(“салықты артығырақ көру териясы ”). Бұл теорияға сәйкес үлеспайда тиімділігі саясаты меншік
иесінің ағымдағы және әлі таппаған табысы бойынша төлеген салығын
минимизациялау критериімен анықталады. Алдағы уақытта алынатын табыстан
гөрі үлеспайда түріндегі ағымдағы табыстан салық алу қай кезде жоғары
алынатын болғандықтан (ақша құнының уақытпен, капиталданатын табысқа
салық жеңілдігі, т.б.с.с. факторларды есептегенде) үлеспайда саясаты үлеспайда
төлемін минимизациялауды қамтамасыз ету керек, ал соған орай меншік
иелерінің бірлескен табысына жоғары салықтың қорғаныс алу үшін табысты
капиталдауды максимизациялау керек.Десе де табыс деңгейі төмен ұсақ
акционерлердің көбіне үлеспайданың бұл саясатының осы жолы жарамсыз,
бұлар үлеспайда формасында ағымда болуын қажетсінеді. (Бұл ондай
компаниялардың акцияларына сұраныс көлемін азайтады, осыдан барып бұл
акциялардың бағаланатын нарықтық құнына сұраныс көлемі азаяды).³
4. Үлеспайданың дабыл беру теориясы
(немесе "дабылдау теориясы'', “ ассиметриялық ақпарат теориясы“ ). Бұл теория ағымдағы нақты акционерлердің нарықтық құнының негізгі
моделі және базис элементі ретінде оған төленетін үлеспайда мөлшері
пайдалануына негізделеді. Төленетін үлеспайда деңгейінің өсуі нақты
акционерлердің бағаланатын нарықтық құнының автоматты түрде өсуін
анықтайды, ал оларды жүзеге асыру акционерге қосымша табыс әкеледі. Оның
үстіне , жоғары үлеспайда төлеу компанияның өрлеуінен хабар береді, алдағы
уақытта пайдасының татымды өсуін күттіреді. Бұл теориялар нарықтық қордың
жоғары дәрежедегі «мөлдірлігінен» ажырамас байланыста, бұл жөнінде тез
i
«
Корпоративті директор» Ресей директорлар институтының «Корпоративті директор» семинарынан
материалдар –2003 ж. сәуір (
http://www.rid.ru
)
128
алынған ақпарат акциялардың нарықтық құнының тербелісіне татымды әсер
етеді.
4
