Түркі халықтарының әдебиеті

Факультет деканы ф.ғ.к., доцент Н.Қ.Айтбаева _________

« ___» ________ 2014 ж.



THА 3301 «ТҮРКІ ХАЛЫҚТАРЫНЫҢ ӘДЕБИЕТІ»

пәнінің

СИЛЛАБУСЫ

Мамандық аты, шифры: 5ВО11700 − Қазақ тілі мен әдебиеті

Оқу формасы: күндізгі

Курс: ІІІ
	сем		4 сем		Барлығы:
Кредит/ЕСТS саны:			3		3
Сағат саны			48,25		48,25
Лекция: Практикалық	__________		____30____		____30____
Семинар:			15		15
Лабораториялық
ОСӨЖ:
СӨЖ:			30		30
Аралық бақылау (АБ)			2		2
Қорытынды бақылау:			Емтихан		Емтихан

Силлабусты құрастырған: филол.ғ.д., профессор Еңсегенұлы Т.

Мекен жайы, тел. және Е-mail: Түркістан қаласы, «Тұран» жатақханасы, 113

бөлме, ұялы тел.: 87054316539, etokbolat@mail.ru

СӨЖ қабылдау мен кеңес беру күндері, уақыты және орны: кестеге сай

Түркістан 2014

Силлабус «Түркі халықтарының әдебиеті» пәнінің оқу бағдарламасы негізінде жасалған.

Пәннің оқу бағдарламасы Қ.А.Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті Филология факультетінің оқу-әдістемелік кеңесінің 02. 09. 2014 ж. № 1 мәжілісінде қаралып, мақұлданған. ХҚТУ оқу әдістемелік Кеңесінің №___ «___»_______2014 ж. мәжілісінде бекітілді.

Силлабус кафедраның 01.09.2014 ж. (хаттама № 1) мәжілісінде талқыланды.

Осы күрделі мақсаттарды орындауда алда тұрған міндет−түркі тектес халықтарға ортақ әдебиеттің көп ғұмырлық тарихын мынадай кезеңдерге бөліп оқыту керек:

Бірінші, адамзаттың Таулы Алтайды қоныстануының сырын ашып, бұл өңірді түркі тектес тайпалар ежелден құтты қоныс еткенін дәлелдеу.

Екінші, Алтай тілді қауымдар мәдениетінің туып, қалыптасуын, түркі мәдениетінің көрініс табу нышандарын пайымдау.

Үшінші, Алтай тау жотасындағы Хойт-Цэнхэр үңгіріндегі таңба, сызба бейнелерін жасауға көне түркі тайпалары да ұлес қосқанын айқындау. Төртінші, түркі сөзінің, түркі жазуының ежелден қалыптасқанын дәлелдеу.

Бесінші, көне түркі әдебиетінің ескерткіштері−тасқа түсірілген «Күлтегін», «Білге қаған», «Тоныкөк» жазба жырларын, «Оғызнама», «Қорқыт ата кітабы» және басқа көне әдеби мұраларын теориялық, практикалық тұрғыда тереңдете оқыту.

Алтыншы, көне түркі әдебиетін жасаушылар: М.Қашқари, Ж.Баласағұн, А. Йүгінеки, А.Ясауи шығармаларына ғылыми негізде терең талдау жасап, студенттерге біліктілікпен ұғындыру.

Жетінші, Алтын Орда дәуіріндегі әдебиет өкілдері: Рабғузи, Хорезми, Құтб, С.Сарай, Дүрбек, Әбілғазы, Қ.Жалайыри, Х.Дулати және басқа тұлғалардың рухани мұраларын шығыстың көне даналық қазыналарымен салыстырып, тарихи-типологиялық және синтездік тұрғыда зерттеп, болашақ дүиетанымы биік, білімді маман қалыптастыру.

