Лекции каз по тпмп 1-дәріс. Кіріспе
жүктеу/скачать 4.11 Mb. Pdf көрінісі
|
| U
Д = α + β ∙ L Д , где α = U k + U a ; β = E c , (3.3) мұнда мен - тұрақты коэффициенттер (төмен көміртекті болатты дәнекерлеу үшін = 2 в; = 10 в/мм). U – кернеу; I – ток; І – металды ірі тамшылы тасымалдау аймағы; II – металды ұсақ тамшылы тасымалдау аймағы; III – металды ағыспен тасымалдау аймағы; L Д – доғаның ұзындығы; U Д – доғаның кернеуі 3.6-сурет – Доғаның ішкі статикалық вольт – амперлік сипаттамасы III учаскеде (дәнекерлеу тогының жоғары мәндері кезінде) иондалған бөлшектердің жоғары энергиясы доға аралығының электр өткізгіштігінің артуына алып келеді. Статикалық сипаттама өспелі, металдың ағуы – ағысты, дәнекерлеу кернеуі дәнекерлеушінің өмірі үшін қауіпті. Металды ағыспен тасымалдаған кезде диаметрі электрод диаметрінің 0,3…0,5 ұсақ тамшылар түзіледі, олар үздіксіз тізбек түрінде дәнекерленетін дайындамаға тасымалданады. Металды ағыспен тасымалдау қоспалауыш қоспалардың жанып кетуінің азаюына және дәнекерлеу жігінің тазалығының артуына алып келеді. Доғаны тұтандыруға және тұрақты жануға қажетті энергияны қоректендіру көзі (ҚК) қамтамасыз етеді. ҚК қасиеті оның сыртқы вольт – амперлік сипаттамасымен 1 анықталады (3.7-сурет). Сипаттаманың ординаталар осімен қиылысы (U хх ) ҚК бос жүрісінің кернеуін (ҚК клеммаларында жүктеменің болмауы) анықтайды. Абсциссалар осімен қиылысу (I к ) ҚК қысқа тұйықталу тогын анықтайды. ҚК сыртқы сипаттамасына доғаның ішкі статикалық сипаттамасын қою доғаның тұрақты жану аймағын анықтауға мүмкіндік береді. «Доға-ҚК» жүйесінің тұрақты жағдайы сипаттамалардың қиылысу нүктелерімен анықталады (А 1 – доғаның тұтану нүктесі, А 2 – доғаның тұрақты жану нүктесі). Доға А 1 нүктесінде жанады (координаталары: U з ; I з – кернеу және тұтану тогы), катодтық таңба ауданынынң ұлғаюы, ток тығыздығының және ауа аралығының иондану дәрежесінің артуы доғаны автоматты түрде А 2 төменгі жұмыс нүктесіне автоматты түрде ауыстырады (координаталары: U д ; I д – кернеу және доғаның тұрақты жану тогы). Доғаны тұрақты ток көзімен қоректендірген кезде доғаның жануы тұрақты. Доғаны айнымалы ток көзінен (50 Гц) қоректендірген кезде ток пен кернеу мәні секундына 100 рет нольге ауысады. Электрондар көзі болып табылатын катодтық таңба өзінің күйін сонша рет өзгертеді. Доға аралығының иондануы азаяды және дәнекерлеу доғасының тұрақтылығы аздау (әрбір жартылай кезеңнің басы мен аяғында доғаның өшуі жүреді). «Белсенді кедергісі болатын тізбекте доға-ҚК» жүйесін қарастырамыз (3.8-сурет). Ток көзі мен дәнекерлеу тогы 2 кернеуінің 1 бір сәттік мәні фаза бойынша сәйкес келеді. Сондықтан дәнекерлеу доғасындағы 3 ток жартылай кезең басталғаннан кейін t 1 уақыттан соң U з (тұтану кернеуі) кернеуі кезінде ғана жүре бастайды. Әрбір жартылай кезеңде токтың өтуінде t п = t 2 + t 3 82 үзіліс болады. Осы үзілісті доғаның t п өшу уақыты деп атайды. Доға тұтанған моментте (t = t 1 ) ҚК кернеуі U и тең болады: U и = U з = U max ∙ sin(2π ∙ f ∙ t), (3.4) мұнда U max – ҚК ең үлкен (амплитудалық) кернеуі; f – жиілік. 1 – қоректендіру көзінің сыртқы сипаттамасы; 2 – доғаның ішкі статикалық сипаттамасы; U – кернеу; I – ток; U хх - бос жүріс кернеуі; U э – доғаның тұтану кернеуі; I к – ток көзінің қысқа тұйықталу тогы; I з – доғаның тұтану тогы; U д – доғаның тұрақты жану кернеуі; I д – доға тогы (доғаның тұрақты жануы); А 1 – доғаның тұтану нүктесі; А 2 – доғаның тұрақты жану нүктесі 3.7-сурет – Доғаның және қоректендіру көзінің Вольт-Амперлік сипаттамалары Қауіпсіздік техникасы жағдайлары бойынша кернеудің амплитудалық мәні шамасы шектеулі (өнеркәсіптік дәнекерлеу аппараттары – 80 в аспайды, тұрмыстық – 50 в аспайды). 1 – ҚК кернеуі; 2 – ҚК тогы; 3 – доға кернеуі; U max – ҚК ең үлкен (амплитудалық) кернеуі; U з – доғаның тұтану кернеуі; U п – доғаның өшу кернеуі; t 1 – тұтану (тотықсыздану) уақыты; t р – доғаның жұмыс уақыты; t 2 + t 3 – доғаның өшу уақыты 3.8-сурет – Токтың, доға мен ҚК кернеуінің белсенді кернеуі болатын тізбектегі қисықтары Ток жиілігінің артуы айнымалы токтың арнайы жиілігі жоғары генераторларын қолдануға байланысты, бұл тек ірі сериялы өндіріс жағдайларында ғана экономикалық мақсатты. Доғаны тұтану кернеуін азайту есебінен тұрақтандыру анағұрлым тиімді болып табылады (элементтерінде төмен иондану потенциалы болатын тұрақтандырғыш жабындары бар электродтарды қолдану). Доғаның жану тұрақтылығын дәнекерлеу тізбегіне индукциялық кедергіні қосу арқылы арттыруға болады. 83 Дәнекерлеу тізбегіне индукциялық кедергіні реттілікпен қосу дәнекерлеу тогы мен ҚК кернеуі арасында фазалар ығысуын жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Осыған орай, доғаның өшу моментінде (I д = 0) ҚК кернеуі U з тең болады. Бұған дәнекерлеу тізбегіне өздік индукциясы бар индукциялық кедергі доғасымен (кедергіш) реттілікте төмен түсу учаскесінде U з қолдау үшін жеткілікті қоректендіру көзі кернеуінің қисығын қосу арқылы қол жеткізіледі. жүктеу/скачать 4.11 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|