Мемлекет экономикаға әсер ететін экономикалық тұтқалардың ішінде

Жекелеген  қызмет  түрлеріне  арналған  арнаулы  салық  режимін  қоспағанда, 

арнаулы  салық  режимдерін  қолданатындарды  қоспағанда,  дара  кәсіпкерлер, 

жекеше нотариустар, адвокаттар мөлшерлемелерді қолдану арқылы есептелген 

әлеуметтік  салық  сомасын  Қазақстан  Республикасының  Міндетті  әлеуметтік 

сақтандыру  туралы  заңнамалық  актісіне  сәйкес  есептелген  мемлекеттік 

әлеуметтік сақтандыру қорына әлеуметтік аударымдар сомасына азайтады. 

Әлеуметтік  салықты  төлеу  салық  төлеушінің  тіркеу  есебінің  орны 

бойынша есепті айдан кейінгі айдың 15-күнінен кешіктірілмей жүргізіледі. 

Әлеуметтік салық бойынша Декларация салық органдарына тоқсан сайын 

есепті  тоқсаннан  кейінгі  айдың  15-күнінен  кешіктірілмей  табыс  етіледі. 

Құрылымдық  бөлімшелері  бар  төлеушілер  әлеуметтік  салық  бойынша 

декларацияны табыс ету мерзімінен кешіктірмей өзінің тіркелген жері бойынша 

салық органдарына құрылымдық бөлімшелер бойынша әлеуметтік салық есебін 

табыс  етеді.  Құрылымдық  бөлімшелер  бойынша  әлеуметтік  салық  есебінің 

тиісті  қосымшалары  уәкілетті  мемлекеттік  орган  белгілеген  тәртіппен  салық 

органдарына  есепті  ұсыну  үшін  белгіленген  мерзім  күнінен  бастап  бес  жұмыс 

күні ішінде табыс етіледі. 

Жергілікті мүлік салықтарының қатарына көлік салығы, жер салығы және 

мүлік салығы жатады. 

Жоғарыда  айтылғандай,  жер  салығының  мөлшері  жер  иелері  мен  жер 

пайдаланушылардың экономикалық қызметінің нәтижелеріне байланысты емес. 

Жер  салығын  айқындау  үшін  жер  учаскесінің  алаңы  салық  базасы  болып 

табылады. 

Ауыл  шаруашылығы  мақсатындағы  жерлерге  жер  салығының  базалық 

мөлшерлемелері  1  гектарға  есептегенде  белгіленеді  және  топырақтың  сапасы 

бойынша сараланады. Кәдімгі қара топырағы және оңтүстік, қара-қызғылт және 

қызғылт топырағы бар жазық далалы және құрғақ далалы аймақтардың, сондай-

ақ  тау  етегіндегі  сұр  топырағы  (сұр-қоңыр),  қызғылт  (қоңыр)  және  қара 

топырағы бар тау бөктеріндегі аумақтардың жерлеріне бір гектар үшін бонитет 

балына  0,48  теңгеден  202,65  теңгеге  дейін  бара-бар  жер  салығының  мынадай 

базалық салық ставкалары белгіленеді. 

Жеке  тұлғаларға  Өзіндік  (қосалқы)  үй  шаруашылығын  жүргізу, 

бағбандық  және  құрылыс  салынып  жатқан  жерлерді  қоса  алғанда,  саяжай 

құрылысы  үшін  берілген  ауыл  шаруашылығы  мақсатындағы  жерге  арналған 

базалық салықтық мөлшерлемелер мынадай мөлшерлерде белгіленеді: 

- ауданы 0,50 гектарға дейін қоса алғанда-0,01 гектар үшін 20 теңге; 

- 0,50 гектардан асатын алаңға-0,01 гектар үшін 100 теңге. 

Елді мекендерден тыс орналасқан өнеркәсіп жерлері үшін базалық салық 

ставкалары бір гектарға бонитет балына барабар бір гектар үшін 48,25 теңгеден 

5790 теңгеге дейінгі мөлшерде белгіленеді. 

Жергілікті  өкілді  органдардың  Қазақстан  Республикасының  жер 

заңнамасына  сәйкес  жүргізілетін  жерді  аймақтарға  бөлу  жобаларының 

(схемаларының) негізінде жер салығының базалық ставкаларынан елу пайыздан 

аспайтын  мөлшерде  жер  салығының  ставкасын  төмендетуге  немесе  арттыруға 

құқығы  бар.  Бұл  ретте  жекелеген  салық  төлеушілер  үшін  жер  салығының 

мөлшерлемелерін жеке-жеке төмендетуге немесе арттыруға тыйым салынады. 

Салықты  есептеу  кезінде  тиісті  ставкаларға  келесі  төлеушілер  0,1 

коэффициентін қолданады: 

-  сауықтыру  балалар  мекемелері,  мемлекеттік  табиғи  қорықтар 

(биосфераны  қоса  алғанда),  мемлекеттік  табиғи  резерваттар,  мемлекеттік 

ұлттық  табиғи  парктер,  мемлекеттік  табиғи  парктер,  мемлекеттік  зоологиялық 

парктер,  мемлекеттік  ботаникалық  бақтар,  мемлекеттік  дендрологиялық 

парктер; 

-  діни  бірлестіктерді  қоспағанда,  Кодекстің  120-бабында  айқындалған 

заңды тұлғалар; 

-  қызметінің  негізгі  түрі  ормандарды  өртке  қарсы  орналастыру, 

өрттермен,  ормандардың  зиянкестерімен  және  ауруларымен  күрес,  табиғи 

биологиялық ресурстарды молықтыру және ормандардың экологиялық әлеуетін 

арттыру  жөніндегі  жұмыстарды  орындау  болып  табылатын  мемлекеттік 

кәсіпорындар; 

- балық өсіру мақсатындағы мемлекеттік кәсіпорындар; 

- ғылыми кадрларды мемлекеттік аттестаттау саласындағы функцияларды 

жүзеге асыратын мемлекеттік кәсіпорын; 

-  психоневрологиялық  және  туберкулез  мекемелері  жанындағы  емдеу-

өндірістік кәсіпорындар. 

Салықты есептеу әрбір жер учаскесі бойынша жеке-жеке салық базасына 

тиісті салық ставкасын қолдану арқылы жүргізіледі. Егер осы Кодексте өзгеше 

белгіленбесе, жер салығы салық төлеушіге жер учаскесі берілген айдан кейінгі 

айдан  бастап  есептеледі.  Жер  учаскесін  иелену  құқығы  немесе  пайдалану 

құқығы тоқтатылған жағдайда жер салығы жер учаскесін пайдаланудың нақты 

кезеңі  үшін  есептеледі.  Жер  салығын  төлеу  жер  учаскесі  Орналасқан  жер 

бойынша бюджетке жүргізіледі. Салық жылы ішінде елді мекенді қоныстардың 

бір  санатынан  басқа  санатына  ауыстыру  кезінде  ағымдағы  жылы  жер  салығы 

салық  төлеушілерден  осы  елді  мекендер  үшін  бұрын  белгіленген 

мөлшерлемелер  бойынша,  ал  келесі  жылы  -  қоныстардың  жаңа  санаты  үшін 

белгіленген мөлшерлемелер бойынша алынады. 

Заңды  тұлғалар  жер  салығының  сомасын  салық  базасына  тиісті  салық 

ставкасын  қолдану  арқылы  дербес  есептейді.  Заңды  тұлғалар  салық  кезеңі 

ішінде  жер  салығы  бойынша  ағымдағы  төлемдерді  есептеуге  және  төлеуге 

міндетті. Ағымдағы төлемдердің сомалары ағымдағы жылдың 20 ақпанынан, 20 

мамырынан,  20  тамызынан,  20  қарашасынан  кешіктірілмейтін  мерзімде  тең 

үлестермен  төленуге  жатады.  Жаңадан  құрылған  салық  төлеушілер  бойынша 

салық  төлеуші  құрылған  күннен  кейінгі  кезекті  мерзім  ағымдағы  төлемдерді 

төлеудің  бірінші  мерзімі  болып  табылады.  Ағымдағы  төлемдердің  мөлшері 

салық кезеңінің  басында  бар  салық салу  объектілері  бойынша  салық базасына 

тиісті салық ставкаларын қолдану арқылы айқындалады. 

