Медицина профессоры Феликс Платтер



Дата20.10.2023
өлшемі198 Kb.
#481235
Инклюзивті білім беру


Алғашқы рет ақыл-ой бұзылуларды, көңіл-күйді, аурулардың физикалық жағдайын ескере отырып психикалық ауруларды жіктеген ғалым.
медицина профессоры Феликс Платтер;
педагог, философ, славян ғалымы Ян Амос Коменский;
дәрігер Филипп Пинель;
бельгиялық психиатр Жан Демор;
неміс психиатры Эмиль Крепелин.


Алғаш рет «аменция», «деменция», «имбецилизм» және «кемақылдылық» деген ұғымдарды енгізген ғалым кім?
Жан Этьен Доминик Эскироль;
О.Рюле;
Жан Итар;
Филипп Пинель;
Е.Келлер.


Алғаш «олигофрения» ұғымын көрсетіп енгізген ғалым кім?
Эмиль Крепелин;
Л.С.Выготский;
Екатерина Константиновна Грачева;
Всеволод Петрович Кащенко;
О.Рюле.


«Олигофрения» ұғымы қандай мағына береді?
грек тілінен – ақылы аз, кем деген мағына береді;
латын тілінен – түзету, жөндеу деген мағына береді;
испанша – мүгедек деген мағына береді;
парсы тілінде – ақылынан адасқан деген мағына береді;
грек тілінен – арнайы сала деген мағына береді.


Дефектология ғылымы қандай салаларды біріктіреді?
сурдопедагогика, тифлопедагогика, олигофренопедагогика, логопедия, арнайы психология;
аменция, деменция, имбецилизм және кемақылдылық;
дебильдік, имбецильдік және идиотия;
адам психикасының дамуындағы биологиялық және әлеуметтік факторлар;
«бірінші дефект немесе кемістік» және «екінші ауытқулар.


Сурдопедагогика нені зерттейді?
есту мүшелері кеміс дамыған және қабілеті төмен балаларды тәрбиелеп оқыту сұрақтарын зерттейді;
әлеуметтік ортада пайда болатын өзекті мәселелерді зерттейді;
туғаннан берілетін кемістіктерді қарастырады;
тіл мүшелері кеміс дамыған балаларды тәрбиелеп оқыту сұрақтарын зерттейді;
әр адамзат басында пайда болатын кемістіктерді зерттейді.


Тифлопедагогика нені зерттейді?
көру мүшелері кеміс дамыған және көру қызметі төмен балаларды тәрбиелеп оқыту сұрақтарын зерттейді;
тірек-қимыл аппаратының бұзылуы себептерін зерттейді;
есту мүшелері кеміс дамыған және қабілеті төмен балаларды тәрбиелеп оқыту сұрақтарын зерттейді;
тіл мүкістігін педагогикалық әдіс-тәсілдерді қолданып түзетумен айналысатын арнайы дефектологиялық ғылым;
ақыл-ойы кеміс дамыған балаларды тәрбиелеу және оқыту.


Логопедия дегеніміз –
тіл мүшелері (артикуляциялық аппараты) кеміс дамыған және сөйлеу қабілеті төмен балаларды тәрбиелеп оқыту;
әуенді вибрациялық сезім арқылы жеткізу жолдары;
кеміс балалардың әлеуметтік бейімделуі;
кеміс дамудың сапалық өзгешілігін тану әдістері мен принциптері;
дамудағы кемістік, яғни, физикалық немесе психикалық жетіспеушілік.


Олигофренопедагогика –
ақыл-ойы кеміс дамыған балаларды тәрбиелеу және оқыту;
сал ауруымен ауыратын балаларды емдеу және тәрбиелеу;
мінез акцентуациясын қарастыру;
балалар дамуындағы нормальды жақтарды зерттейді;
баланың іштен жетілмей туатын дене дамуындағы патологиялық кемістік.


Дефектологияда балалардың психикалық, физикалық дамуындағы жетіспеушіліктерді әлсірету немесе дұрыстауға, түзетуге бағытталған педагогикалық шаралардың жүйесі –
коррекция;
реабилитация;
компенсация
декомпенсация;
адаптация.


Коррекциялық-тәрбиелеу жұмыстары:
баланың физикалық және танымдық әрекеттерінің дамуындағы кемістіктерді азайту немесе жою;
тек қана туғаннан берілетін кемістіктерді болдырмау және мүлдем жоюдың жолдары;
есту мүшелері кеміс дамыған және қабілеті төмен балаларды айқындау;
кеміс дамудың сапалық өзгешілігін арттыру;
ақыл-ойы кеміс дамыған балаларды тәрбиелеумен ғана шектеледі.


Коррекцияның мақсаты –
кеміс балалардың ақыл-есі дұрыс, дені сау балалармен қарым-қатынасына жағдайлар туғызу;
кеміс балаларға дәрі-дәрмектерді қолдану арқылы ғана емдеу;
адамның компенсациялық процестерінің дамуын анықтайды;
дені сау оқушылардың жалпы білімдерін қалыптастыру;
балалардың дамуындағы алғашқы кемістікті анықтау.


Компенсация дегеніміз –
тек туа біткен кемістіктердің салдарынан туындайтын процесс;
тек жүре пайда болған кемістіктердің салдарынан туындайтын процесс;
соқыр болып туған баланың көру талдағыш қызметі;
кемшіліктің екінші әлеуметтік салдары;
организмдегі жетілмеген немесе бұзылған функционалдық қызметтерді қалпына келтіру.


Дефектология ғылымы нені зерттейді?
кемістігі бар балалардың психологиялық және физиологиялық даму ерекшеліктерінзерттейді, сонымен қатар оларды оқыту және тәрбиелеу заңдылықтарын белгілейді;
тәрбие принциптері мен заңдылықтарын қарастырады;
бала дамуының нормальды жақтарын көрсету;
халық ішінен түрлі кемістіктерді, психикалық ауруларды аластау;
оқыту процесін зерттейді.
Әлеуметтік реабилитация сөзінің медициналық-педагогикалық мағынасы:
кеміс балаларды әлеуметтік ортаға қалыптастыру, олардың психикалық-физикалық мүмкіндіктеріне сәйкес қоғамдық өмірге, еңбекке араластыру, баулу;
кеміс балалардың мүмкіншілігіне қарай оқу-құралдарын оптималды қолдану;
арнайы әдістер мен ережелерді қолдана отырып, тәрбиелік жұмыстар жүргізу;
кеміс балалардың оқу тәртібі мен еңбек процесін дұрыс ұйымдастыру;
кеміс балаларды белсенділігі мен өз бетіндік қабілеттерін жоғарылатуға бағыттау.


Әлеуметтік адаптация дегеніміз –
жалпы қоғамдық нормалар жүйесіне сәйкес кемтар балаларды топ ішіндегі және жеке тәртіптерге бейімдеп үйрету;
медициналық құралдардың көмегімен іске асырылады;
оқу тапсырмаларының шамадан артық болмауын ескерту;
арнайы жабдықтар жүйесін кеңінен қолдану;
функционалдық ауытқулар, төзімсіздік және психикалық процестердің әлсіреуі.


Дефектологияның негізгі міндеттері:
әртүрлі кемістігі бар балалардың физикалық, психикалық дамуындағы ерекшеліктері мен заңдылықтарын педагогикалық, психологиялық, физиологиялық, клиникалық тұрғыда жан-жақты тереңірек зерттеу;
ақыл-есінің дамуындағы тұрпайы кемістіктерде жартылай компенсация қолдану шаралары;
әлсіреген функцияларды хирургиялық жолмен қалпына келтіру жұмыстары;
оқыту мен дамытудың ішкі өз-ара байланысын құрастыру;
кемтар балаларды тек отбасында, жанұяда тәрбиелеу керек деген қағида.


