Қазіргі кезде мәдениет туралы 500-ден астам анықтамалар бар.
Фридрих Ницше
(1844-1900), «өмір философиясының» өкілі
Э́дуард Бернетт Тайлор
(1832 — 1917)
Зигмунд Фрейд (1856-1939)
«Тотем және табу», «Мәдениетке қанағатсыздық» атты еңбектерінде З. Фрейд мәдениет туралы натура-листік ілімді ұсынды.
Оның пікірінше, мәдениет адамның жыныстық құштарлықтарын моральдық нормалармен және қоғамның әдет-ғұрыптарымен басып-жаншитын бірінші тыйым салу («табу») арқылы, сонымен бірге пайда болған. Цивилизация әкесінің билігі мен беделіне қарсы шыққан әлсіз ұлдардың бірігуі негізінде пайда болған.
Мәдениеттің дамуы адам бақытының азаюына және кінә сезімнің көбеюне апарып, сонымен бірге тілектерді басып тастағандықтан қанағатсыздықты көбейтеді. Мәдениеттің даму деңгейі неғұрлым жоғары болған сайын, адамның бақытсыздығы солғұрлым көбееді. Фрейд христиандық европалық мәдениетке оның адамға өте қатаң тыйымдар салғаны үшін (Моисейдің 10 өсиеті үшін) өте негативті баға берген
«Тотем и табу», «Недовольство культурой»(1930)
К Леви-Стростың мәдениет туралы теориясы
Клод Леви-Строс
(1908 -2009),
француз этнографы және әлеуметтанушысы
«Туыстықтың элемен-тарлық құрылымда-ры» (1949), «Мұңлы тропиктер» (1984), «Структуралық антро-пология» ,М. 2001.
Леви-Стросс Э.Б.-Тайлор берген мәдениет туралы анықтамасына сүйенеді. Леви Стростың пікірінше, «мәдениет» және «қоғам» ұғымдары бір- бірінен онша алыс емес, өйткені адамның жануардан бөлініп кетуін көрсетеді. «Біз мәдениет деп әрбіреу этнографиялық көпшілікті айтамыз, оны зерттеу барысында бұл көпшілік басқа көпшіліктермен салыстырғанда, өзінің мәнді айырмашылықтарын көрсетеді». Мәдениет белгілі қоғам үшін маңызды ерекше нормалардан және айырбастау (әйелдерді, мүлік-ті, қызмет көрсетуді, хабарды) ережелерінен тұ-рады. Ол мән-мағыналар жүйесінің жиынтығы (тіл, туыстықтың деңгейлері, әлеуметтік ұйым, өнер… сияқтылардың), яғни белгілі қоғамның ерекшеліктерін жинап сақтайтын механизмі болып шығады
Достарыңызбен бөлісу: |