9-сурет. ЕШ белсенді қатысатын квантталатын процестер
1-кезек уақыт квантын тауысу нәтижесінде әзірлік жағ- дайына келген процестерден, ал 2-кезек кіріс-шығыс опера- циялары аяқталған ағындардан құралған. Процесті таңдау кезін- де орындау үшін барлығынан бұрын екінші кезек қарастырыла- ды және ол бос болса, квант бірінші кезектегі ағынға бөлінеді. Дайын процестердің кезегі әртүрлі ұйымдастырылуы мүмкін:
«бірінші келді – бірінші қызмет көрсетілді» (FIFO) ережесі бойынша немесе «соңғы келді – бірінші қызмет көрсетілді» (LIFO) ережесі бойынша. Кез келген жағдайда кванттауға негізделген алгоритмдерде есептер туралы ешқандай алдын ала ақпарат қол- данылмайды. Приоритеттерге негізделген процессорлық уақыт- ты үлестіру алгоритмдерінде басты рөлді приоритет түсінігі ат- қарады, приоритет – есептеуіш машинаның ресурстарын, нақ- тырақ айтқанда, процессорлық уақытты пайдалану кезіндегі процестің басымдылық деңгейін сипаттайтын сан. Процестің приоритеті неғұрлым жоғары болса, процестің кезектегі күту уақыты да азаяды. Приоритет бүтін немесе бөлшек, оң не теріс мәндермен берілуі мүмкін. Кейбір ОЖ-да үлкен сан үлкен приоритетті білдіреді деп қабылданған, ал басқаларда керісінше
31
квантты толығымен пайдаланбаған процестер (мысалы, ЕШ опе- рациясын орындап жатқанда), келесі қызмет көрсету кезінде же- ңілдік алады. Ол үшін жоспарлаушы дайын процестердің екі ке- зегін құрады (9-сурет).
10-сурет. Салыстырмалы және абсолют приоритеттері бар жүйелердегі процесс күйлерінің графы
Приоритетпен жоспарлау алгоритмінің екі түрі бар: салыс- тырмалы және абсолютті приоритеттермен қызмет көрсету. Екі жағдайда да процесті орындауда кезектегі процестерді таң- дау бірдей жүзеге асырылады. Ең жоғары приоритеті бар про-
32
(үлкен сан төмен приоритетті білдіреді). Приоритет жүйе адми- нистраторымен директивті тағайындала алады, мысалы, жұмыс- тың маңыздылығына байланысты немесе белгілі бір ереже бо- йынша операциялық жүйеде есептеледі. Операциялық жүйеде процесс құрылғаннан бастап приоритеттің өзгеруіне байланыс- ты оларды динамикалық және тіркелген деп бөледі.
ә)
а)