... – кемтар балаларға ертерек, дер кезінде тәрбиелеу және оқыту мәселелерін тәжірибелік тұрғыда шешіп, ғылыми өңдейді.
Дефектология;
Патопсихология;
Невропатология;
Психопатология;
Неврология.


Профилактика қамтамасыз етеді:
тұрғындардың тұрмыстық, еңбек жағдайын сауықтандыру, жоғары маман медициналық қызмет көрсету, аурудың алдын алу, ана мен баланы қорғау;
кеміс балаларды үйде оқыту және жетілдіру;
оқыту барысында білім беру және тәрбиелеу;
кеміс балаларды оқытудың арнайы дидактикалық сұрақтарымен, білім беру қағидаларымен айналысады;
кеміс балалардың қасиеттері, көзқарастары, сенімі.


Кемақылдылықтың тереңдігіне және ауырлығына байланысты оның қандай дәрежелерін ажыратады:
дебильдік, имбецильдік және идиотия;
менингит, энцефалит, менингоэнцефалит;
олигофрения және шизофрения;
тұқымқуалағыш және сыртқы;
эндогенді және экзогенді.


Дебил кезіндегі интеллектуалдық коэффициенті –
50-70 %-ды құрайды;
40-60 %-ды құрайды;
30-40 %-ды құрайды;
20-30 %-ды құрайды;
40-80 %-ды құрайды.


Ересек дебилдардың психологиялық дамуы неше жастағы баланың дамуына сәйкес келеді?
8-12 жастағы;
7-10 жастағы;
9-15 жастағы;
10-14 жастағы;
12-16 жастағы;


Имбецилдің интеллектуалдық коэффициенті –
20-50 %-ды құрайды;
50-80 %-ды құрайды;
40-50 %-ды құрайды;
10-30 %-ды құрайды;
30-50 %-ды құрайды.


Соқыр балалар үшін өз атымен белгі жазу, оқу әдістерін ойлап тапқан ғалым кім?
Л.Брайль;
А.Адлер;
Л.Выготский;
В.Павлов;
М.Цоговский.


Соқыр адамға қарағанда қандай адамның түрі өмірге тез араласуға және оны тез дамып білуге бейімдірек?
соқыр-саңырау-мылқау;
мылқау;
саңырау-соқыр;
соқыр-мылқау;
саңырау-мылқау.


Имбецилдің психикалық дамуы неше жастағы баланың деңгейіне сәйкес?
3-7 жастағы;
12-16 жастағы;
8-12 жастағы;
7-10 жастағы;
10-14 жастағы;


Жалпы даму процесінің үздіксіз екендігіне алғаш назар аударған ғалым:
А.Адлер;
Л.Монтьев;
В.Павлов;
М.Потовский;
А.Брайль.


Адам бойындағы кемістігін сезінуі оны қайда ұмтылдырады?
қоғамда алатын орнын белгілеуге;
адамдармен қарым-қатынасқа түсуге;
өзінің кемістігін жоюға;
жоспар құруға;
бағыт-бағдар сілтеуге.


Грек жұртының шешені, тіл кемістігін жетілдіру үшін тілінің астына ұсақ тас салып, таңда теңіз жағасына барып, өзінше сөйлеп жаттыққан кім?
Демосфен;
Сократ;
Платон;
Цицерон;
Петцельд.


Сөйлеу тілінің ең көп тараған кемістігіне не жатады?
тұтығу;
сөйлеу барысында кейбір дыбыстардың орнын ауыстыру;
мылқаулық;
дыбыстардың бұзылып айтылуы;
кекештену.


ПДТ-ң этио-патогенетикалық топтастыруын ұсынған ғалым:
К.С.Лебединская;
С.Ниуте;
О.Рюле;
А.Золкленд;
А.Гризбар.


Адамның тіршілік бейнесі қандай жағдайдың талаптарына бағытталған:
әлеуметтік;
экономикалық;
өз мақсатының;
биологиялық;
өз жоспарының.


Құлағының, көзінің тағы басқа мүшелерінің кемістігі бар балаларды тәрбиелеу теориясы және практикасында, толықтыру жайындағы ілімді анықтауда қандай ғылымның маңызы зор?
психология;
педагогика;
физиология;
валеология;
әлеуметтану.


Адамның бойындағы кемістігін жетімсіздік деп санаудың дұрыс еместігін ерекше атап көрсеткен:
В.Штерн;
Л.Леонтьев;
Л.Выготский;
А.Рулер;
Л.Брайль.


Соқыр адам өзінің кеміс мүшесін толықтыру ниетімен нені дамытады?
психологиясын;
тәрбиесін;
қарым-қатынасын;
мәдениеттілігін;
қуатын.


Саңырау түрлі амал-айла қолданып, қандай жағдайды жеңуге тырысады?
кереңдікті;
мылқаулықты;
тіл мүкістігін;
кемақылдылықты;
соқырлықты.


Үлкен бір мектепте кереңдер мен саңырауларды сөйлеуге үйретудің жаңа әдістерін жетілдіріп зерттеу негізінде табыстарға қол жеткізген ғалым:
И.А.Соколянский;
О.Рюле;
В.Выготский;
Е.Киллер;
В.Суворов.


Барлық тіл мүкістіктері қандай топқа бөлінеді?
ауызша тілдің және жазбаша тілдің бұзылулары;
кекештік пен мылқаулық;
тұтықпа, мылқаулық, сақаулық;
дыбыстарды қате айту және шатастыру;
кейбір сөздерді дұрыс айта алмау және мүлдем сөйлей алмау.


Естуі нашар кезінде естудің қатты бұзылуын қандай дәрежелерге бөлуге болады?
жеңіл, орташа, айрықша, ауыр;
терең және жеңіл;
нашар және қате;
мүлдем естімей қалу, орташа есту;
естудің жойылуы, айрықша нашар есту.


Логопедия саласында тіл мүкістіктерінің екі жіктеуін ажыратады –
клиникалық-педагогикалық және психологиялық-педагогикалық;
афазия және дислексия;
дисграфия және дисфония;
медициналық және психологиялық;
дизартрия және тілдің фонациялық мүкістігі.


Соқыр әрі мылқаулармен оп-оңай тілдесіп кетуге болады деп тұжырымдағандар:
С.Соколянский, А.Протопопов;
А.Петцельд, В.Залкинд;
А.Гризбах, В.Шперн;
В.Шперн, Е.Кемер
А.Адлер, В.Выготский.


Брадилалия дегеніміз –
патологиялық өзгерістерге байланысты сөйлеу ырғағының, темпінің бәсеңдеуі;
бала дамуындағы әр сатысында пайда болатын дауыс түзеуші;
патологиялық өзгерістерге байланысты сөйлеу ырғағының, темпінің жылдамдауы;
сөйлеу тілі мүшелерінің анатомиялық кемістіктерінен дыбыстардың бұзылып айтылуын сипаттайды;
сөйлеу тілі мүшелерінің аппаратындағы анатомо-физиологиялық кемістіктерден дауыстың әуезділігі мен дыбыстардың айтылуы бұзылады.


Ауызша тілдің бұзылулары:
тілдің фонациялық және құрылымдық-семантикалық бұзылулары;
тұтығу және дислекция;
афазия және кекештену;
дизартрия және тілдің фонациялық мүкістігі;
клиникалық-педагогикалық және психологиялық-педагогикалық.


