Лекция конспектісі «6В06103 Есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасыз ету» мамандығы үшін Шымкент 2023 «Деректер қорын құру және басқару»
жүктеу/скачать 2.71 Mb.
|
| Сандарды көрсету.
Сандарды көрсету формасы. ЦЕМ-де сандық мəліметтерді көрсету үшін сандардың табиғи жəне қалыпты жазылу түрлері қолданылады. Бірінші жағдайда сан табиғи түрде жазылады: 1750; 14,85; 0,003572 жəне т.с.с. сандарды өңдеуге ыңғайлы болу үшін үтір (нүкте) машинаның разряд торының белгілі бір жеріне қатаң тиянақталып қойылады да бұлай жазылу санның тиянақты үтірлі (нүктелі) өрнектелуі деп аталады. Əдетте нүкте (үтір) разряд түрінде жоғарғы разрядтың алдында (2.31, а-сурет) не төменгі разрядтың соңында (2.31, ə-сурет) тиянақталады. Бірінші жағдайда санның модулі бірден аз, ал екінші жағдайда – сан бүтін болады. Сандардың таңбасын көрсету үшін əдетте ЭЕМ разряд торында жеке разряд бөлінеді (ол 2.31-суретте көрсетілгеней сол жақ шекті разряд); оң сан көрсетілсе, таңба разрядына 0 жазылады, ал теріс сан көрсетілсе, ол разрядқа 1 жазылады. Егер үтір (нүкте) төменгі разрядтан кейін тиянақталса (бүтін сан), нольден ерекше ең кіші модульді сан Аmin=1,ал ең үлкен модульді сан Аmax=2n-1 болады, онда сандарды көрсету арқылы 1≤/А/≤2n-1 түрінде табылады. Егер үтір (нүкте) жоғарғы разрядтың алдында тиянақталса, онда А саны мына ауқымда өрнектеледі: 2- n≤/А/≤1-2n. іс жүзінде қазір ЦЕА-де тиянақты үтір үшін сандарды бүтін түрде өрнектеу қолданылады. 1 жəне 2-буынды ЦЕА-де тиянақты үтір үшін сандарды дұрыс бөлшек түрінде өрнектеу қолданылады. Қалыпты жазылу жағдайында бір сан əр түрде өрнектелуі мүмкін: 1750=175.101=1,75.103=0,175.104 жəне т.с.с. жалпы түрде 2
-1 2-2 .... 2-n а) 0 · 1 2 n ә) 2.31-сурет 2n-1 2n-2 20 0
1 2 n · |