Мектепте 9 сынып геометриясын зерттеп оқыту технологиясы әдістемелік құрал
сынып геометриясын зерттеп оқыту технологиясын жүзеге асыру
жүктеу/скачать 1.58 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Векторларға амалдар қолдану
| 2.2. 9 сынып геометриясын зерттеп оқыту технологиясын жүзеге асыру
Қазіргі таңда, математика сабағында оқушылардың шығармашылық қабілетін, танымдық ізденісін оқу-зерттеушілігін қалыптастыру үшін қандай да бір әдістемелік тәсіл құру керектігі айқын. Зерттеушілік тапсырмаларды орындау кейде сабақтың бір ғана бөлігін қамтуы мүмкін. Оқушылардың зерттеушілік қызметі басқа қызметтермен үйлесіп кетеді. Ал, кейбір жағдайларда зерттеу жұмысы ұзақ уақытқа созылып, бірнеше сабақ бойы өткізілуі мүмкін. Оқушыларды зерттеушілікке баулитын сабақтар бірқатар белгілермен сипатталады. Ол: проблемалық ахуал, оқушылардың ғылыми-зерттеу әдістерін қолдануы, жаңа білім алуда немесе өтілген материалды қайталауда оқушының өз бетінше жұмыс істеуі. Алайда қарастырылып отырған мәселенің сипаттылық ерекшеліктеріне қарай сабақ құрылымында елеулі өзгешеліктер де пайда болды. Әдетте, теориялық сұрақтарды зерттеу бірнеше сабақта қарастырылуы, ал кейбірі бір сабақтың өзінде-ақ сұрақтарға жауаптар табылып, ізденіс әрекеті аяқталуымүмкін. Оқушылардың өз бетінше зерттеуқызметін ұйымдастыру және басқару үшін мұғалім өтуге тиісті оқу материалын алдын ала теориялық-логикалық талдау жасауы қажет және соның негізінде зерттеу жүргізу арқылы шешімі табылатын проблемалық ахуалдарды белгілейді. Проблемалық ахуалды оқушылар игерген білім мен іскерліктің және түсіндіруге қажетті фактілер мен ұғымдардың арасындағы сәйкессіздік десек, онда проблемалық ахуалдың негізгі көзі есеп шығару болып табылады. Есептерді шығару барысында оқушылардың ойлау қызметін шыңдауға қажетті зерттеушілік дағдылар дамытылады [13]. Оқушының зерттеуге құштарлығы шығармашылық ойлауды қалыптастырудың алғашқы кезеңі уәждемелік қызметке сәйкес келеді. Бұл жағдайда проблемалық ахуал субъектінің ішкі қарама-қайшылығының туындау шарты болып табылады. Проблемалық ахуалды белгілеп қою зерттеу нысанының проблемаларын қалыптастырумен аяқталады [14]. Оқу-зерттеу жұмысы барысында оқушыларға ұсынылатын тақырыптарды таңдау барысында критерилерді таңдауға ерекше назар аудару қажет. М.З. Каплан зерттеу әдісі бойынша критерилерді таңдаудың үш түрін қарастырған: 1. Фундаментальды критерийлер. 2. Белгілі бір деңгейге қатысты жүргізілетін зерттеуге арналған тақырыпты таңдау критериі. 3. Сабақтың типіне немесе сабақтың кезеңдеріне қатысты (сұрау, жаңа, тақырыпты түсіндіру, бекіту, бір кезеңнен екінші кезеңге өту) немесе сабақтың типіне байланысты [15]. Қарастыратын тақырыптар бойынша зерттеу іс-әрекетіне оқушыларды үйрету жалпы математикалық заңдылықтарды іздестіру мен оларды репродуктивтік, іздеушілік және шығармашылық деңгейде қолданудың алғышарттарын (негізгі қажетті ұғымдарды енгізу жұмыстары) жасау мен деңгейлік есептерді орындату арқылы жүзеге асырылады. Геометрия пәнінен 9 сынып оқушыларының оқу-зерттеу іс-әрекеттерін бағытты қалыптастыру критерийлеріне сәйкес таңдалған тақырыптардың кейбірінің үлгісін ұсынамыз (1-кесте). 1-кесте. Таңдалған тақырыптар үлгісі
«Векторларға амалдар қолдану» тақырыбын қарастырайық. Вектордың бағытталған кесінді екенін білетін оқушы үшін бұл тақырып қатты таңданысты тудырмауы мүмкін. Алайда бағыттаушы мұғалім оларға: векторларды сандар сияқты қосуға және азайтуға болады ма? Егер бар болатын болса, (бұл кезде мұғалім тақтаға 7 сыныпта өтілген фигураларды яғни, үшбұрыш және параллелограммды салып қойып) мына суретке назар салайық. Бұл қандай фигура еді? Оқушылар тақтадағы фигуралар мен векторлардың қандай байланысы бар екендігін білуге қызығушылығы артар еді. Осылайша, олар ойындағы бірінші жауапты береді: үшбұрыш және параллелограмм. Бұл жауаптың дұрыстығы белгілі, десек те оның векторлармен байланысы қандай екендігі оқушылар үшін беймәлім дүние. Осы кезде мұғалім бағыттаушы қызметін атқарып, жаңа тақырыпты түсіндіру барысында оларға барлық теорияларды өзі айтып бермейді, оның атқаратын қызметі тек белгілі қадамдармен жұмыс жүргізу арқылы оқушының сол қадаммен жүріп өтуіне жағдай жасау және оны өзі қадағалау. Осыған байланысты жаңа тақырыпты игертуде оқушының ішкі қорқынышын кетіріп, ауызша көмек беру арқылы оқушының өзінің қабілетіне жол ашады. жүктеу/скачать 1.58 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|