Жеке  тұлғалар  төлеуге  тиіс  жер  салығын  есептеуді  (дара  кәсіпкерлерді, 

жекеше  нотариустарды,  өз  қызметінде  пайдаланылатын  жер  учаскелері 

бойынша  адвокаттарды  қоспағанда)  салық  органдары  тиісті  салық  ставкалары 

мен  салық базасын  негізге  ала  отырып,  1  тамыздан  кешіктірілмейтін  мерзімде 

жүргізеді.  Жеке  тұлғалар  (дара  кәсіпкерлерді,  жекеше  нотариустарды, 

адвокаттарды  қоспағанда,  өз  қызметінде  пайдаланылатын  жер  учаскелері 

бойынша) бюджетке жер салығын ағымдағы жылдың 1 қазанынан кешіктірмей 

төлейді.  Дара  кәсіпкерлер,  жекеше  нотариустар,  адвокаттар  өз  қызметінде 

пайдаланылатын жер учаскелері бойынша жер салығын Кодекстің 340-бабында 

белгіленген тәртіппен есептейді және төлейді. 

Күнтізбелік  жыл  жер  салығын  есептеу  мен  төлеу  үшін  салық  кезеңі 

болып  табылады.  Заңды  тұлғалар  (мемлекеттік  мекемелерді  қоспағанда),  дара 

кәсіпкерлер,  жекеше  нотариустар,  адвокаттар  декларацияны  салық  салу 

объектілері  орналасқан  жердегі  салық  органдарына  есепті  салық  кезеңінен 

кейінгі  жылдың  31  наурызынан  кешіктірмей,  сондай-ақ  жер  салығы  бойынша 

ағымдағы  төлемдердің  есебін  осы  бапта  белгіленген  мерзімдерде  табыс  етеді. 

Жер  салығы  бойынша  ағымдағы  төлемдердің  есебі  ағымдағы  салық  кезеңінің 

15 ақпанынан кешіктірілмей табыс етіледі. 

Жоғарыда  айтылғандай,  меншік  құқығында  салық  салу  объектілері  бар 

жеке  тұлғалар  және  меншік,  шаруашылық  жүргізу  немесе  жедел  басқару 

құқығында  салық  салу  объектілері  бар  заңды  тұлғалар,  олардың  құрылымдық 

бөлімшелері (бұдан әрі - заңды тұлғалар) көлік құралдарына салық төлеушілер 

болып  табылады.  Бұл  ретте  лизинг  алушы  қаржы  лизингі  шарты  бойынша 

берілген  (алынған)  салық  салу  объектілері  бойынша  көлік  құралдарына  салық 

төлеуші болып табылады. 

Салық көлік құралдары: 

-  Қазақстан  Республикасының  Үкіметі  белгілейтін  көлік  құралдарына 

қажеттілік нормативтері шегінде бірыңғай жер салығын төлеушілер; 

-  бірыңғай  жер  салығын  төлеушілерді  қоса  алғанда,  өз  Ауыл 

шаруашылығы  өнімдерін  өндіруде  пайдаланылатын  мамандандырылған  ауыл 

шаруашылығы 

техникасы 

бойынша 

ауыл 

шаруашылығы 

өнімдерін 

өндірушілер. 

Көрсетілген 

мамандандырылған 

ауыл 

шаруашылығы 

техникасының тізбесін Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді; 

- мемлекеттік мекемелер; 

-  Ұлы  Отан  соғысына  қатысушылар  және  оларға  теңестірілген  тұлғалар-

салық салу объектісі болып табылатын бір автокөлік құралынан; 

-  меншігінде  мотоколяскалар  мен  автомобильдер  бойынша-салық  салу 

объектісі болып табылатын бір автокөлік құралы бойынша мүгедектер; 

-Кеңес  Одағының  батырлары  мен  Социалистік  Еңбек  Ерлері,  "Халық 

қаһарманы"  атағы  бар,  үш  дәрежелі  Даңқ  орденімен  және  "Отан"  орденімен 

наградталған  адамдар,  "Батыр  Ана"  атағына  ие  болған,  "Алтын  алқа",  "Күміс 

алқа"  алқаларымен  наградталған  көп  балалы  аналар  -  салық  салу  объектісі 

болып табылатын бір автокөлік құралынан; 

-  жеке  тұлғалар  -  пайдалану  мерзімі  жеті  жылдан  асатын,  ауыл 

шаруашылығы  құралымынан  шығу  нәтижесінде  пай  ретінде  алынған  жүк 

автомобильдері бойынша. 

Мемлекеттік тіркеуге жататын және (немесе) Қазақстан Республикасында 

есепте тұрған тіркемелерді қоспағанда, көлік құралдары салық салу объектілері 

болып табылады. 

Жеңіл  автомобильдер  қозғалтқышының  көлемі  жеті  айлық  есептік 

көрсеткіштің  ставкасы  бойынша  салық  салынатын  1500-ден  2000  текше 

сантиметрге дейін, он екі айлық есептік көрсеткіштің ставкасы бойынша салық 

салынатын  2000-нан  2500  текше  сантиметрге  дейін,  он  жеті  айлық  есептік 

көрсеткіштің  ставкасы  бойынша  салық  салынатын  2500-ден  3000  текше 

сантиметрге  дейін  және  қозғалтқыштың  көлемі  3000-нан  4000  текше 

сантиметрге  дейін,  жиырма  екі  айлық есептік  көрсеткіштің ставкасы  бойынша 

салық  салынатын,  салық  сомасы  қозғалтқыштың  көрсетілген  көлемінің  әрбір 

асып кету бірлігі үшін 7 теңгеге ұлғайтылады. 

Пайдалану  мерзімі  салықты  төлеудің  белгіленген  мерзімі  аяқталғанға 

дейін  алты  жылдан  асатын  жеңіл  автокөлік  құралдары  бойынша,  егер  осы 

тармақта өзгеше белгіленбесе, түзету коэффициенттері қолданылады: 

А) ТМД елдері шығарған автокөлік құралдары үшін: 

1) 6 жастан 15 жасқа дейін қоса алғанда - 0,3;; 

2) 15 жылдан жоғары 25 жылға дейін-0,2; 

3) 25 жылдан жоғары-0,1; 

б) қозғалтқыш көлемі бар қалған автокөлік құралдары үшін: 

1) 3000 текше сантиметрге дейін қоса алғанда - 0,5; 

2) 3000-нан жоғары-4000 текше сантиметр - 0,7; 

3) 4000 - нан жоғары-1,0. 

Пайдалану  мерзімі  жиырма  жылдан  асатын  ТМД  елдерінің  жеңіл 

автомобильдері  мен  мотоциклдері  бойынша  жеке  тұлғалар  үшін  түзету 

коэффициенті - 0. 

Пайдалану  мерзімі  салықты  төлеудің  белгіленген  мерзімі  аяқталғанға 

дейін  жеті  жылдан  асатын  ТМД  елдерінің  жүк,  арнайы  автокөлік  құралдары 

бойынша түзету коэффициенттері қолданылады: 

- 7 жастан 14 жасқа дейін қоса алғанда-0,5;; 

- 14 жылдан жоғары 20 жылға дейін - 0,3; 

- 20 жылдан астам-0,1. 

Пайдалану 

мерзіміне 

байланысты 

ұшу 

аппараттарына 

салық 

ставкаларына мынадай түзету коэффициенттері қолданылады: 

Қазақстан Республикасынан тыс жерлерден 1999 жылғы 1 сәуірден кейін 

сатып алынған ұшу аппараттарына: 

- 5 жылға дейін пайдалану қоса алғанда-1,0; 

- 5 жылдан жоғары-15 жылға дейін пайдалану-2,0; 

- 15 жылдан жоғары пайдалану - 3,0; 

-  1999  жылғы  1  сәуірге  дейін  сатып  алынған,  сондай-ақ  1999  жылғы  1 

сәуірден  кейін  сатып  алынған  және  1999  жылғы  1  сәуірге  дейін  Қазақстан 

Республикасында пайдаланудағы ұшу аппараттарына: 

- 5 жылға дейін пайдалану қоса алғанда-1,0; 

- 5 жылдан жоғары-15 жылға дейін пайдалану-0,5; 

- 15 жылдан астам пайдалану-0,3. 

Көлік  құралын  пайдалану  мерзімі  көлік  құралының  паспортында  (әуе 

кемесін ұшуда пайдалану жөніндегі нұсқамада) көрсетілген Шығарылған жылы 

негізге алына отырып есептеледі. 

Салық төлеушілер  салық салу  объектілерін,  салық ставкасын  және  әрбір 

көлік  құралы  бойынша  түзету  коэффициенттерін  негізге  ала  отырып,  салық 

кезеңі үшін салық сомасын дербес есептейді. Көлік құралы меншік құқығында, 

шаруашылық  жүргізу  құқығында  немесе  жедел  басқару  құқығында  салық 

кезеңінен  аз  болған  жағдайда  салық  сомасы  көлік  құралының  меншік 

құқығында, шаруашылық жүргізу құқығында немесе жедел басқару құқығында 

нақты  тұрған  кезеңі  үшін  салықтың  жылдық  сомасын  12-ге  бөлу  және  көлік 

құралының меншік құқығында, шаруашылық жүргізу құқығында немесе жедел 

басқару  құқығында  нақты  болған  айларының  санына  көбейту  арқылы 

есептеледі. 

Егер осы бапта өзгеше белгіленбесе, меншік құқығындағы, шаруашылық 

жүргізу  құқығындағы  немесе  жедел  басқару  құқығындағы  көлік  құралдары 

бойынша  1  шілдеге  дейін  салық  салу  объектілерін  тіркеу  орны  бойынша 

ағымдағы  төлемдерді  енгізу  арқылы  бюджетке  төлеу  салық  кезеңінің  5 

шілдесінен кешіктірілмей жүргізіледі. 

Көлік  құралына  меншік  құқығын,  шаруашылық жүргізу  құқығын  немесе 

оралымды басқару құқығын салық кезеңінің 1 шілдесінен кейін алған жағдайда 

бюджетке салық төлеу көлік  құралы мемлекеттік тіркелгенге дейін немесе сол 

сәтте жүргізіледі. 

Қазақстан  Республикасында  есепте  тұрған  көлік  құралына  меншік 

құқығын,  шаруашылық  жүргізу  құқығын  немесе  оралымды  басқару  құқығын 

алған  жағдайда  салық  кезеңінің  1  шілдесінен  кейін  дара  кәсіпкерлер,  жекеше 

нотариустар,  адвокаттар,  заңды  тұлғалар  салық  кезеңі  үшін  декларацияны 

табыс  ету  мерзімі  басталғаннан  кейін  он  жұмыс  күнінен  кешіктірілмейтін 

мерзімде көрсетілген көлік құралы бойынша салық төлеуді жүргізеді. 

Төлеушілер-заңды  тұлғалар  (ауыл  шаруашылығы  өнімін  өндірушілер 

үшін  арнаулы  салық  режимінде  бюджетпен  есеп  айырысуды  жүзеге  асыратын 

заңды  тұлғаларды  қоспағанда)  салық  салу  объектілерін  тіркеу  орны  бойынша 

салық  органдарына  ағымдағы  салық  кезеңінің  5  шілдесінен  кешіктірілмейтін 

мерзімде  көлік  құралдары  салығы  бойынша  ағымдағы  төлемдердің  есеп-

қисабын,  сондай-ақ  есепті  жылдан  кейінгі  жылдың  31  наурызынан 

кешіктірілмейтін мерзімде декларацияны табыс етеді. 

Жергілікті  салықтардың  келесі  түрі-мүлік  салығы.  Заңды  және  жеке 

тұлғалар үшін салық базасын анықтау осы салықты есептеу мен төлеуде ерекше 

болып табылады. 

Негізгі  құралдар  (оның  ішінде  тұрғын  үй  қорының  құрамындағы 

объектілер)  және  материалдық  емес  активтер  заңды  тұлғалар  мен  дара 

кәсіпкерлер үшін салық салу объектісі болып табылады. 

Қазақстан  Республикасының  бухгалтерлік  есеп  пен  қаржылық  есептілік 

туралы  заңнамасына,  сондай-ақ  бухгалтерлік  есеп  стандарттарына  сәйкес 

бухгалтерлік  есепте  айқындалған  материалдық  және  материалдық  емес 

объектілер негізгі құралдар мен материалдық емес активтер болып табылады. 

Салық салу объектілері болып табылмайды: 

-  кодекстің  баптарына  сәйкес  жер  салығын  салу  объектісі  болып 

табылатын жер; 

-  көлік  құралдарына  салық  салу  объектісі  болып  табылатын  көлік 

құралдары; 

- 

Қазақстан 

Республикасы 

Үкіметінің 

шешімі 

бойынша 

консервациялаудағы негізгі құралдар; 

- жалпыға ортақ пайдаланылатын мемлекеттік автомобиль жолдары және 

олардағы жол құрылыстары; 

- инвестициялық жоба шеңберінде жаңадан пайдалануға берілетін негізгі 

құралдар; 

- жаңадан салынатын ғимараттар мен құрылыстар, сондай-ақ көрсетілген 

объектілерде  монтаждауды  талап  ететін  жабдықтар  түріндегі  аяқталмаған 

құрылыс объектілері. 