Адамның психикалық қызметінің ең маңызды құралы не болып табылады?
ми;
бас;
құлақ;
тіл;
көз.


Құлақтың, мұрынның, жұтқыншақтың, көмейдің, ішкі құрлыстарының ауруларын тексеріп, емдеп және оны болдырмаудың жолдарымен айналысатын:
отоларингология;
психолингвистика;
олигрофения;
невропатология;
лингвистика.


Ауызекі сөйлеу тілі мүкістіктері немесе бұзылулары неше топқа бөлінеді?
2;
7;
12;
10;
5.


Патологиялық өзгерістерге байланысты сөйлеу ырғағының, темпінің жылдамдауы?
тахилалия;
афония;
дисфония;
брадилалия
дислалия.


Қалыпты есту және сөйлеу аппаратының қалыпты нервтену кезіндегі тіл мүкісі.
дислалия;
ринолалия;
тұтықпа;
брадилалия;
тахилалия.


Сөйлеу қызметі қалыптаспайды және буынға бөлінген дыбыстармен шектеледі. Аурулар өздерін күте алмайды, өз әрекетінше киіне алмайды, кесе, қасық, шанышқыны пайдалануды білмейді, кейбіреулері шайнай да алмайды:
терең идиотия кезінде;
сал ауруымен ауыратын балалар;
имбециалдар;
көру қызметі бұзылған кезде;
дебилдар.


Логопедия ғылымының ойдағыдай дамуы үшін оларды оқытып тәрбиелеу арқылы кемістіктерін түзетумен айналысатын педагогиканың қандай саласымен байланысты?
сурдопедагогика;
педагогика тарихы;
олигофренопедагогика;
педология;
тифлопедагогика.


Бір заттың дыбысын естуге болатын ең үлкен қашықтық қалай аталады?
есту өткірлігі;
есту қабілеті;
естігіштік сезім;
есту қашықтығы;
есту табалдырығы.


Тіл кемістіктерін түзету туралы алғашқы ұғым қай ғасырда, қандай саланың материалдарында кездеседі?
XVII ғ., сурдопедагогиканың;
XIX ғ., олигофренопедагогиканың;
XX ғ., педологияның;
XX ғ., тифлопедагогиканың;
XIX ғ., логопедияның.


Логопедия ғылымы, қай ғылымнан кейін дүниеге келді?
сурдопедагогика;
тифлопедагогика;
педагогика;
олигофренопедагогика;
дефектология.


Дыбыс аппаратының патологиялық өзгерістеріне байланысты фонацияның бұзылуы немесе мүлде жоюлуы:
дисфония;
деменция;
алалия;
афазия;
дизартрия.


Патологиялық өзгерістерге байланысты сөйлеу ырғағының, темпінің бәсеңдеуі:
брадилалия;
амнезия;
тахилалия;
кекештік;
афазия.


Соқырлар психологиясын зерттеген ғалымдар
А.Петцельд, А.Гризбар;
О.Рюле, Е.Кемер;
В.Залкинд, Б.Протопов;
В.Шперн, С.Ницше;
А.Соколянский, А.Адлер.


Есту мүшелері кеміс дамыған және қабілеті төмен балаларды тәрбиелеп оқыту сұрақтарын зерттейді.
сурдопедагогика;
тифлопедагогика;
олигофренопедагогика;
логопедия;
педология.


Көру мүшелері кеміс дамыған және көру қызметі төмен балаларды тәрбиелеп оқыту сұрақтарын зерттейді.
тифлопедагогика;
педология;
логопедия;
олигофренопедагогика;
сурдопедагогика.


Ақыл-ойы кеміс дамыған балаларды тәрбиелеу және оқыту мәселелерімен айналысатын дефектология саласы:
олигофренопедагогика;
педология;
сурдопедагогика;
тифлопедагогика;
логопедия.


Тіл мүшелері (артикуляциялық аппараты) кеміс дамыған және сөйлеу қабілеті төмен балаларды тәрбиелеп оқыту сұрақтарын зерттейді.
логопедия;
тифлопедагогика;
олигофренопедагогика;
ламбдацизм;
дислексия.


«Коррекция» ұғымы қандай мағына береді?
латын тілінен – дұрыстау, түзету, жөндеу деген мағына береді;
латын тілінен – ақылы аз, кеміс деген мағына береді;
испанша – мүгедек деген мағына береді;
парсы тілінде – ақылынан адасқан деген мағына береді;
грек тілінен – арнайы сала деген мағына береді.


Организмдегі жетілмеген немесе бұзылған функционалдық қызметтерді қалпына келтіру.
компенсация;
реабилитация;
әлеуметтік реабилитация;
адаптация;
декомпенсация.


«Дебил» сөзінің қазақ тіліндегі аудармасы қандай мағына береді?
латын тілінен – әлсіз, қуатсыз;
грек тілінен – миғұла;
испан тілінен – милау;
латын тілінен – деліқұлы;
француз тілінен – нақұрын.


Ф.Пинельдің шәкірті Жан Этьен Доминик Эскироль дефектология ғылымына алғаш рет қандай ұғымдарды енгізген?
«аменция», «деменция», «имбецилизм» және «кемақылдылық»;
«реабилитация» және «әлеуметтік реабилитация»;
«компенсация», «декомпенсация»;
«коррекция» және «адаптация»;
«дебилдік», «имбецилдік» және «идиотия».


Сурдопедагогика, тифлопедагогика, олигофренопедагогика және логопедия қандай ғылымның құрамына кіреді?
дефектология;
жас ерекшелігі педагогикасы;
әлеуметтік психология;
әлеуметтану;
педагогика тарихы.


Олигофренияның дебилдік тобына жататындарының өздері қандай дәрежеге бөлінеді?
орташа және жеңіл;
ауыр және өте ауыр;
өте ауыр және орташа;
терең және жеңіл;
терең және ауыр.


Коррекция дегеніміз –
дефектологияда балалардың психикалық, физикалық дамуындағы жетіспеушіліктерді әлсірету немесе дұрыстауға, түзетуге бағытталған педагогикалық шаралардың жүйесі;
кеміс баланың өзінде болған мүмкіншілігін ғана емес, оның психикалық даму болашағын, перспективасын анықтау;
кемтар баланың жасын, қай уақыттан бастап кемістігі пайда болғанын ескеру;
педагогтың басшылығын қажет етпей еңбекке үйрету және тәрбиелеу;
оқыту мен дамытудың ішкі өзара байланысы.


Баланың физикалық және танымдық әрекеттерінің дамуындағы кемістіктерді азайту немесе жою дегеніміз –
коррекциялық-тәрбиелеу жұмыстары;
туғаннан берілетін кемістіктерді болдырмау;
есту мүшелері кеміс дамыған және қабілеті төмен балаларды айқындау;
кемістікті мүлдем жоюдың жолдары;
кеміс дамудың сапалық өзгешілігін анықтау жұмыстары;


Кеміс балалардың ақыл-есі дұрыс, дені сау балалармен қарым-қатынасына жағдайлар туғызу, бұл –
коррекцияның мақсаты;
реабилитацияның мақсаты;
декомпенсацияның мақсаты;
әлеуметтік адаптацияның мақсаты;
компенсацияның мақсаты.


«Компенсация» сөзінің қазақ тіліндегі аудармасы қандай мағына береді?
латын тілінен – қалпына келтіру, өтеу, байсалдылық;
француз тілінен – кеміс балаларды емдеу;
грек тілінен – білімді қалыптастыру;
испан тілінен – алғашқы кемістік;
ағылшын тілінен – сапалық өзгешілік.