Егемендік алғаннан кейін қазақ халқының ежелгі дәуірдегі әдебиетін жалпы кең тұрғыда зерттеуге мүмкіндік туды. Оның үстіне бүгінгі қазақ халқының ұлттық жаңғыруы және дүние жүзілік даму процесінде алатын орнының айқындалуы еліміздің ежелгі әдебиетін жан-жақты оқып зерттеудің қажеттілігін арттырды. «Түркі халықтарының әдебиеті» курсы әлеуметтік-гуманитарлық пәндер үрдісінің аясында жеке пән ретінде соңғы кезде жүйелі түрде оқытылады. Бұл курс алғашқы қауымдық құрылыс дәуіріндегі Қазақстан мен Орта Азияны, Алтай өңірін мекен еткен ру-тайпалар, ұлыстар туралы тарихи деректерді, б.з.б. екінші ғасырда «Ұлы жібек жолының» ашылуын, сол кездердегі Қытай, Үндістан, Греция, Иран, Сирия, Месопотамия, Вавилон, Мысыр тағы басқа елдермен сауда, мәдени, рухани байланыстарды, Сақ, Ғұн, Үйсін, Қаңлылардың тайпалық бірлестігін және олардың дәстүр, наным-сенімін, зороастризм діні мен «Авеста» кітабының көне түркілерге қатысын, ежелгі арамей, соғды, авеста, кушан, көне ұйғыр, руна жазуларының пайда болу кезеңдерін сабақтастыра қамтып, ғылыми мәнін ашып, студенттің білім деңгейін, ой-өрісін тереңдетеді.

«Түрік» сөзінің мәні, түрік қағанатының құрылуы, оның екіге бөлінуі, қыпшақ феодалдық мемлекет бірлестігі мен түрік мұсылмандарының алғашқы Қарахан мемлекетінің құрылып, өмір сүруі, дәуірлеуі, «Ұлы жібек жолындағы» түркілердің ежелгі қалаларының маңызы, ертедегі түрік таңбалары және әріптері, ислам дәуіріне дейінгі түркілердің діни ұғым-түсініктері, тәңірге, табиғат бөлшектеріне табынуы тарихи тұрғыда саралап, ғылыми баға беру осы пән зерттеуіне жатады. Орхон, Енисей, Талас, Алтай, Турфан бойындағы биік тастар мен қағазға түсірілген көне түркі руна жазба ескерткіштерін тауып, оқып, аударып, мәтінін дайындау, ғылыми бағасын беру, әлемге танылған Күлтегін, Тоныкөк, Білге қаған мәдени ескерткіштері мен «Оғызнама», «Қорқыт ата кітабының» ғылыми бағасын беру. «Рабғузи қиссалары», «Кодекс Куманикус», «Махаббатнама», «Құсрау-Шырын», «Жүсіп-Зылиха» дастандары мен «Түрік тіліндегі Гүлстан» шығармасы және басқа шежіре мұралар осы пән арқылы ғылыми бағасы беріледі.
Құзіреттер және пәнді меңгеру нәтижелеріне қойылатын талаптар
Жалпы мәдени құзіреттер:

ЖҚ−1− Ойды еркін, анық жеткізуді меңгереді, пікір айту мәдениеті қалыптасады;

ЖҚ−3− Дүниетанымдық, әлеуметтік және жеке тұлғаға қатысты философиялық

мәселелерді сараптауға қабілетті болады;

ЖҚ−4− Сыни тұрғыдан ойлауға, объективті баға беруге қабілетті болады;

Кәсіби құзіреттер:

КҚ−3− Кәсіби іс-әрекетінде туындайтын міндеттерді шешуде ғылымның қазіргі жетік,

жаңашыл әдістерін қолдануды, педагогиканың, психологияның және әдістеменің

теориялық және қолданбалық аспектілерін меңгереді;

КҚ−6− Қазіргі мектеп білімінің мазмұнынан білім беруді ұйымдастыра білуге қабілетті

болады;

мәселелерін жете игереді.

1.«Әлем әдебиеті тарихы» пәні (кезеңдер бойынша)

2.«Түркі халықтарының әдебиеті» пәні
Постреквизиттер:

1.«Шығыс халықтарының әдебиеті» пәні

2.«Шетел әдебиеті» пәні (кезеңдер бойынша)
Қысқартылған сөздер:

ЖҚ − жалпы мәдени құзіреттер;

КҚ − кәсіби құзіреттер;

ПЖБ − пәннің жұмыс бағдарламасы;

СӨЖ − студенттің өзіндік жұмысы;

ОБСӨЖ − оқытушының басшылығымен орындалатын студенттің өзіндік жұмысы;

ББҚ − білімді бақылау кестесі; Б − білімі; Д − білігі; Қ − құзіреттері.
2. ЖҰМЫС ОҚУ ЖОСПАРЫНАН КӨШІРМЕ

№	Семестрлер	Аудиториялық сабақтар				Аудиториядан тыс сабақтар
		лекция	прак	сем.	лабор.	ОСӨЖ	СӨЖ
	1-семестр	30		15			30
	Барлығы	30		15			30