Бухгалтерлік  есеп  деректері  бойынша  айқындалатын  салық  салу 

объектілерінің  орташа  жылдық  қалдық  құны  заңды  тұлғалар  мен  дара 

кәсіпкерлердің салық салу объектілері бойынша салық базасы болып табылады. 

Салық салу объектілерінің орташа жылдық қалдық құны ағымдағы салық 

кезеңінің  әрбір  айының  бірінші  күніне  және  есепті  кезеңнен  кейінгі  кезең 

айының  бірінші  күніне  салық  салу  объектілерінің  қалдық  құнын  қосу  кезінде 

алынған соманың он үштен бірі ретінде айқындалады. 

Заңды тұлғалар мүлік салығын салық салу объектілерінің орташа жылдық 

құнына  1  процент  ставка  бойынша  есептейді.  Жеке  кәсіпкерлер  салық 

ставкасын  қолданады-0,5  %.  Салық  кодексінің  120,  121-баптарында 

айқындалған,  сондай-ақ  төменде  көрсетілген  заңды  тұлғалар  мүлік  салығын 

салық  салу  объектілерінің  орташа  жылдық  құнына  0,1  пайыз  мөлшерлеме 

бойынша есептейді: 

-  негізгі  қызмет  түрі  кітапханалық  қызмет  көрсету  саласындағы 

жұмыстарды орындау (қызметтерді көрсету) болып табылатын ұйымдар; 

- ғылыми кадрларды мемлекеттік аттестаттау саласындағы функцияларды 

жүзеге асыратын мемлекеттік кәсіпорындар; 

-  мемлекеттік  меншіктегі  және  мемлекеттік  бюджет  қаражаты  есебінен 

қаржыландырылатын  су  қоймалары,  су  тораптары  және  табиғат  қорғау 

мақсатындағы  басқа  да  су  шаруашылығы  құрылыстары  объектілері  бойынша 

заңды тұлғалар; 

-  заңды  тұлғалар-ауыл  шаруашылығы  тауарын  өндірушілер  мен  шаруа 

(фермер) 

қожалықтарының 

жерлерін 

суару 

үшін 

пайдаланылатын 

гидромелиоративтік құрылыстар объектілері бойынша заңды тұлғалар жатады. 

Салық  төлеушілер  салықты  есептеуді  салық  базасына  тиісті  салық 

ставкасын  қолдану  арқылы  дербес  жүргізеді.  Салық  төлеу  салық  салу 

объектілерінің  орналасқан  жері  бойынша  бюджетке  жүргізіледі.  Салықтың 

ағымдағы  төлемдерінің  сомаларын  салық  төлеуші  салық  кезеңінің  20 

ақпанынан,  20  мамырынан,  20  тамызынан  және  20  қарашасынан  кешіктірмей 

тең үлестермен енгізеді. 

Салық  төлеушілер  (ауыл  шаруашылығы  өнімін  өндірушілер  үшін 

арнаулы салық режимінде бюджетпен есеп айырысуды жүзеге асыратын заңды 

тұлғаларды  қоспағанда)  салық  салу  объектілері  орналасқан  жердегі  салық 

органдарына 

ағымдағы 

төлемдер 

сомаларының 

есеп-қисабын 

және 

декларацияны табыс етуге міндетті. Декларация есепті жылдан кейінгі жылдың 

31 наурызынан кешіктірілмей табыс етіледі. Мүлік салығы бойынша ағымдағы 

төлемдер сомасының есебі есепті салық кезеңінің 15 ақпанынан кешіктірілмей 

табыс  етіледі.  Жаңадан  құрылған  салық  төлеушілер  ағымдағы  төлемдер 

сомаларының есеп-қисабын салық органдарында тіркеу есебіне қойылған айдан 

кейінгі айдың 20-күнінен кешіктірмей табыс етеді. 

Қазақстан  Республикасының  Үкіметі  айқындайтын  уәкілетті  орган  әрбір 

жылдың  1  қаңтарындағы  жағдай  бойынша  белгілейтін  салық  салу 

объектілерінің құны жеке тұлғалар үшін салық базасы болып табылады. 