Кеміс балаларды әлеуметтік ортаға қалыптастыру, олардың психикалық-физикалық мүмкіндіктеріне сәйкес қоғамдық өмірге, еңбекке араластыру, баулу.
әлеуметтік реабилитация;
оптималды қолдану;
арнайы әдістер мен ережелерді қолдану;
еңбек процесін дұрыс ұйымдастыру;
кеміс балаларды жоғарылатуға бағыттау.


Жалпы қоғамдық нормалар жүйесіне сәйкес кемтар балаларды топ ішіндегі және жеке тәртіптерге бейімдеп үйрету дегеніміз –
әлеуметтік адаптация;
медициналық көмек;
оқу тапсырмалары;
арнайы жабдықтар жүйесін кеңінен қолдану;
әлеуметтік реабилитация.


Адамның өзінің белгілі мүшелерінің кемшілігін сезінуі, оның психикасының дамуына себепші болады деген пікірді айтқан кім?
О.Рюле;
Е.Келлер;
К.Демулен;
Б.Залкинд;
А.Адлер.


Тұрғындардың тұрмыстық, еңбек жағдайын сауықтандыру, жоғары маман медициналық қызмет көрсету, аурудың алдын алу, ана мен баланы қорғау:
профилактика;
кеміс балаларды оқыту;
кеміс балаларды жетілдіру; оқыту барысында білім беру және тәрбиелеу;
кеміс балаларға білім беру қағидалары;
кеміс балалардың көзқарастарын, сенімін қалыптастыру.


«Компенсация» ұғымы қандай мағына береді?
латын тілінен – қалпына келтіру, өтеу, байсалдылық;
испанша – мүгедек деген мағына береді;
испанша – мүгедек деген мағына береді;
латын тілінен – ақылы аз, кеміс деген мағына береді;
парсы тілінде – ақылынан адасқан деген мағына береді.


Дебильдік, имбецильдік және идиотия...
кемақылдылықтың дәрежелері;
туа біткен кемістіктердің салдары;
жүре пайда болған кемістіктердің салдары;
менингит, энцефалит, менингоэнцефалит дәрежелері;
олигофрения және шизофрения салдары.


Интеллектуалдық коэффициенті 50-70 %-ды құрайды –
дебил кезінде;
имбецил;
шизофрения;
идиотия;
менингит.


Психологиялық дамуы 8-12 жастағы баланың дамуына сәйкес келетін...
ересек дебилдар;
имбецилдар;
терең идиотия;
ауыр дәрежедегі имбецилдар;
идиотия.


Интеллектуалдық коэффициенті 20-50 %-ды құрайды –
имбецил;
ауыр дәрежедегі идиотия;
идиотия;
дебилдар;
терең идиотия.


Логопедия жүйке жүйелерінің ауруларын емдеудің және болдырмаудың жолдарын қарастырумен айналысатын...
невропатология;
невропатия;
патопсихология;
психопатология;
оториноларингология.


Сөйлеу тілі мүшелерінің аппаратындағы анатомо-физиологиялық кемістіктерден дауыстың әуезділігі мен дыбыстардың айтылуы бұзылады.
ринолалия;
брадилалия;
дислалия;
кекештік;
тұтығу.


Психикалық дамуы 3-7 жастағы баланың деңгейіне сәйкес...
имбецилдің;
дебилдардың;
терең идиотия;
ауыр дәрежедегі идиотия;
идиотия.


Гипоксиядан – оттегінің жетіспеушілігінен демнің тоқтап, баланың тұншығып қалуы…
асфиксия;
эндолимфа;
вестибулярлық мембрана;
перилимфа;
даун ауруы.


Тілдің фонациялық және құрылымдық-семантикалық бұзылулары дегеніміз:
ауызша тілдің бұзылулары;
гипоксия және асфиксия;
имбецилдік ақыл-ой бұзылуы салдары;
амнезия және кекештену;
дебилдік ақыл-ой бұзылуы салдары.


Организміме әсер етпеген нәрсе мені қуаттандырады да, оған қарсылықты күшейтеді, әлсіздіктен күш пайда болады, ол кемістіктен қабілеттік артады деген тұжырым жасаған ғалым – бұл:
Жан Итар;
А.Павлов;
Л.Брайль;
В.Штерн;
А.Рулер.


Тахилалия дегеніміз –
патологиялық өзгерістерге байланысты сөйлеу ырғағының, темпінің жылдамдауы;
қалыптаспаған сөйлеу қызметі;
бір заттың дыбысын естуге болатын ең үлкен қашықтық;
қалыпты есту және сөйлеу аппаратының қалыпты нервтену кезіндегі тіл мүкісі;
дыбыс аппаратының патологиялық өзгерістеріне байланысты фонацияның бұзылуы немесе мүлде жоюлуы.


Адам бойындағы жетіспеушіліктің диалектикалық өзгеруіндегі психологиялық заңдылық, сол кемістіктердің орнын толықтыруға ынталдыру әрекеттері деп түсінген ғалым:
А.Адлер;
А.Гризбар;
З.Фрейд;
О.Рюле;
А.Золкленд.


Дислалия дегеніміз –
қалыпты есту және сөйлеу аппаратының қалыпты нервтену кезіндегі тіл мүкісі;
сөйлеу жылдамдығы;
сөйлеу ырғағы;
кемістіктердің орнын толықтыруға ынталдыру әрекеттері;
дыбысты естуге болатын қашықтық.


Тіл кемістіктерін түзету туралы алғашқы ұғым нешінші ғасырда пайда болды?
XVII ғ.;
XIII ғ.;
IX ғ.;
XX ғ.;
XV ғ.


Есту өткірлігі дегеніміз –
бір заттың дыбысын естуге болатын ең үлкен қашықтық;
есту темпінің жылдамдауы;
дыбыс аппаратының патологиялық өзгерістерінің түзелуі;
қалыпты есту кезіндегі тіл мүкісі.
қалыптасқан есту қызметінің дәрежесі.


Дисфония дегеніміз –
дыбыс аппаратының патологиялық өзгерістеріне байланысты фонацияның бұзылуы немесе мүлде жоюлуы;
патологиялық өзгерістерге байланысты сөйлеу ырғағының бәсеңдеуі;
патологиялық өзгерістерге байланысты сөйлеу темпінің жылдамдауы;
патологиялық өзгерістерге байланысты сөйлеу темпінің бәсеңдеуі;
патологиялық өзгерістерге байланысты сөйлеу ырғағының жылдамдауы .


Мінез акцентуациясы немесе екпін белгісі дегеніміз –
мінездің өзіндік ерекшеліктері мен тәртіп бұзылулары;
кеміс балалардың оқу тапсырмаларын атқарудан бас тартуы;
тек қана психикалық ауруларда байқалатын көрініс;
кеміс балалардың үй міндеттерін атқарудан бас тартуы;
біреуге барлық жағынан еліктеу.


Әлеуметтік дезадаптация дегеніміз –
бейімдеусіздік;
тәртіпсіздік;
жалқаулық;
қауқарсыздық;
еліктеушілік.


Наразылық немесе оппозиция реакциясының түрлері.
белсенді немесе активті, енжар немесе пассивті;
жиі немесе үнемі және сирек немесе кейде;
айрықша және қатыгез;
еліктеу және имитация;
жеке және дара ұрыс-керістер, топтық ұрыс-керістер.


Реакцияны туғызған ересек адамдарға деген жасырылған қастық, өкпе, азсынушылық –
пассивті наразылық;
активті наразылық;
дезадаптация;
бас тарту;
имитация.


Олигофренияның ең айқын көрінісі –
интеллектінің дамымауы;
көруінің нашарлауы;
сал ауруына ұшырауы;
тіл мүкістігі және мылқаулық;
есту қызметінің дамымауы.


Адам өз білетін нәрсесін ұмытып есіне түсіре алмау құбылысы қалай аталады?
амнезия;
реминисценция;
минемоника;
кофабуляция;
агнозия.


Сана және және санасыздық концепциясын құрастырған ғалымдардың бірін атаңыз.
З.Фрейд;
Ф.Пиннель;
Э.Крепелин;
В.Выготский;
Л.Леонтьев.


Жеке адамның туа біткен ерекшелігіне не жатады?
темперамент;
елес;
қабілет;
мінез;
ойлау.


Кемістік, икемсіздік, әлсіздік тек жетімсіздік қана емес, сонымен бірге ондай ерекшеліктер –
адамның бойындағы кемістігін толықтырып отыруға жетелеуші фактор;
кемістікті толықтыруға ынталандыру;
адамды қоғамнан аластайды;
адамды еңбекке бейімдейді;
адамның тіршілік бейнесі.


Егер кемақылдықпен ата-ананың екеуі де ауырса, онда олардың балаларының олигофрения проценті неше пайызды құрайды?
45-100% құрайды;
50-80% құрайды;
65-75% құрайды;
40-50% құрайды;
50-60% құрайды.


Егер олигофрениямен ата-ананың біреуі ауырса, онда оларда кемақылды балалар неше пайызды құрайды?
33,3-тен 58,1 % құрайды;
53,5-60,8% құрайды;
45-85% құрайды;
44,7-59,9% құрайды;
25,3-40% құрайды.


Үлкендерді тыңдамау, дөрекілік, әдепсіздік, ашушаң, басқыншылық тәртіп –
активті наразылық;
эмансипация реакциясы;
пассивті наразылық;
криминалды әрекет;
делинквентті тәртіп.


Имитация дегеніміз не?
біреуге барлық жағынан еліктеу;
дөрекілік;
тәртіп бұзу;
дағдарыстық кезең;
баланың психикалық дамуы.


Баланың дамуының қай кезеңі дағдарыстық кезең деп аталады?
3 жас;
5 жас;
9 жас;
13 жас;
8 жас.


Имбецилдің өте жеңіл кезіндегі интеллектуалды коэффициенті –
35-50 %-ды құрайды;
50-80 %-ды құрайды;
25-80 %-ды құрайды;
40-70 %-ды құрайды;
20-30 %-ды құрайды.


Делинквентті тәртіп нені көрсетеді?
түрлі айып кінәларды, жүйелі сабақ босатуды, қауымдық тәртіп нормалардың бұзылуларын, ұсақ бұзақылық пен ұрлықты белгілейді;
ата-аналардың түрлі жарасымсыз жағдайларға дайын болуы;
жасөспірімнің кейбір өзіндік тәртіптік көріністері мен өзінің нашар, әлсіз мінездерін немесе қасиеттерін жасыруы;
жасөспірімнің өз дербестігіне, тәуелсіздігіне таласы мен күресуі;
жасөспірімнің кумир ретінде «жағымды» немесе «оң» кейіпкерді талғап алуы.


Жасөспірім жасындағы делинквентті тәртіптің негізі болып табылады...
ата-аналардың тарапынан қараусыздығы, бақылаусыздығы және олардың балаға деген назарларының аздығы;
тоқсан араларындағы демалыс кездері;
ата-аналардың жасөспірімдерді үгіттеуі;
қоршаған ортасына икемделуі және еңбекке бейімделуі;
ақыл-ой кемістігі мен тірек-қимыл аппаратының аурулары салдары.


Жасөспірімнің өз дербестігіне, тәуелсіздігіне таласы, күресі.
эмансипация реакциясы;
компенсация реакциясы;
гиперкомпенсация реакциясы;
делинквентті тәртіп;
құрбыларымен топтасу реакциясы.


Екі дені сау адамның некесі кезінде баланың кемақылдылығымен туу қаупі неше пайыз?
1,3 %;
2,9 %;
3 %;
3,8 %;
2,1 %.


Соқыр әрі мылқау тіршілік азабын табандылықпен жеңіп, атақты жазушы болған:
Е.Келлер;
В.Суворов;
О.Рюле;
В.Бетховен;
Э.Кремчмер.


Компенсация және гиперкомпенсация реакциясы –
жас өспірімнің кейбір өзіндік тәртіптік көріністерімен өзінің нашар, әлсіз мінездерін немесе қасиеттерін жасыру;
тәртіпсіз жыныстық байланыстар;
ата-аналардың балаға деген назарларының аздығы, ересек адамдардың бақылауынан шығу;
импульсивті ниеттерді бақылау бұзылуларының бір түрі;
қауымдық тәртіп нормалардың бұзылулары, ұсақ бұзақылық пен ұрлық.


Органикалық инфантилизмнің 2 негізгі түрін көрсетіңіз:
тұрақсыз және тежелетін;
әлсіз және қуатты;
актив және пассив;
тұрмыстық және әлеуметтік;
биологиялық және физиологиялық.


Жасөспірімдердің кезбелікке бейімділігі қалай аталады?
дромомания;
эмансипация;
акселерация;
имитация;
дезадаптация.


Невротикалық типті психикалық декомпенсация немен байланысты?
аффекті қозғыштықтың жоғарылауымен;
сезімдік-жігерлі тұрақсыздық, жетілмегендік байқалады;
балалардың өзіндік интеллектуалды кемтарлығын ауыр уайымдаумен;
құмарлық бұзылуларының жоғарылауымен;
сезімді-жігерлік тұрақсыздығының жоғарылауымен.
Идиотия кезіндегі интеллектуалдық коэффициенті неше пайыз?
20-дан төмен ;
40-тан төмен;
30-дан аса;
20-дан жоғары;
40 %-ды құрайды.


Идиотия кезінде психологиялық даму неше жастағы баланың дамуына сәйкес келеді?
7 жастағы;
3 жасқа жетпеген бала;
5 жастан асқан;
8 жасқа жетпеген;
2-6 жастағы;


Психоұқсастық типті психикалық декомпенсация неше түрлі болып бөлінеді?
3;
5;
2;
6;
4.


Психика даму бұзылуларының механизмі немен айқындалады?
өте күрделі ми зақымдану мерзімімен, дәрежесімен, орналасуымен;
көру-қимыл координациясы және қолмен саусақтардың қызметтік мүмкіндіктері;
өз-өзін қамту дағдыларының жоқтығы;
кеңістік және уақыттық елестерді қалыптастырумен қатар оның бұзылуларын түзету;
сенсорлық қызметтерді түзету.


БЦП-мен ауыратын балалардың кемістік құрылымының 80%-н қандай кемістік түрі құрайды.
тіл мүкістіктері;
есту қызметінің бұзылуы;
көру қызметінің бұзылуы;
тірек-қимыл аппаратының бұзылуы;
ақыл-ой кемістігі немесе кемақылдылық.


Асфиксия дегеніміз –
гипоксиядан – оттегінің жетіспеушілігінен демнің тоқтап, баланың тұншығып қалуы;
ана және бала қанының резус-фактор бойынша үйлесімсіздігі;
ананың жүрек-тамыр және эндокринді жүйелік бұзылулары;
жүкті ананың басынан кешкен инфекциялық аурулары;
даун ауруына экологияның қолайсыздығы.


