Мазмұны
Кіріспе . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
І тарау Бастауыш сынып математика сабақтарында пәнаралық байланыстар
1.1 Математика және тіл дамыту . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
1.2 Математика сабақтарында табиғаттану және өлкетану
материалдарын пайдалану . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13
1.3 Математика сабаќтарыныњ ењбек жєне бейнелеу µнері
сабаќтарымен байланысы . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .18
1.4 Бастауыш сынып оќушыларына математиканы ‰йретуде єн - к‰й жєне дене шыныќтыру сабаќтары элементтерін ќосу . . . . . 25
1.5 Математика сабаќтарындаѓы пєнаралыќ мазм±нды ‰й тапсырмалары . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
II тарау Бастауышта математиканы оқыту барысында пәнаралық байланыстарды іске асырудың кейбір жолдары
2.1 Бастауышта математикадан сыныптан тыс сабаќтарда пәнаралық байланыс . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
2.2 Бастауыш мектепте математикада экономикалық білім мен тәрбие беруді жүзеге асырудың жолдары . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
2.3 Практикалық мазмұнды есептерді шығаруда ұқыптылыққа тәрбиелеу мен экологиялық мазмұнды есептер . . . . . . . . . . 40
Қорытынды . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
Пайдаланылған әдебиеттер . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
Кіріспе
Елбасымыз Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына жолдауында: "Білім беру реформасы – Қазақстанның бәсекеге нақтылы қабілеттілігін қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін аса маңызды құралдарының бірі. Бізге экономикалық және қоғамдық жаңару қажеттіліктеріне сай келетін осы заманғы білім беру жүйесі қажет " – деген. Яғни болашақтың бүгіннен де нұрлы болуына ықпал етіп, адамзат қоғамын алға апаратын күш тек білімде ғана. Сондыќтан да, қазіргі уаќыт талабы – оќушылардыњ білім сапасын кµтеру, шыѓармашылыќ ќабілетін, аќыл - ой белсенділігін дамыту.
Оќыту ‰рдісі дењгейін арттыру арќылы шыѓармашылыќпен ењбек ететін, жања білімдерді µз бетінше игеруге ќабілетті жєне оны маќсатты т‰рде ќолдана білетіндей азаматтар даярлау білім саласындаѓы басты маќсат. Оќыту – оќытушы мен оќушы арасындаѓы, біріншісініњ адамзат жинаќтаѓан єлеуметтік тєжірибені, білімді оќушыѓа беруді, ал екіншісініњ оны мењгеруді ж‰зеге асыратын к‰рделі де, кµпжаќты ‰рдіс екендігі белгілі.
Пєнаралыќ байланыс – педагогика ѓылымыныњ негізгі мєселесініњ бірі. Материалдыќ д‰ниеніњ арасындаѓы µзара тыѓыз байланыстар арќылы шындыќты жете танып білуге, олардыњ бір-бірімен байланысты ќарым - ќатнасын т‰сінуге болады.
Пєнаралыќ байланыс экономикалыќ географияныњ, єрбір µлкеніњ, ауданныњ байлыѓы мен µндірістік м‰мкіншіліктерін ашатын, оныњ болашаѓын кµрсететін басќа да табиѓаттану ѓылымдарыныњ дамуымен байланысты экологиялыќ негізде ќарастырылуы шаруашылыќта тиімді. Жоспардаѓы мањызын аныќтауѓа кµмектеседі. Оќу процесініњ барысында оќушылар танымдыќ, практикалыќ маќсатты баѓдарлы іс - єрекеттермен ш±ѓылданады, нєтижесінде оќушыда пєнаралыќ іскерлік ќалыптасады.
Пєнаралыќ іскерлік оќушыныњ бір пєннен мењгерген білім-іскерлік даѓдыларын, екіншіде жаќын мењгеруде пайдалана білу ќабілетінен кµрінеді.
Пєнаралыќ байланыс тіл єдебиет пєнінен мењгерген кітапты пайдалану іскерліктері, география, тарих, математика т.б. пєндерді. Оны ‰йренуде ќолданылады. Сол сияќты оќушыныњ бір пєннен ‰йренген ењбек іскерліктері екінші пєнді терењ мењгеруге ыќпал етеді.
Єрбір пєнді µткенде, оны басќа пєнмен байланыстыра отырып, µтудіњ ‰лкен ерешекліктері бар. Ќазіргі сабаќта кењінен µріс алып ж‰рген. Ана тілі пєнін µткенде, оны математика немесе ќазаќ тілі пєнімен де байланыстырып µтуге болады. Б±л жаѓынан оќу мазм±нын бекітсењ, екіншіден тєрбие алып шыѓады.
