Байқау әдісі
|
Эксперименттік әдістер
|
Тестік әдістер
|
Әңгімелесу әдісі
|
|
+
|
-
|
+
|
-
|
+
|
-
|
+
|
-
|
|
Байқау табиғи жағдайда, зерттелінуші адамның әрекетіне әдейі араласпай- ақ жүргізіледі
|
Байқаушы адам оны өне бойы белсенсіз болады, өздігінен байқауды ұйымдастыра алмайды. Байқалатын адамдардың әрекеттеріне қатысып, оларды өзгерте алмайды. Байқаушы көбінесе байқалатын адамның ықпалында болып, ол қандай әрекет істесе соны ғана байқап, жазып отырады
|
зерттеудің салыстырмалы жылдамдығы қысқа уақыт ішінде нәтижелерге жету мүмкіндігі
|
Бұл әдістің жасанды жағдайда жүргізіліп, яғни зерттелетін адамдар, арнайы ұйымдастырылған лабораториялық кабинеттер де зерттелетіндіктен, ол адам өзін табиғи жағдайда ұстамайды.
Жаңа жағдайдың әсерінен зерттелуші адам біраз қысылып, оның психикалық әрекеттерінде кейбір өзгешеліктер пайда болады
|
Тест әдісі балалардың білімі мен икемділігі, бейімділігі, жалпы ақыл-ойының даму дәрежесі, не жекелеген жан қуаттарының дамып, қалыптасуы жөнінен мағлұмат алуға көмектеседі
|
Сауалнама мен тестті көп пайдалану баланың шаблонды түрде ойлауына әкеліп соқтыруы мүмкін
|
Әңгімелесу әдісі арқылы психолог белгілі жоспар бойынша зерттелінуші адамның жас және дара ерекшелігіне, білім көлеміне қарай куні бұрын әзірлеген сұрақтар қояды: зерттелінушіге күдік тудырмау мақсатында әңгіме көбінесе жанама түрде ұйымдастырылады, мұнда сөйлесу әдісіне ерекше мән беріледі
|
|
|
Осы әдіс арқылы зерттелінушінің мимикасын (бет құбылысын), сөз реакцияларын, түрлі қимыл-қозғалыстарын, мінез-құлқының жекелеген жақтарын байқауға болады
|
Байқау жүргізгенде, әр уақытта байқалатын жағдай бір қалыпта болып келе бермейді. Сол себептен байқаудың нәтижесі әр уақытта әр түрлі болып шығуы мүмкін. Қорытып айтқанда, объективтік байқауды жүргізгенде жағдай бір қалыпты болмайды, сондықтан байқау нәтижесін де бірыңғай толық түрде объективтік болып шықпайды
|
зерттеуші зерттелетін құбылысты өзі тудырады және оған белсенді ықпал етеді
|
Бұл әдіс әдейі ұйымдастырылған лабораторияда, қабинеттерде жүргізілмей, табиғи жағдайда жүргізіліп, адам күнделікте жүретін, тұратын, еңбек ететін жағдайында зерттелінеді
|
Тест арқылы, бала өз жасы а қараганда дұрыс дамыған ба, не оның дамуында өз кезеңінен ауытқушылық (жоғары, төмен) бар ма деген сауалдарға жауап алынады.
|
Шығармашылық қабілетерді шектейді
|
Әңгіме арқылы зерттелетін адам туралы кейбір жалпы мағлұматтарды ғана алуга болады
|
|
|
Сондай-ақ адамның ерік күші, сезім ерекшеліктері мен темпераменті де байқау әдісі арқылы ажыратылады
|
Байқаудың нөтижесін қорытқанда, байқаушы адам қорытындыға өзінің
жеке субъективтік пікірлерін қосып жіберуі мүмкін. Байқау жөнді болу үшін, объективтік байқау жүргізгенде осы кемшіліктерді еске алып, бұлардың басқа әдістер арқылы жойып, объективтік байқау әдісі арқылы алынатын материалдардың кемшіліктерін толықтырып отыру қажет
|
эксперимент нәтижелерді бірнеше рет шығаруға мүмкіндік болады
|
бұл әдіс көп қолданылмаған, көп зерттелінбеген, теориялық негіздері түгел ашылмаған және бұл әдіс арқылы психологиялық функцияларды эксперимент әдісіндегідей жекелеп, даралап толық түрде зерттеуге мүмкіншілік жоқ.
|
Тест баланың мектептегі оқуға әзірлігін, сондай-ақ психикалық дамуы кешеуілдеп қалғандардың ерекшеліктерін талдап білуде көмек көрсете алады.
|
Ойлану дағдысы тһмендейді
|
Бұл әдіс арқылы, терең, толық зерттеу жүргізуге ешбір мүмкіншілік жоқ
|
|