Бұлшық еттері тонусының жоғарылауы –
спастика немесе жиырылу;
тетанус;
гипотония;
дистония;
гиперкинездер.


Бұлшық еттің барынша көп артуы –
тетанус;
гиперкинездер;
спастика;
гипотония;
дистония.


Шапшаң көрінген имбецилдік кезіндегі интеллектуалды коэффициенті –
20-35;
50-60;
10-30;
40-70;
30-80.


БЦП-мен ауыратын балаларда қандай тіл кемістіктері байқалады?
дизартрия, тіл дамудың тежелуі, алалия, жазбаша сөйлеудің бұзылулары;
айқын және терең;
қалыпты есту және сөйлеу аппаратының мүкісі;
ауызша және сөздік;
артикуляциялық аппаратының анатомиялық кемістіктері.


Балаларда туа біткен және жүре келе пайда болған аурулардың неше пайызын тірек-қимыл аппаратының бұзылулары құрайды?
5-7 %-ын;
10-15 %-ын;
7-8 %-ын;
3-9 %-ын;
15-20 %-ын.


БЦП көріністеріне не жатады?
түрлі қозғалтқыш, психикалық бұзылулар мен тіл мүкістіктері;
кереңдік пен естудің нашарлауы;
мінездің бұзылуы мен психикалық дамудың тежелуі;
көрудің нашарлауы мен соқырлық;
ақыл-ойдың жетіспеушілігі.


Ерікті қимылдардың шектеуі мен мүмкінсіздігі:
парездар мен параличтер;
торзиялық спазм;
беттің гемиспазмы;
манипулятивтік әрекет;
балаларда барлық қозғалыс қызметтерінің қалыптасуы.


Декомпенсация дегеніміз –
интеллектідегі терең ауытқулар жоғары психикалық дамуға кедергі жасайды, ауру процестеріне, психикалық жүктер мен стресстерге тез шалдығады да, компенсаторлық механизмдер бұзылуы мүмкін;
соқыр болып туған баланың көру талдағыш қызметінің компенсациясы, сезімталдығын дамыту арқылы, терінің сенсорлық жүйесінің көмегімен орындалады;
компенсация процесінде кеміс балаларда жаңа шартты байланыстардың динамикалық жүйелерінің қалыптасуы бұзылған, әлсіреген функцияларды қалпына келтіру
компенсация процесі, мүкістікті толық жөндей алмайды, бірақ, кемістіктен пайда болатын қиыншылықтарды жеңуге, төзуге көмегін тигізеді
организмдегі жетілмеген немесе бұзылған функционалдық қызметтерді қалпына келтіру.


Бас миының қозғалтқыш аймақтарымен қозғалтқыш (пирамидті) жолдары зақымдануының салдарынан ерікті қозғалыстардың жоқтығы –
орталық паралич (сал болу);
қозғалыстар теңдігі бұзылулары;
орталық парез;
гиперкинездер;
координациясының бұзылулары.


Қозғалыстардың саздығы мен үйлесімі бұзылады.
сіреспелік;
тремор;
спастика;
дистония;
гипотония.


БЦП-нің 100-інен нешеуі туа біте пайда болады?
30-ы;
10-ы;
50-і;
20-сы;
15-і.
Реабилитация дегеніміз –
медициналық құралдардың көмегімен іске асырылады, жетілудегі кемістектерін жою, сонымен қатар, арнайы оқыту, тәрбиелеу, мамандыққа даярлау;
жалпы қоғамдық нормалар жүйесіне сәйкес кемтар балаларды топ ішіндегі тәртіптерге бейімдеп үйрету;
жалпы қоғамдық нормалар жүйесіне сәйкес кемтар балаларды жеке тәртіптерге бейімдеп үйрету;
әлеуметтік бейімделу кемтар балалардың қоғамдық ортамен белсенді араласуына мүмкіндік туғызады;
оқыту және тәрбиелеу жүйесінің дұрыс ұйымдастырылуы, арнайы әдістер мен ережелерді қолдана отырып, тәрбиелік жұмыстар жүргізу.


Ми зақымдану ауырлығына байланысты қимыл-қозғалыстардың жартылай немесе толығымен жоқтығы байқалады.
парездар мен параличтер;
торзиялық спазм;
беттің гемиспазмы;
манипулятивтік әрекет;
ақыл-ойдың жетіспеушілігі.


Бұлшық ет тонусының төмендеуі дегеніміз –
гипотония;
дистония;
сіреспелік;
спастика;
тремор.


Алғаш рет 1860 ж., тіл кемістігін жоюға байланысты емдеу-педагогикалық арнайы шараларды анықтау және бірқатар жіктеулер жүргізуге ұсыныстар жасаған қандай ғалым?
дәрігер Шультесс;
Рау;
Гудонис;
Боскис;
Брайль.


Сөйлеу темпіндегі кемістік, тіл аппаратының бұлшық еттерінің тартылуы –
логоневроз;
артикуляция;
фонематика;
дислалия;
аграмматизм.


Сіреспелік кезінде...
бұлшық еттері тым артық күшпен жиырылып тетанус жағдайы байқалады;
бұлшық еттері тонусы жоғарылайды;
қимылдар еркін атқарылады;
бұлшық ет тонусы босаңсиды;
жасанды тұрыстар және аяқталмаған қозғалыстар.


Алалия дегеніміз –
пренатальды немесе баланың ерте даму кезеңдерінде ми қыртысындағы тіл аймақтарының органикалық зақымдануына байланысты сөйлеу қызметінің дамымауы немесе мүлде болмауы;
дыбыс аппаратының патологиялық өзгерістеріне байланысты фонацияның бұзылуы немесе мүлде жоюлуы;
сөйлеу аппаратының анатомиялық-физиологиялық кемістіктеріне байланысты дауыс тембрінің және дыбыс түзеуінің бұзылуы;
органикалық кемістіктен сөйлеу аппаратының нервтенуіне байланысты сөйлеу қызметінің бұзылуы;
патологиялық өзгерістерге байланысты сөйлеу ырғағының, темпінің бәсеңдеуі.


Ең алғаш рет (1792 жылы) ақыл-есі кем психикалық ауруларға арналған Париж баспаналарын ашқан кім?
Ф.Пинель;
В.Гудонис;
Е.Грачева;
В.Кащенко;
Р.Боскис.


Қазақстанда түрлі кемістіктері барларға, психикалық ауруларға арналған алғашқы ауруханалар тұңғыш рет қай кезде ашылды?
XIX ғасырда;
XVIII ғасырда;
XVI ғасырда;
XVII ғасырда;
XV ғасырда.


Алалия қай кезде пайда болады?
ми үлкен жарты шарларының тіл орталықтары – (Брока және Вернике орталықтары) залалданғанда;
дыбыс аппаратының патологиялық өзгерістеріне байланысты;
фонацияның бұзылуына байланысты;
фонацияның мүлде жоюлуына байланысты;
сөйлеу аппаратының патологиялық өзгерістеріне байланысты.


ПДТ-ның қандай себептері бар?
әр түрлі жұқпалы аурулар, мидың зақымдануы, уланулар, тұқымқуалаушылық;
дөрекілік, қатыгездік, қаталдық;
қажудың алдын алу, тәжірибелік іскерлік;
айналасындағылармен қарым-қатынастың жеткіліксіздігі;
сабақтан жиі қалу, тәртіп бұзу.


Дистония дегеніміз –
бұлшық ет тонусының ауыспалы түрі;
бұлшық ет тонусының төмендеуі;
еріксіз зорлықпен атқарылған қимылдар;
бұлшық еттің барынша көп артуы;
бұлшық еттері тонусының жоғарылауы.