Жеке  тұлғалардың  салық  салу  объектілерінің  құнын  айқындау  тәртібін 

Қазақстан  Республикасының  Үкіметі  белгілейді.  Бірнеше  салық  салу 

объектілері бойынша бір жеке  тұлға салық төлеуші болып  табылған жағдайда, 

салық базасы әрбір объект бойынша жеке есептеледі. 

Жеке  тұлғалардың  мүлкіне  салынатын  салық  5-кестеде  ұсынылған 

мынадай  ставкалар  бойынша  салық  салу  объектілерінің  құнына  қарай 

есептеледі: 

Жеке  тұлғалардың  салық  салу  объектілері  бойынша  салықты  есептеуді 

салық  төлеушінің  тұрғылықты  жеріне  қарамастан  салық  салу  объектісінің 

орналасқан  жері  бойынша  салық  органдары  салық  кезеңінің  1  тамызынан 

кешіктірілмейтін  мерзімде  салық  базасына  тиісті  салық  ставкасын  қолдану 

арқылы  жүргізеді.  Егер  салық  кезеңінің  ұзақтығы  он  екі  айдан  аз  болса, 

төленуге  жататын  мүлікке  салынатын  салық  осы  баптың  1-тармағына  сәйкес 

айқындалған  салық  сомасын  он  екіге  бөлу  және  салық  кезеңінде  меншік 

құқығын  іске  асыру  айларының  санына  көбейту  арқылы  есептеледі.  Бірнеше 

жеке  тұлғаның  ортақ  үлестік  меншігіндегі  салық  салу  объектісі  үшін  салық 

олардың  осы  мүліктегі  үлесіне  барабар  есептеледі.  Бірнеше  салық  салу 

объектілері бойынша бір жеке  тұлға салық төлеуші болып  табылған жағдайда, 

салықты  есептеу  әрбір  салық  салу  объектісі  бойынша  жеке  жүргізіледі. 

Жаңадан салынған салық салу объектілері бойынша салықты есептеу салынған 

жылдан кейінгі салық жылында жүргізіледі. 

Салық  төлеу  салық  салу  объектілерінің  орналасқан  жері  бойынша 

бюджетке есепті салық кезеңінің 1 қазанынан кешіктірілмей жүргізіледі. 

 

2.2      2018-2020жж  Семей  қ  Мемелекеттік  кірістер  басқармасының 

жергілікті салықтар бойынша түсімін талдау 

 

 

Салық Кодексіне сай ҚР меншік салықтарына жер, көлік ,жер салықтары 

жатады.  Себебі  бұл  салықтар  салық  субъектісінің  өз  менішігінде  аталған 

объектілердің  болуына байланысты есептеледі. 

Жалпы  меншікке  салынатын  салықтың  мақсаты  меншікті  тиімді 

пайдалануға  ынталандыру,  өйткені  салықтың  мөлшері  меншіктің  көлеміне, 

сапасына  қарай  белгіленеді.  Алайда,  көлемінің  ірі  болуы  табыстың  көбеюуіне 

кепілдік бермейді: егер салық салынбаса ірі меншік иелерінің артықшылықтары 

молаяды да, мүлікті дұрыс пайдалануға  ұмтылмайды. Осылайша мүлік салығы, 

жер салығы қоғам алдында салық жауапкершілігін көтеруге бағытталған нақты 

салықтарға жатады. 

 

Жер салығына тоқталатын болсақ, жер салығы салығы да басқа меншік 

салықтар сияқты 1992 жылы енгізілді.  

Жер салығы заңға сай 7 жер санатынан тұрады, алайда олардың кейбірі 

салық оюъектісі болып табылмайды (Сурет 2) 

Алаңдар,  көшелер,  өткелдер,  жолдар,  жағалаулар,  саябақтар,  скверлер, 

гүлзарлар,  су  айдындары,  жағажайлар,  зираттар  және  халықтың  мұқтаждарын 

қанағаттандыруға  арналған  өзге  де  объектiлер  (су  құбырлары,  жылу 

құбырлары, электр беру желiлерi, тазарту құрылғылары, күл-қоқыс құбырлары, 

жылу  трассалары  және  басқа  да  ортақ  пайдаланудағы  инженерлiк  жүйелер) 

алып  жатқан  және  соларға  арналған  жерлер  елдi  мекендердiң  ортақ 

пайдалануындағы жерлерге жатады;

 

 

Кесте 1. Семей қаласы бойынша 2019 жылғы жер салығы түсімдері, мың 

тг. 

 

 

№

 

Атауы 

 

Б

ол

 

ж

ам

 

На

қты түсім

 

А

уытқу, 

%

 

А

уыт

 

қ

у (+,-)

 

1.   

Жеке 

тұлғаларға 

берілген 

ауыл 

шаруашылығы  мақсатындағы жерлерге салынатын

 

2

000

 

215

5,7

 

1

07,8

 

1

55,7

 

2.   

Елді мекендердің жерлеріне салынатын 

 

1

8750

 

192

26,7

 

1

02,5

 

4

76,7

 

3.   

Өнеркәсіп,  көлік,  байланыс,  қорғаныс  және 

өзге  де  ауыл  шаруашылығы  емес  мақсаттағы 

жерлерге салынатын салық

 

6

48

 

103

8,1

 

1

60,2

 

3

90,1

 

4.   

Заңды 

тұлғалар 

және 

дара 

кәсіпкерлердің 

ауыл 

шаруашылығы 

мақсатындағы жерлеріне салынатын салық

 

2

51

 

327

,5

 

1

30,5

 

7

6,5

 

5.   

Заңды тұлғалардың, дара кәсіпкерлердің, 

нотариустардың және адвокаттардың елді мекен 

жерлеріне салынатын салық

 

1

621725

 

166

746,6

 

1

02,5

 

4

021,6

 

       Ескерту:  Семей  қаласының  2017-2019жж  салық  түсімдерінің  көрсеткіштері  туралы  2Н        және 

1Н есептіліктері негізінде жасалған

 

 

2018 жылғы салық сомасының 2019 жылға қарағанда төмен болу себебі 

кейбір  ірі  фирмалардың  қаржылық  жағдайының  төмен  болуына  байланысты 

мезгілінде салық сомаларын бюджетке аудармады.  

Жер салығы бойынша салық ставкалары Қосымша В-да көрсетілген. 

Елдi  мекендердiң  тұрғын  үйге  қызмет  көрсетуге  арналған  және  тұрғын 

үй  қоры,  оның  iшiнде  ондағы  құрылыстар  мен  ғимараттар  орналаспаған 

жерлерiне жататын жер учаскесiнiң бiр бөлiгi үй iргесiндегi жер учаскесi болып 

есептеледi. 

Үй  іргесiндегi  жер  учаскелерi  мынадай  базалық  салық  ставкалары 

бойынша салық салынуға жатады: 

1)  Нұр-Cұлтан,  Алматы  қалалары  және  облыстық  маңызы  бар  қалалар 

үшін: 

-   көлемi  1000  шаршы  метрге  дейiн  қоса  алғанда  -  1  шаршы  метрi  үшiн    

0,20 теңге; 

-   көлемi  1000  шаршы  метрден  асатын  алаңға  -  1  шаршы  метрi  үшiн         

6,00 теңге. 

Жергілiктi  өкiлдi  органдардың  шешiмi  бойынша  1000  шаршы  метрден 

асатын  жер  учаскелерiне  салық  ставкалары  1  шаршы  метрi  үшiн  6,0  теңгеден 

0,20 теңгеге дейiн төмендетiлуi мүмкiн. 

2) қалған елдi мекендер үшiн: 

- көлемi  5000  шаршы  метрге  дейiн  қоса  алғанда  -  1  шаршы  метрi  үшiн   

0,20 теңге; 

- көлемi  5000  шаршы  метрден  асатын  алаңға  -  1  шаршы  метрi  үшiн         

1,00 теңге. 

Жергiлiктi  өкiлдi  органдардың  шешiмi  бойынша  5000  шаршы  метрден 

асатын жер учаскелерiне салық ставкалары 1 шаршы метрi үшiн 1,00 теңгеден 

0,20 теңгеге дейiн төмендетiлуi мүмкiн. 

Мыналар салық салу объектiсi болып табылмайды: 

- елдi мекендердiң ортақ пайдалануындағы жер учаскелерi. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

           Сурет 2. Салық салуға жатпайтын жер санаттары  

Ескерту: авторемен ҚР Салық кодексі негізінде жасалған

 

 

Заңды  тұлғалар  салық  заңдылығына  сай  31  наурызға  дейін  салық 

декларациясын табыс ету керек (Қосымша Г) 

 

жүктеу/скачать 1.14 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: