Бірқалыптыайнымалықозғалыс — материалдықнүктенің үдеуі шамажағынантұрақтыболғанкездегіқозғалыc,үдеудi нөлемесвектордыңжанындамодулғажәнебағытбойыншаөзгерiссiзболатынқозғалыс. Бірқалыптыайнымалықозғалыскезіндегінүктеніңқозғалысбасталған t уақыттанкейінгіжәнетраекторияныңдоғасыбойыменесептелгеноныңбастапқықалпынан s қашықтықтағыυжылдамдығы:
υ = υ0 + at; s =υ0t + at2/2
мұндағыυ – нүктеніңбастапқыжылдамдығы, υжәне a-ніңтаңбаларыбірдейболғандабірқалыптыайнымалықозғалысүдемелі, алтаңбаларыәртүрліболса –кемімелі қозғалысболады.
Динамиканыңнегізгізаңдары
Динамиканың негізі – механиканың Ньютон заңдары.Ньютон қозғалыстың мынадай бірінші заңын тұжырымдады: егер бір денеге екінші бір дене әсер етпесе, ол тыныштық күйін сақтайды немесе бірқалыпты түзу сызықты қозғалады. Бірқалыпты түзу сызықты қозғалыспен тыныштық күйге ортақ шарт-денелердің үдеуінің нольге тең болуы.Ньютонның бірінші заңы былай айтылады: «егер денеге әсер етуші қорытқы куш нольге тең болса (денеге әсер етуші барлық күштердің векторлық қосындысы нольге тең), онда денелердің үдеуі нольге тең және дененің жылдамдығы тұрақты болады», яғни немесе, . Бұл заңда күш туралы анықтама берілмейді, мұнда денелердің әсері туралы ұғым ғана айтылады.
Ньютонның екінші заңы
Ньютонның екінші заңы – ілгерілемелі қозғалыс динамикасының негізгі заңы, ол күштің салдарынан материалдық нүктенің дененің механикалық қозғалысы қалай өзгереді деген сұраққа жауап береді. Массасы тұрақты бір денеге бірнеше күштер әсер етсін делік . Бұл айтқанды төменгі тәжірибелер арқылы бақылайық.1-тәжірибе. Тегіс горизонталь беттің үстіндегі А арбаша сол бетпен үйкеліссіз қозғалсын. А арбашаға шамасы динамометрмен өлшенетін горизанталь бағытта тұрақты күші әсер етеді. күштің әсерінен арбаша бірқалыпты үдемелі қозғалады, олай болса үдеуді табу үшін бірдей уақыт аралығында жүрілген жолдарды өлшеу қажет. Осы арбаға бірнеше күшпен әсер етіп (шамалары әр түрлі, бірақ бағыттары бірдей), тәжірибені бірнеше рет қайталаймыз да мынадай қорытынды жасаймыз:барлық жағдайда үдеудің бағыты күшпен бағыттас:2. күш шамасының үдеудің мәніне қатынасы әр уақытта тұрақты.F/a=const
Достарыңызбен бөлісу: |