Дефектологияның Қазақстанда дамуына үлес қосқан ғалымдар:
Ж.Намазбаева, Р.Сүлейменова, Қ.Өмірбекова;
С.Ұзақбаева, К.Жантөреева, С.Қалиев;
Ф.Оңғарсынова, З.Ахметова, А.Жұбанов;
Н.Құлжанова, Е.Грачева, Л.Выготский;
Т.Тәжібаев, М.Мұқанов, Ж.Аймауытов, І.Есенберлин.


Бұлшық ет тонусының ауыспалы түрі қалай аталады?
дистония;
гипотония;
сіреспелік;
тремор;
спастика.


Кеміс балалардың негізгі категориялары неше топқа бөлінеді?
7 топ;
4 топ;
5 топ;
3 топ;
6 топ.


Гипотония дегеніміз –
бұлшық ет тонусының төмендеуі;
бұлшық еттің барынша көп артуы;
бұлшық ет тонусының ауыспалы түрі;
бұлшық еттері тонусының жоғарылауы;
еріксіз зорлықпен атқарылған қимылдар.


Оқу дағдыларын игерудегі толық қабілетсіздік, бұл –
алексия;
аграфия;
афазия;
дисграфия;
дислекция.


Психикалық ауруларға арналған алғашқы аурухана Оралда және Жымпитыда тұңғыш рет қашан ашылды?
1861 жылы;
1765 жылы;
1870 жылы;
1907 жылы;
1789 жылы.


Қимылдар шектеуін қалай атаймыз?
орталық парез;
атаксия;
гиперкинездер;
синкинезиялар;
кинестезиялар.


Сөйлеу қызметінің дамымауы немесе мүлде болмауы себептері:
пренатальды немесе баланың ерте даму кезеңдерінде ми қыртысындағы тіл аймақтарының органикалық зақымдануына байланысты;
сөйлеу темпіндегі кемістікке байланысты;
есту аппаратының патологиялық өзгерістеріне байланысты;
тіл аппаратының бұлшық еттерінің тартылуына байланысты;
көру аппаратының патологиялық өзгерістеріне байланысты.
Дистония кезінде:
тыныштық кезде бұлшық еттер босаңсып, ал қозғалуға талаптанғанда тонусы кенет жоғарылағандықтан қозғалуға мүмкіншілік болмайды;
бұлшық еттері тым артық күшпен жиырылып тетанус жағдайы байқалады;
бұлшық ет тонусы үдейді, жоғарылайды және қимылдар еркін атқарылады;
қол саусақтары мен тілдің дірілдеуі;
ауыспалы бұлшық-ет тонусының салдарынан пайда болған еріксіз зорлықпен атқарылған қимылдар, жасанды тұрыстар және аяқталмаған қозғалыстар пайда болады.


Алалияның қандай түрлері бар?
моторлы (қозғалтқыш) және сенсорлы (сезгіштік);
активті немесе белсенді және пассивті;
жеке және дара;
сезгіштік және тітіркенгіш;
Брока және Вернике орталықтары.


Интеллектідегі терең ауытқулар жоғары психикалық дамуға кедергі жасайды, ауру процестеріне, психикалық жүктер мен стресстерге тез шалдығады да, компенсаторлық механизмдер бұзылуы мүмкін.
декомпенсация;
сенсорлық жүйе;
әлсіреген функциялар;
компенсация;
функционалдық қызметтерді қалпына келтіру.


БЦП-нің 100-інен 30-ы қай кезде пайда болады?
туа біте;
туғаннан кейін;
оқыс қимыл салдарынан;
жарақат салдарынан;
инфекциялық ауру кезінде.


Жазу процесінің жартылай өзіндік бұзылуы, бұл –
дисграфия;
дислекция;
алексия;
афазия;
аграфия.


Деменция дегеніміз-...
ақыл-ой төмендігі;
ауру түрі;
дененің тез дамуы;
эмоцияны басқара алмау;
жалған қабылдау.


Баланың ақылының даму жағдайы қандай екі деңгей көмегімен түсіндіріледі?
актуальды даму және дамудағы жақын шекаралар;
жоғары және орташа;
төмен және жоғары;
актуальды даму және төмен қарай даму;
дамудағы жақын шекаралар деңгейі мен жоғарғы деңгей.


Гипотония кезінде:
аяқ-қол еттері босаңсып күштері кемиді;
бұлшық еттері тонусы жоғарылайды;
қимылдар еркін атқарылады;
бұлшық еттері тым артық күшпен жиырылып тетанус жағдайы байқалады;
бұлшық ет тонусы үдейді.


Алексия дегеніміз –
бұл оқу дағдыларын игерудегі толық қабілетсіздік;
жазу процесінің жартылай өзіндік бұзылуы;
рецептивті тіл бұзылуының ауыр дәрежесі болып табылады;
қозғалтқыш тіл орталығы зақымдануы;
сөйлеудің экпрессивті жағы бүлінуі.


Көру анализінің процесін кім анықтаған?
Лурия;
Маслоу;
Ясперс;
Снижевский;
Столин.


Дисграфия және аграфия жазбаша тіл бұзылуының қай түріне қатысты?
рецептивті тіл бұзылуына;
фонациялық тілдің бұзылуына;
продуктивті тіл бұзылуының ауыр дәрежесі;
жазбаша тілдің өнімді бұзылуларына;
жемісті жазбаша тіл бұзылуы.


Медициналық құралдардың көмегімен іске асырылады, жетілудегі кемістектерін жою, сонымен қатар, арнайы оқыту, тәрбиелеу, мамандыққа даярлау дегеніміз –
реабилитация;
жалпы қоғамдық нормалар жүйесі;
кемтар балаларды жеке тәртіптерге бейімдеп үйрету;
әлеуметтік бейімделу;
әлеуметтік реабилитация.


Пренатальды немесе баланың ерте даму кезеңдерінде ми қыртысындағы тіл аймақтарының органикалық зақымдануына байланысты сөйлеу қызметінің дамымауы немесе мүлде болмауы –
алалия;
ринолалия;
логоневроз;
аграмматизм;
дисфония.


Балалық спазмның созылу мерзімі –
3 айдан-9 айға дейін;
1 жылғы дейін;
1ай;
2-3 күн;
бір апта.


Иық, бел, қол мүшелерінің діріл түрінде кездесетін эпилепсия түрі –
миклоникалық;
гипноэпилепсия;
балалық спазм;
голлантикалық;
линокс-гасто синдромы.


Жазбаша тілдің рецептивті бұзылулары:
дисграфия және аграфия;
жүйелік немесе полиморфтық бұзылулар;
тілдің құрылымдық, ішкі жүйелік бұзылулары;
дислексия және алексия;
семантикалық және фонациялық бұзылулар;


Спастика немесе жиырылу –
бұлшық еттері тонусының жоғарылауы;
бұлшық ет тонусының төмендеуі;
бұлшық ет тонусының ауыспалы түрі;
бұлшық еттің барынша көп артуы;
еріксіз зорлықпен атқарылған қимылдар.


Эндогендік факторға не жатады?
аурудың генетикалық түрде тұқымқуалаушылығы;
галлюцинация;
иллюзия;
деменция;
аменция.


Ми үлкен жарты шарларының тіл орталықтары (Брока және Вернике орталықтары) залалданғанда қандай тіл кемістігі пайда болады?
алалия пайда болады;
мылқаулық пайда болады;
тұтығу пайда болады;
дисламия пайда болады;
кекештік пайда болады.


