа қайшы келмейтін нәрселердің барлығында бағыну; және қажет болған жағдайда оларды барлық жамандықтан тосып қалуға талпыныс жасау.

10 Мұсылмандарға деген ықыласты қатынас олармен бауырлық қарым-қатынас жасауға, оларға көмектесуге, игі кеңестер беруге ұмтылуда, тағы да басқаларда көріну керек.

11 Мухаддис - «хадис білгірі».

12 Такийа (саналылық, сақтық) – шиғалар басшылыққа алатын негізгі ұстанымдардың бірі болып табылатын «өз дінін саналылықпен жасыруды» білдіретін техникалық термин.

13 Яғни оны кәпірлерге және адасқандарға қосып қоямыз.

14 Бұл жерде мұсылманның мұсылманды балағаттауы және мұсылмандырдың өзара соғысуы туралы айтылуда.

15 Яғни соғысты тоқтатып, талас мәселелерді шариғат бойынша шешуге келіспеген.

16 Яғни осы сөздерді айтқан адамға немесе осы сөздер кімге қатысты айтылған болса, сол адамға.

17 Осы сөздер кімге айтылған болса, сол адам.

18 Басқаша айтқанда, бұл адам Исламды қабылдағанын жариялады.

19 Бұл сөздер астарлы болып табылады және «Әлде сен оның жүрегінің ішіне қарап, онда осыны көрдің бе?» дегенді білдіреді.

20 Пайғамбар, оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын, иман адамның жүрегінде жасырылғандығы туралы айтқысы келді, ал бұл адамның сенгені немесе сенбегені туралы бір ғана Аллаһ үкім шығара алады дегенді білдіреді.

21 Туралық - «худа» дегенде адамдарды ақиқат жолына шығаратын барлық нәрсе тұспалданады.

22 Мұсылмандардың Эфиопияға (615 ж.) және Мәдинаға қоныс тебуі айтылып тұр (622 ж.).

23 Яғни менің өлімімнен кейін.

24 Көпқұдайшылдар меңзеліп тұр.

25 Хайбар – алқаптың (оазистің) аты.

26 Мұндай түйелер сол заманда арабтардың ең құнды мүлкі етін.

27 «Әд-дауа әс-Саудийа» журналы, №1511, қыркүйек, 1995 ж. (жумәдә әл-улә айы, х.1416 ж.).

28 Көпқұдайшылдар меңзеліп тұр.

29 Жахилиет – Исламға дейінгі дәуір, пұтқа табынушылық кезеңі. Кейбіреулер бұл мемлекеттерде өмір сүріп жатқан адамдарды пұтқа табынушыларға теңейді деген айтылып тұр.

30 Шариғатқа сәйкес, әмірлерден Құранда бекітілген, бұлжытпай орындалуға тиісті жазаларды қолданбауды сұрап баруға тыйым салынады.

31 Яғни өздерің ойларыңнан шығарған және ешбір мығым негізі жоқ ешбір нәрсені рұқсат етпеңдер және тыйым салмаңдар.

32 Бұл жерде қандай да бір діни-құқықтық мәселе бойынша шығарылатын шешім меңзеліп тұр.

33 Кеңес дұрыс емес болып, ал оған ілескен адам күнә жасаған жағдай туралы айтылып тұр.

34 Хатыб құрайштықтарды Пайғамбар Меккеге жорыққа дайындалып жатқандығы туралы хабардар еткісі келді.

35 Құрайштықтар – Пайғамбар Мухаммад, Аллаһтың оған игілігі мен сәлемі болсын, шыққан Меккелік араб тайпасы.

36 Алдын Хатыб құрайштықтардың одақтасы еді және олармен бірге тұратын, бірақ шыққан тегі бойынша ол құрайш тайпасынан емес еді.

37 Мухажирлер – Меккеден Мәдинаға Аллаһқа және Оның Елшісіне (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын) қоныс аударған сахабалар.

38 Сөйтіп, Хатыб, егер құрайштықтар мұсылмандардың Меккеге жорығы туралы біліп қалса, олар Пайғамбардың сахабаларының өздерінің арасында қалып қойған отбасыларын құдалай бастайды деп қорықты.

39 624 ж. болған бұл шайқаста мұсылмандар құрайштықтардың үстінен өзінің ең алғашқы ірі жеңісіне қол жеткізді. Оның қатысушылары мұсылмандардың арасында ерекше құрметке ие.

40 Яғни Исламды қабылдағанын жариялаған адамды.

41 Яғни сен осындай сөздерді айтқан адамды өлтіргенің үшін Аллаһтың алдында қалай ақталасың?

42 Бұл жерде Пайғамбардың, оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын, сахабалары аталып тұр.

43 Үшінші ізгі халифа Усман бин Аффан 644 - 656 жж. ел басқарды.

44 Ибн Аббас - Пайғамбардың, оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын, немере-інісі, мұсылмандардың арасында үлкен құрметке ие болған Құранның ең алғашқы тәпсірлеушілерінің бірі.

45 Яғни сіздер белгілі уақыт бойы өздеріңнің мінез-құлықтарыңмен өзгелерге иман келтірген екендеріңді білдіруге тырысқан соң, өздеріңнің күпірліктеріңді білдірдіңдер.

46 Муржилер («иржә» - «кейінге қалдыру» сөзінен) – иманды амалдан биік қоятын және адамның бұл дүниедегі қалпы туралы үкімді «кейінге қалдыратын» түрлі догматикалық мектептерге ілесушілердің жалпы атауы.

47 Яғни осы сөздерді айтқан адамға немесе осы сөздер кімге қатысты айтылған болса, сол адамға.

48 Фиқх – кең мағынада мұсылмандық құқық; мұсылманның мінез-құлық ережелері туралы доктрина.

49 Ижтихад – Құран мен Сүннетте тікелей нұсқау келмеген діни-құқықтық сипаттағы мәселелерді дербес шешуге құқығы бар абыройлы діндар-ғалымның іс-әрекеті. Ижтихадпен тек араб тілін мүлтіксіз игерген, Құранды және оның тәпсірлерін жатқа білетін, Сүннетті және оның түсіндірмесін жетік танитын және басқа да бірқатар талаптарға сәйкес келетін тұлғалар ғана айналыса алады.

50 «Аллаһтан өзге құлшылыққа лайықты құдай жоқ» сөздері айтылып тұр.

51 Яғни олардың ішінен көпқұдайшылыққа түскендері бірқұдайшылықты мығым ұстанатындардың шақыруына құлақ салып, ақиқат жолына қайта оралатынына деген үміт.

52 Ғалымдарды қаралайтын адам өзіне Аллаһтың қаһарлы жазасын шақырып алуы мүмкін екендігіне нұсқайтын астарлы сөз.