Мектеп курсындаѓы математиканыњ бастауыш сыныптарды пєнаралыќ байланыстардыњ ќалыптасуы білімді терењ мењгеруге, ѓылыми т‰сініктермен негіздерін пайда болуына оќу - тєрбиелік процестерін кемелденуіне жєне оныњ оњды ±йымдастыруына, кµз-ќарастыњ кењеюіне єлемдегі заттардыњ т±тастыѓын, табиѓаттаѓы ќ±былыстардыњ µзара байланыстарын т‰сінуге єсерін тигізеді. Бұл зерттеудің көкейкестілі.
Пєнаралыќ байланыстыњ ењ негізгі дидактикалыќ міндеті – ол оќыту процесініњ білім беру, дамытушылыќ аптаныњ арасындаѓы байланыстарды ќ±ру. Сонымен пєнаралыќ байланыстыњ мазм±нына мыналар жатады:
Оќу пєндері арасындаѓы µзара байланыстыњ дамуы.
Дидактикалыќ - материалистік кµзќарастыњ ќалыптасуы – білім мазм±ныныњ барлыќ ќ±рамды бµліктерініњ байланысын талап етеді.
Пєнаралыќ байланыс жан-жаќты тєрбие беру ж‰йесініњ барлыќ салаларын комплексті ж‰зеге асыруѓа ыќпал жасайды пєнаралыќ байланыс педагогикалыќ ењбектіњ ѓылыми негізінде тиімді ±йымдастыруына кµмектеседі.
Пєн материалын оќып ‰йрену, оныњ мазм±нын маѓынасын толыќ т‰сіну бастауыш сынып оќушылары ‰шін к‰рделі психологиялыќ процесс. Мазм±нды мењгеріп, ±ѓыну оњай ж‰зеге аспайды. Сондыќтан да оќушы оќулыќтаѓы материалдарды ±ѓынуѓа кедергілер мен ќиындыќтары кездеседі. Тєжірибеде байќалѓаны м±ндай ќиындыќтарды жењуде пєнаралыќ байланыс ерекше роль атќарады. Оќытудыѓа пєнаралыќ байланыстар – ол оќушыларды µнімді ойлау ќызметіне шыѓармашылыќ элементтерін ендіру єдісі, б±л оќу процесініњ жетілдірудің мањызды факторы.
Пєнаралыќ байланысты жасау методикасын мењгеру, м±ѓалімдер мен оќушылардыњ, єдіскерлер мен дидактардыњ уаќыты мен к‰ш салуын талап етеді. Осыныњ барлыѓы оќу процессін жетілдірудің факторы ретінде, оны ±йымдастыру комплексті тєсілде жету маќсатында, м±ѓалімдерге пєнаралыќ байланыстарды іске асыруда маќсатты дайындыќ керектігін айтады.
Балаларды к‰нделікті µмірдегі жєне табиѓаттаѓы бар нєрселердіњ байланысын кµруге ‰йрету керектігін м±ѓалім біледі, сондыќтан оќытудаѓы пєнаралыќ байланыстар – ќазіргі уаќыттыњ б±йрыѓы.
Зерттеу пєні – бастауышта математиканы оќытуда жалпылау пәнаралық байланыстарды пайдалану єдістемесі.
Пєнаралыќ байланысты ќолдануѓа ќатысты мањызды теоретикалыќ - єдістемелік ережеге, бізге таныс мына тµмендегі мєселелерде іске аса алатын барлыќ пєндерді оќыту жатады.
а) оќшылардыњ ой - µрісін кењейту, олардыњ білім алуѓа жєне оны пайдалануѓа деген ќ±штарлыѓы мен ынтасын арттыруды ќалыптастыру;
є) балаларды белсенді шыѓармашылыќ ќызметке тартуѓа м‰мкіндік беретін, біліктілік пен даѓдыларѓа ‰йрету;
б) шыѓармашылыќ ќабілеттерін дамыту;
- математика сабаѓы пєнаралыќ байланыстар ќ±руѓа ыњѓайсыздау, біраќ зейінді, ізденгіш м±ѓалім, б±л жерде де пєнаралыќ байланыстардыњ принципін іске асыру м‰мкіндігін табылды.
Айта кету керек, бастауыш сынып м±ѓалімдерініњ пєнаралыќ байланыстарды іске асырудаѓы µз тєжірибелерін талдап, ќорытпаса, терењ зерттемесе, б±л ж±мыс толыспайды.
Достарыңызбен бөлісу: |