¦лы Жібек жолыныњ пайда болу тарихын акт арќылы т‰сіндіре отырып, Жібек жолыныњ сауданы, шаруашылыќты, халыќаралыќ ќарым – ќатынасты дамытудаѓы тарихи мањызын ашу
жүктеу/скачать 0.61 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ІІ Негізгі бөлім Ағылшын атауларының мағынасы мен пайда болуы 2. 1 Ағылшын атауының тарихы
- Nickname
| Зерттеудің мақсаты: ағылшын атаулар жүйесінің тарихын қарастыру, ең көп таралған ағылшын есімдерін анықтау.
Міндеттері: - Осы тақырып бойынша әдебиеттерді зерттеу; - Ағылшын атауларының пайда болу тарихына мен мағынасына қысқаша сипаттама беру; - Англиядағы ең ерекше есімдерді анықтау; - Оқушылар арасында "What English name do you know?" – «Сіз қандай ағылшын есім атауын білесіз?» және нәтижені түсіндіру; -Қорытынды жасау. Гипотеза: ағылшын атауларының жүйесін анықтай отырып, біз ағылшын тілін жетк меңгере түсеміз деген болжам жасаймын. ІІ Негізгі бөлім Ағылшын атауларының мағынасы мен пайда болуы 2. 1 Ағылшын атауының тарихы Ағылшын атауларының жүйесі өте қызықты және біз үшін өзгешелігімен ерекшеленеді. Әдетте, ағылшын тілді елдерде толық атау үш компоненттен тұрады: бірінші атау (first name, christian name, given name), екінші есім (middle name) және тегі (name, surname, last name). Сонымен қатар, бірінші және екінші атаулар ретінде дәстүрлі атаулар ғана емес, сонымен қатар фамилиялар да берілуі мүмкін. Ол үшін әдетте туыстардың, атақты адамдардың немесе тарихи кейіпкерлердің тегі таңдалады. Атаулардың пайда болуы мен мағынасын зерттейтін ғылым антропонимика деп аталады. Бұл ономастиканың жеке адамдардың аттарын, шығу тегін, осы атаулардың өзгеруін, географиялық таралуы мен әлеуметтік қызметін, антропонимиялық жүйелердің құрылымы мен дамуын зерттейтін бөлімі. Антропонимика ХХ ғасырдың 60-70-ші жылдары ономастикадан бөлінді. ХХ ғасырдың 60-жылдарына дейін "антропонимика" терминінің орнына "ономастика" термині қолданылған. Бұл ғылым есім бере алатын ақпаратты зерттейді: адами қасиеттердің сипаттамасы, адамның әкесімен, туысымен, отбасымен байланысы, ұлты, кәсібі, кез-келген жерден, кастадан шыққаны туралы ақпарат. Антропонимика сөйлеудегі антропонимнің функцияларын зерттейді – жасына, әлеуметтік немесе отбасылық жағдайының өзгеруіне, басқа ұлт адамдарының өміріне, құпия қоғамдарға кіруге, басқа сенімге көшуге, тыйым салуға және т. б. байланысты атаулардың өзгеруі. XIX ғасырдың басына дейін фамилияларды жеке есімдер ретінде беру дәстүрі негізінен асыл отбасыларда болған. Джейн Остиннің «Мақтаныш пен алалаушылық» романын еске түсірейік: бас кейіпкердің толық аты-жөні Фитцуильям Дарси болатын. Дарси – нормандық тектен шыққан әдеттегі асыл тегі, ол "Арсиден шыққан" дегенді білдіреді (Арси – Нормандиядағы шағын қала). Бірақ Фитцуильям да фамилия және ол "Уильямның ұлы" дегенді білдіреді. Алайда, кейіпкер Джейн Остиннің жағдайында ол есім ретінде сәтті әрекет етеді. Ағылшын атауларының тағы бір ерекшелігі – кішірейтетін формаларды кеңінен қолдану. Біздің БАҚ-та ондай тіркестер күлкілі көрінгенімен, әлемнің кез - келген газеті «Билл Клинтон Тони Блэрмен пікірталас өткізеді» деген тақырыпты еш ойланбастан басып шығарады, дегенмен Клинтонның Толық аты - Уильям Джефферсон, ал Блэр Энтони Чарльз Линтон. Ағылшын тілді елдерде сіз тіпті баланы кішірейтетін атпен ресми түрде жаза аласыз –тіркеу заңнамасы өте либералды және ешқандай шектеулер жоқ. Британдықтарға жаңа туған баланы бірінші немесе екінші атау беру арқылы тіркеуге рұқсат етіледі. Ағылшын тілді елдерде атау таңдауға арнайы тыйым салынбағанымен, сіз балаға қаланың немесе ауданның құрметіне атау бере аласыз. Сондықтан кез - келген сөзді атау ретінде таңдауға болады. Мысалы, Жұлдызды жұп Бэкхэм, Виктория және Дэвид ұлына Бруклин есімін берді – ол Нью-Йорктің осы аймағында дүниеге келген. Ежелгі Англияда адамдардың есімдері өте қарапайым болды. Тарихи зерттеулер жүргізілгенде анықталғаны көптеген ескі ағылшын атаулары зат есімдермен де, сын есімдермен де сәйкес келетіні белгілі болды. Сол ежелгі уақытта есімдегі семантикалық жүктеме адамдардың лақап аттары болды. "Ing" жұрнағымен аяқталатын ағылшын тіліндегі атаулар болды, яғни бұл есімді алып жүрген адам бұл жұрнақ болмаған адамның ұрпағы болған. Тарихи оқиғалар ағылшын атауларына өшпес із қалдырды, бұл процесте басқыншылардың Англияға шабуылдары мен діни өзгерістер ерекше рөл атқарды. Ағылшын атаулары нормандықтар Англияны жаулап алған XI ғасырдан кейін айтарлықтай өзгерістерге ұшырады. Бұл шабуылдың нәтижесі түпнұсқа ағылшын есімдерін норманға ауыстыру болды (қазір ағылшындардың тек 8% - ында түпнұсқа ағылшын атаулары бар). Сонымен қатар, сол кезде британдықтар қолданған атаулардың жалпы санының күрт төмендеуі байқалады. XVI ғасырдан бастап Англияда құрылған Англикан шіркеуінің көмегімен балаларға ата-аналары таңдаған кез-келген атау берілуі мүмкін. Содан кейін Дәуіт, Адам, Ыбырайым сияқты ескі және жаңа өсиеттердің есімдері кеңінен таралды. Пуритандар Англия шіркеуінен бөлінгеннен кейін, олардың ортасында жаңа атаулар пайда бола бастады, олардың көпшілігін өздері ойлап тапты. Протестанттар, кез-келген неофиттер сияқты, кез-келген жолмен «қарғыс атқан католиктік өткенді» бұзуға тырысты. Католиктерден мүмкіндігінше ерекшелену үшін олар балаларға қасиетті адамдардың аттарын беруден бас тартты және басқа көздерді іздей бастады. Сондықтан пуритандық ата-аналар балаларын Charity (қайырымдылық), Chastity (адалдық), Verity (шындық), Mercy (мейірімділік) деп атады. Бұл басқарушы шіркеудің пуритандарының шақыруы болды, дегенмен бұл жаңа ағылшын атауларының көпшілігі мүлдем сәйкес келмейтін айтылымға ие болды, тіпті абсурдтық болып көрінді. балаларды Everlasting-Mercy (шексіз-мейірімділік), Sorry-for-Sin (өкініш пен күнә), Faith-My-Joy (Сенімім-менің-қуанышым) деп атай бастайды. Алайда, бұл әлі де бер жағы еді. Робинсон есімді белгілі бір пуритан Саулдың амаликит патшасы Агагтың қылышымен қалай кесілгені туралы библиялық оқиғаға қатты әсер еткені соншалық, ол ұлына Руби-Агага-Қдай-Алдынада-Кесілген атын берді (Hew-Agag-in-pieces-before-the-Lord). Тағы бір пуритан Овадияға мақтанышпен қол қойды – Закуй-Олардың патшалары-Шынжырға байланған Нидхэм (Obadiah-bind-their-kings-in-chain-and-their-nobles-in-arons Needham). АҚШ-тың солтүстік бөліктерінде пуритандар жасаған ағылшын атаулары бүгінгі күнге дейін өте маңызды, дегенмен олар XIX ғасырда болмаған. Қазіргі уақытта пуритандықтар жасаған Шарон, Бенджамин, Джозеф, Якоб, Сара және т. б. сияқты көптеген ағылшын атаулары бар. Тарихтағы барлық осы процестерден басқа, әдебиеттің дамуы ағылшын есімдерінің қалыптасуында үлкен рөл атқарды. Сонымен қатар, жазушылар (мысалы, Уильям Шекспир, Бернард Шоу) көптеген танымал ағылшын есімдерін жасады, мысалы, Джессика сияқты, әдеби шығарма кейде қоғамның бұрын ұмытылған барлық есімдерге деген қызығушылығын тудырды. Nickname – қысқартылған есімдер формасы: Peter – Pete; William – Bill, Will; Anne – Annie, Nancy; Elizabeth – Betty, Liz; Louise – Lou. жүктеу/скачать 0.61 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|