Қозғалысқа берілген есептер

80 
8. 
Бір бағыттағы қуып жету қозғалысы кезінде жақындау жылдамдығы 
жылдамдықтардың айырмасына тең.
 
9. 
Өзен ағысымен бағыттас дене қозғалысының жылдамдығы: 
(
10. Өзен 
ағысымен қарама-қарсы бағыттағы дене қозғалысының 
жылдамдығы: 
(
 
төменде осы тақырыпқа бірнеше мысалдар қарастырайық.
1-есеп. Автокөлік 4 сағатта 312 км жүріп өтті. Егер ол жылдамдығын 5 
км/сағатқа азайтса, автокөлік осы уақытта қандай қашықтықты жүріп өтеді? 
Шешуі: S= формуласын пайдаланамыз.
 
Ол жылдамдығын 5 км/сағатқа азайтса,онда ,
болады 
да, уақыт t=4 сағат өзгермейді.
S=
 
Жауабы: 292 км. 
2-есеп. Арасы 650 км болатын екі қаладан бір–біріне қарсы екі жүк көлігі 
шықты да, 5 сағаттан кейін кездесті. Егер бірінші көліктің жылдамдығы 70 
км/сағ болса, екінші көліктің жылдамдығын табыңыз. 
Шешуі: Екінші көліктің жылдамдығын 
деп алсақ, онда қарама-қарсы 
бағыттағы жақындау жылдамдығы формуласы бойынша жылдамдық мынаған 
тең болады: 
.
формуласы арқылы 
-ні табамыз. 
Мұндағы, S=650 км, t=5 сағат. 
70+
/сағ. 
Жауабы: екінші көліктің жылдамдығы 
/сағ. 
3-есеп. Ерлан велосипедпен тауға 10 км/сағ жылдамдыпен барып, 30км/сағ 
жылдамдықпен қайтты. Жол бойындағы орташа жылдамдығын табыңыз. 
А) 12 км/сағ В) 15 км/сағ С) 20 км/сағ D) 22 км/сағ Е) 25км/сағ 

81 
Шешуі: 
формуласы арқылы шығарамыз. Себебі, тауға 
барғандағы және қайтқандағы жол бірдей. 
 
Жауабы: 
4-есеп. Моторлы қайық су ағысының бойымен 105 км жүзгенде, осы 
жолды ағысқа қарсы жүзгендегіден 2 сағ жылдам жүзді. Моторлы қайықтың 
тынық судағы жылдамдығы 18 км/сағ болса, су ағысының жылдамдығын 
табыңыз? 
Шешуі: Су ағысының жылдамдығын х км/сағ деп алсақ, онда қайықтың 
ағыспен жылдамдығы – (18+х) км/сағ, ал ағысқа қарсы жылдамдығы-
(18-х) км/сағ болады және де ағыспен жүзген уақыт ағысқа қарсы жүзген 
уақыттан 2 сағат жылдам екенін ескеріп, 
формуласын пайдаланып, 
барған және қайтқан уақыттарға байланысты теңдеу құру арқылы х-ті табамыз. 
Осыдан, x= 3 км/сағ. 
Жауабы: 3 км/сағ. 
5-есеп. Шылаушын (құрт) ағашқа өрмелеп барады. Түнде ол 4 м жоғарыға 
көтеріледі, ал күндіз 2 м төмен түседі. Сегізінші түнде шылаушын ағаштың 
төбесіне шықты. Ағаштың биіктігі қандай болуы мүмкін? 
Шешуі: Шылаушын бір күнде 2 м-ге көтеріледі. Себебі, ол түнде 4м жоғарыға 
көтеріліп, күндіз 2 м төмен түседі. Шылаушын жетінші түнде 16 м-ге көтеріліп, 
күндіз қайтадан 2 м төмен түсіп, 14 м биіктікте болады. Егер ағаш биіктігі 16 м 
болса, онда шылаушын 7-түнде ағаш төбесіне шыққан болар еді. Сол себепті 
ағаш биіктігі 16 м-ден биік болатындығы даусыз. 8-түнде шылаушын 18м 
биіктікке дейін көтеріле алады. Демек ағаш биіктігі 17 м немесе 18 м болуы 
мүмкін. Жауаптарда 18 м жоқ болғандықтан дұрыс жауабы 17 м болады. 

82 
A) 13 B) 14 
C) 15 
D) 16 E) 17 
Жауабы: Е нұсқасы. 
6-есеп. Бәйтеректен Ақ ордаға қарай бір адам шықты. Ол әр минут сайын 
80 қадам жасайды. 1 мин соң оны артынан минутына 90 қадам жүретін екінші 
адам шықты. Екінші адам бірінші адамды неше минуттан соң қуып жетеді? 
Шешуі: Бір бағыттағы қуып жету қозғалысы кезінде жақындау 
жылдамдығының формуласын пайдаланамыз. 
 
1 минутта бірінші және екінші адамның арақашықтығы 80 м болады, себебі 
бірінші адам 1 минут бұрын шыққан. Екінші адамның бірінші адамды куып 
жету жылдамдығы: 
. 
формуласы бойынша уақытты табамыз. 
=
мин. 
Жауабы: 8 минутта қуып жетеді. 

жүктеу/скачать 2.12 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: