Мазмұны кіріспе микроэкономика пәні және методологиясы
Есептер, жаттығулар, тестілер
жүктеу/скачать 1.67 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 2. Парето – нәтижелілік ұйғарады
- 4. Өндірістік мүмкіндіктердің қисық сызықтары
- 5. Парето бойынша нәтижелі экономика өндірістік мүмкіндіктер графигінде көрсетілген
- 13 тақырып. СЫРТҚЫ ӘСЕРЛЕР – ЭКСТЕРНАЛИЯЛАР 1. Жиынтық және шекті сыртқы шығындар. Жағымды және жағымсыз сыртқы әсерлер
- Сыртқы шығындар ЕС (external costs)
| Есептер, жаттығулар, тестілер
1. Қаралатын саламен тік байланыстағы салада ұсыныстың қысқаруы болды. Ол неге әкелді? а) қаралатын салада бағалардың төмендеуіне б) қаралатын салада бағалардың өсуіне в) қаралатын салада сұраныстың төмендеуіне (азаюына) г) қаралатын салада ұсыныстың жоғарылауына 2. Парето – нәтижелілік ұйғарады: а) экономикалық нәтижелі үлестіруді б) әділ үлестіруді в) тең үлестіруді г) өндіріс факторларына иелік бойынша үлестіруді 3. Игіліктерді ең алғашқы үлестіру нүктесінде А тұтынушы үшін Х тауарды Yтауармен ауыстырудың шекті нормасы = 3, ал В тұтынушы үшін =1. Бұндай үлестіру Парето – нәтижелі болады және қай себептен? Бұл ахуалда Сіз не ұсынасыз? 4. Өндірістік мүмкіндіктердің қисық сызықтары: а) ресурстардың тапсырылған мағынасында бір игілік өндірісінің екінші өндірісінен тәуелділігін көрсетеді б) игілік өндірісінің игілік – субтитут өндірісінен тәуелділігін көрсетеді в) игілік өндірісінің өндіріс факторларынан тәуелділігін көрсетеді г) барлық жауаптар дұрыс 5. Парето бойынша нәтижелі экономика өндірістік мүмкіндіктер графигінде көрсетілген: а) график ішіндегі нүктемен б) график сыртындағы нүктемен в) өндірістік мүмкіндіктер қисық сызығындағы нүктемен г) Парето – нәтижелілік өндірістік мүмкіндіктер қисық сызығында көрсетілмеген 13 тақырып. СЫРТҚЫ ӘСЕРЛЕР – ЭКСТЕРНАЛИЯЛАР 1. Жиынтық және шекті сыртқы шығындар. Жағымды және жағымсыз сыртқы әсерлер Кез келген нарық операциялар шығындар мен пайдалармен қосақталады. Олар нарық қызметімен тікелей байланысты немесе байланысты емес. Экономикалық қызмет нәтижесінде алынған пайда (олар экономикалық қызметтің мақсаты) жеке пайда – РВ (private benefit) деп аталады. Экономикалық агенттер өздерінің қызмет нәтижесінде шығындарға тап болады. Олар жеке шығындар (private costs) деп аталады. Тура пайдалар мен шығындардан басқа кез келген экономикалық қызмет қосымша (жанама) әсерлермен байланысты. Нарық мәмілелер оған мүлде қатыспаған адамдарға әсер етеді – қоршаған ортаны ластайтын кәсіпорын сол аймақтың тұрғындарына зиян келтіреді. Бұл әр түрлі ауруларға әкеліп, жүрт емдеуге көп шығынданады. Бұндай қосымша әсерлер сыртқы әсерлер немесе экстерналиялар деп аталады. Сыртқы әсерлер (экстерналиялар) – баға түрінде есептелмеген, нарық операциялар үдерісінде пайда болатын, шығындар мен пайдалар түріндегі қосымша (жанама) әсерлер. Сыртқы шығындар ЕС (external costs) деп белгіленеді. Сыртқы пайдалар – ЕВ (external benefit). Жоғарыда келтірілген экологияны ластау мысалы сыртқы шығындар мысалы болып келеді. Сыртқы пайда мысалы – тұмаудан егу – оны жасаған адам да, оның қоршауы да ұтады, яғни жұгу тәуекелі азаяды. Мұнда игілік бағасына сыртқы әсерлер кірмейді. Жеке және сыртқы шығындар сомасы – қоғамдық (әлеуметтік) шығындар – нарық мәмілелерге тікелей қатысушылардың және осы қызмет әсер еткен үшінші тұлғалардың жиынтық шығындары: SC = PC + EC (social costs). Осыған сәйкес, қоғамдық пайда – ол нарық қызметіне қатысты барлық тұлғалардың жиынтық пайдалары: SB = PB + EB (social benefit). Қосымша игілік бірлігінің өндірісімен немесе өткізуімен, тұтынуымен байланысты шығындардың өсуі (жеке, сыртқы немесе қоғамдық) – ол шекті (жеке, сыртқы немесе қоғамдық) шығындар. Сәйкес, игіліктің қосымша өсуімен байланысты пайданың өсуі – шекті пайда. Шығындар мен пайдалардың қисық сызықтары 99 суретте көрсетілген. С SC B
MSC MPB PB MPC EC EB MEC MEB Q Q
Нарық агенттерінің қызметі үшінші тұлғаларға зиян келтірген жағдайда осымен байланысты қосымша шығындар пайда болғанда, жағымсыз сыртқы әсер туралы айтады. Жағымсыз сыртқы әсерлер болғанда қоғамдық шекті шығындар әрқашан жеке шекті шығындардан асады. MC + t Р MSC MPC
Р* жүктеу/скачать 1.67 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|