Пероксидтер, супероксидтер, озонидтер
oзонидтер қызыл түске боялады.
, супероксидтер
перосксид
Алу, қасиеттері, қолданылуы
3d-орбиталь болғандықтан, IV, VI валенттілік көрсетеді. Күкірт атомдары арасындағы байланыс өте берік, жер бетінде 0,05% : самород (бос) күйінде, сульфидтер FeS2 – пирит , PbS – галонит, CaSO4 – ангидрит, BaSO4- барит кездеседі. Минералды су көздерінде – H2S газ күйінде болады.
Алу. Самород ( бос ) кендерден.
Физикалық қасиеттері: бөлме t0-ромбалық (α-күкірт), сары суда ерімейді. S-ромб →940 моноклинді, ß-күкірт (S8), корона сияқты.
sp3 – гибридтелу
S8 ↔4500C↔S6 ↔6500C↔S4 ↔9000C↔S2↔15000C↔S
S2 парамагнитті О2 сияқты, қалғандары диамагнитті.
S+Me→ t0 сульфидтер Ме2 Sn – металл валенттілігіне байланысты.
S+ О2→ SО2
S+ Г2→ SCl2 …
диспропорциалану реакциясы.
Қосылыстары, алу, қасиеттері
S+ О2→ SО2 (4+) т.д.
SО2 + NaOH→ NaHSO3 – гидросульфит ;
SО2 + 2NaOH→ Na2SO3(сульфит) +H2O
S4+ тотықтырғыш та, тотықсыздандырғышта болады
SО2 +2H2S→ 3S+ 2H2O ;
2 Na2SO3 + О2→ 2Na2SO4 ;
2 NaHSO3 – гидросульфиттер → t0 Na2S2O5+H2O пиросульфитке айналады, бірақ H 2S2O5 – пирокүкірт қышқылы жоқ.
(оксихлорид)
(тионилхлорид)
тотықсыздандырғыш
SОCl2+2H2O→2HCl+H2SO3 ; Na2SO3 +S→ Na2S2O3 – тиосульфат
Na2S2O3+HCl →2NaCl + H2S2O3 – тиокүкірт қышқылы күкірт қышқылы сияқты күшті
қышқыл, бірақ тұрақсыз
H2S2O3→ S+ SО2 +H2O Тиосульфаттар тотықсыздандырғыш, Na2S2O3+J2→2NaJ+Na2S4O6
– хлорлы сульфурил .
Ыстық суда ыдырайды
SОCl2+2H2O→2HCl+H2SO4
SО2 + О2→NO2 2SO3 ;
SO3 + H2O→ H2SO4 ;
H2SO4 – май тәріздес, түссіз, иіссіз моногидрат; H2SO4 – күшті тотықтырғыш ; Сілтілік және сілтілік-жер металдар сульфаттары термиялық тұрақты, ал активтігі төмен металдар сульфаттары айрылады:
ZnSO4 →ZnO +SO3;
AgSO4 →2Ag+SO2+O2 ;
Гидросульфаттарды балқытса:
2NaHSO4→ t0 Na2S2O7 + H2O дисульфат (пиросульфат) ;
H2S2O7→ H2SO4+SO3 ерітсе.
Егер H2SO4-те SO3 ерітсе, олеум (май тәріздес деген сөз) түзіледі. Олеум күшті тотықтырғыш, су тартқыш. H2SO4 алу: контакт әдісі ( V2 O5 – катализатор) , нитроза әдісі ( NO2 – катализатор). Al, Fe, Cr суық конц. H2SO4 пассивтеледі, оксид қабаты пайда болады.
Жеңіл металдар (ρ < 5 г/см3) + H2SO4 конц. →MeSO4+ H2S+ H2O ;
(P-тобы металдарынан басқа)
Ме + H2SO4 ыстықконц. → SO2 (S, H2S) металл активтігіне байланысты +MeSO4+H2O ;
H2SO4конц. +Me → H2 шықпайды, не SO2 , не S, не H2S түзіледі. H2SO4 конц. HJ, HBr
тотықтырады, HCl-ды тотықтырмайды.
H2SO4 +8 HJ→ H2S+J2 +4H2O;
H2SO4 +4 HBr→ SO2+2Br2+2H2O; H+2SO4 сұйытылған +Me→ H2 бөлінеді + металл сульфаты.
Сұйытылған күкірт қышқылы +Pb→ жүрмейді, себебі Pb беті PbSO4↓ жабылады.
H2SO4 тұздары → сульфат, гидросульфат түзіледі. Көп сульфаттарда кристалданған суы болады:
глаубер тұзы. – гипс; – алебастр; ; – мыс, темір купоростары; қос тұздары асудас (квасцы) деп аталады ;
-қосылыстары:
H2 S газ, судағы ерітіндісі, Н2 + S ® H2 S ;
Әлсіз қышқыл
H2 S газ, улы газ , гемоглобин құрамындағы Fe2+ әрекеттеседі.
H2 S →сульфид →гидросульфидтер суда жақсы ериді
Тұздары түсті HgS – қызыл, CdS – тоқ сары; ZnS – сары.
1). суда еритін сульфидтер: сілтілік, сілтілік-жер металдар сульфидтері, гидролизге ұшырайды.
2) cуда ерімейді, бірақ қышқылдарда (HCl, H2SO4) ериді.
3) азот қышқылда еритін CuS+4HNO3 конц. →Cu(NO3)2 +S+NO2+2H2O
Достарыңызбен бөлісу: |