Мемлекеттік мекемесі
Пайызбен берілген сауаттылық есептері
жүктеу/скачать 2.12 Mb. Pdf көрінісі
|
| Пайызбен берілген сауаттылық есептері
Пайызбен берілген сауаттылық есептерін шығармас бұрын пайызға қатысты негізгі білімді еске түсірейік. 1. Пайыз- санның жүзден бір бөлшегі (1%= . 2. Санды пайызға айналдыру - 100-ге көбейтіп, пайыз белгісін қою. 3. Пайызды санға айналдыру - 100-ге бөліп, пайыз белгісін алып тастау. 4. Санның пайызын табу - санды пайызға көбетеміз. 5. Пайызы бойынша санды табу - санды пайызға бөлеміз. 6. Бірінші сан екінші санның қанша пайызын құрайтынын табу үшін, бірінші санды екінші санға бөліп, 100%-ға көбейтеміз. Мысалы, а саны в санының қанша пайызын құрайды ( ). 1-есеп. 50-дің 50%-ын табыңыз. Шешуі: санның пайызын табуға берілген есеп. 50∙50%=50∙ =25 Жауабы: 25 2-есеп. 50 %-ы 50-ге тең санды табыңыз. Шешуі: пайызы бойынша санды табуға берілген есеп. 50:50%=50: =50∙ 100 Жауабы: 100 3-есеп. Теңіз суының 95%-ы су. 10 т теңіз суында қанша тұз бар екенін табыңыз. Шешуі: Есеп шартына мұхият зер салсақ, теңіз суының 95%-ы су болса, онда қалған 5%-ы тұз болады. Біз сол 5% тұздың мөлшерін табу керекпіз. 10т теңіз суының 5%-ын табамыз. Бұл санның пайызын табу. 10т=10000 кг 10000 ∙5%=10000∙ =500 кг. Жауабы: 500 кг 4-есеп. 450 саны 4500 санының қанша пайызын құрайтынын табыңыз. Шешуі: ∙100% =10% Жауабы: 10 % 52 5-есеп. Марат ақшасының 20%-ын, кейін қалған ақшасының 20%-ын жұмсады. Мараттың қанша пайыз ақшасы қалды? Шешуі: Маратта х тг болған деп есептесек. х-тің 20%-ын табамыз. х∙20%=0,2х осыдан қалған ақшаны табамыз. х-0,2х%=0,8х енді қалған ақшасының 20%-ын табамыз. 0,8х∙20%=0,8х∙0,2=0,16х. 0,16х - бұл жұмсалған ақшасы. Пайызға айналдырсақ, 0,16х∙100%=16%х 16% ақшасы жұмсалды, демек Мараттың ақшасының 84%-ы өзінде қалды. Жауабы: 84%. 6-есеп. Диаграммада мектеп түлектерінің оқу үлгерімдері пайызбен көрсетілген. Егер мектепті 60 түлек бітірсе, екпінді оқушылар үздік оқушылардың неше пайызын құрайды? Шешуі: екпінді оқушылардың санын табамыз. 60 санының 20%-ын табамыз. 60∙20%=60∙0,2=12 оқушы. Үздік оқушылардың санын табамыз. 60∙50%=30 оқушы Енді екпінді оқушылар үздік оқушылардың неше пайызын құрайтынын табамыз. ∙100%=40% Жауабы: 40% |