Эмоциялық селқостық, немқұрайдылық және шаршау қалпы.
апатия;
апракция;
аффект;
афазия;
амнезия;


Қатыгездік және жауыздық мінездер көбінесе кімдерде кездеседі?
үлкендерде;
жасөспірімдерде;
7-12 жастағы балаларда;
кіші жастағы балаларда;
11-12 жастағы балаларда/


Қандай алалиясы бар балалар оларға арналған сөзді түсінгенімен өз беттерінше дыбыс түзеп сөйлей алмайды?
моторлы;
тітіркенгіш;
сенсорлы;
сезгіштік;
активті.


Синкинезиялар дегеніміз –
белсенді қимылдарды сүйемелдеп жүретін ерікті ынтымақтасты қозғалыстар;
еріксіз зорлықпен атқарылған қимылдар;
тыныштық кезде бұлшық еттердің босаңсуы;
пассивті қозғалыстардың көлемі;
бұлшық еттері тонусының жоғарылауы.


Естің бұзылуы, бұл –
амнезия;
афазия;
апатия;
апракция;
альтруизм.
Жазу дағдыларын игерудегі толық қабілетсіздік, бұл –
аграфия;
дистония;
гиперкинез;
тремор;
атаксия.


«Жақын арадағы даму аймақтары» еңбегінің авторы кім?
Л.С.Выготский;
А.Р Лурия;
Серябриков;
Норман;
Биренбаум.


Қандай алалиясы бар балалар сөйлем мағынасын түсіне алмайды?
сенсорлы;
дисфония;
ринолалия;
моторлы;
қозғалтқыш.


БЦП ауруында қозғалыс кемістіктер түрлі дәрежеде болуы мүмкін?
ауыр, орта және жеңіл;
терең және ауыспалы;
актив және пассив;
жиі және сирек;
дара, жеке және топтық.


Тілдің құрылымдық-семантикалық бұзылуларының түрлеріне не жатады?
алалия және афазия;
дислекция және алексия;
дисграфия және аграфия;
продуктивті және рецептивті;
өнімді және жемісті.


Гиперкинездер және тремор дегеніміз:
зорлықпен атқарылатын қимылдар және қозғалыстар;
бұлшық еттің барынша көп артуы;
бұлшық ет тонусының төмендеуі;
бұлшық еттердің тым артық күшпен жиырылуы;
бұлшық ет тонусының ауыспалы түрі.


Моторлы алалиясы бар балалар:
оларға арналған сөзді түсінгенімен өз беттерінше дыбыс түзеп сөйлей алмайды;
сөйлегенде жиі тұтығып қалады;
сөйлем құрастыруда тежеліп, тілі күрмеленеді;
сөйлем мағынасын түсіне алмайды;
сөйлеу кезінде кекештік байқалады.


Атаксия дегеніміз –
қозғалыстар теңдігімен координациясының бұзылулары;
еріксіз зорлықпен атқарылған қимылдар;
пассивті қозғалыстардың көлемі;
бұлшық еттері тонусының жоғарылауы;
белсенді қимылдарды сүйемелдеп жүретін ерікті ынтымақтасты қозғалыстар.


Психикалық ауруларға арналған алғашқы аурухана Омбыда тұңғыш рет қашан ашылды?
1893 жылы;
1745 жылы;
1905 жылы;
1869 жылы;
1759 жылы.


Аграфия дегеніміз –
бұл жазу дағдыларын игерудегі толық қабілетсіздік;
еріксіз зорлықпен атқарылған қимылдар;
тілдің құрылымдық-семантикалық бұзылулары;
жазу кезіндегі бұлшық еттердің босаңсуы;
жазу процесінің жартылай өзіндік бұзылуы.


Тыныштық кезде бұлшық еттер босаңсып, ал қозғалуға талаптанғанда тонусы кенет жоғарылағандықтан қозғалуға мүмкіншілік болмайды.
дистония кезінде;
тремор кезінде;
сіреспелік кезінде;
спастика кезінде;
гипотония кезінде.


Гностикалық сезімдер қасиеттерін кім бөліп көрсетті?
Меграбиян;
Мюллер;
Лурия;
Биренбаум;
Бехтерев


Дизартрия дегеніміз –
органикалық кемістіктен сөйлеу аппаратының нервтенуіне байланысты сөйлеу қызметінің бұзылуы;
сөйлеу темпіндегі кемістік, тіл аппаратының бұлшық еттерінің тартылуы;
сөйлеу аппаратының анатомиялық-физиологиялық кемістіктеріне байланысты дауыс тембрінің бұзылуы;
сөйлеу аппаратының анатомиялық-физиологиялық кемістіктеріне байланысты дыбыс түзеуінің бұзылуы;
дыбыстардың бұрмалауы, дыбыстарды ауыстырып араластыруы.


Естің неше түрі бар?
5;
3;
12;
6;
11.


Қимыл-қозғалыс дегеніміз...
адамның дербес, саналы мақсатты бар іс-әрекет бөлігі;
нақты қорытынды жасау;
айналадағы шындықты қайта өңдеуге бағытталған іс-әрекет түрі;
іс-әрекеттің мотивпен үйлесетін бөлігі;
іс-әрекетті орындау тәсілі.


Дисграфия дегеніміз –
жазу процесінің жартылай өзіндік бұзылуы;
бұл жазу дағдыларын игерудегі толық қабілетсіздік;
еріксіз зорлықпен атқарылған қимылдар;
тілдің құрылымдық-семантикалық бұзылулары;
жазу кезіндегі бұлшық еттердің босаңсуы.


Белсенді қимылдарды сүйемелдеп жүретін ерікті ынтымақтасты қозғалыстар дегеніміз:
синкинезиялар;
торзиялық спазм;
беттің гемиспазмы;
спастика;
перифериялық паралич.


Тетанус дегеніміз не?
бұлшық еттің барынша көп артуы;
бұлшық ет тонусының төмендеуі;
бұлшық ет тонусының ауыспалы түрі;
бұлшық еттері тонусының жоғарылауы;
еріксіз зорлықпен атқарылған қимылдар.


Қарым-қатынас құралдарын қолданудағы бұзылулар:
кекештену немесе тұтығу;
тілдің кеш қалыптасуы және аз сөздік қор;
мылқаулық пен сақаулық;
тілдің мүлдем қалыптаспауы мен сөйлеу кемістіктері;
сөйлеу қабілетінің төмендігі және сөздерді ұмытып қалу.


Қол саусақтары мен тілдің дірілдеуі –
тремор;
орталық парез;
орталық паралич;
гиперкинездер;
тетанус.


Балада тіл құралдарының қалыптасу дәрежелеріне байланысты ЖДТ-нің (жалпы тіл дамымауы) Р.Е.Левина неше деңгейін белгілейді?
3 деңгейін;
7 деңгейін;
5 деңгейін;
2 деңгейін;
4 деңгейін.


Адамның бас миының қалыпты салмағы қандай?
1100-3000;
750-1000;
500-700;
3000-3500;
3500-4000


Аяқ-қол еттері босаңсып күштері кемиді:
гипотония кезінде;
сіреспелік кезінде;
дистония кезінде;
спастика кезінде;
тремор кезінде.


Продуктивті немесе өнімді, жемісті және рецептивті бұзылулар тілдің бұзылуларының қандай түріне жатады?
жазбаша тілдің бұзылулары;
фонациялық тілдің бұзылулары;
тілдің семантикалық бұзылулары;
ауызша тілдің бұзылулары;
жүйелік немесе полиморфтық бұзылуларға.


Достарыңызбен бөлісу:




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет