мм.
-
центрге орнатудағы білдек айналдырығында орнатылған конусты сағаға қатысты қатты центрдің жұмысшы конусының радиаль ауытқымасынан - ∆қ.ц., айналдырықтың конусты тесігінің оның айналу осіне қатысты радиаль ауытқымасына байланысты - ∆айн=0.02мм, артқы тұғыр шыңында (пиколь) орналасқан оның сағасына қатысты айналмалы центрдің жұмысшы конусының радиаль ауытқымасына байланысты - ∆айн.ц.=0.02мм, айналу осі мен артқы тұғыр сүйеутөлкесінің остерінің сәйкессіздігінен - ∆арт.т.=0,03мм орнату қателігі туындайды. Нашар жағдайда жоғарғы қателік айналу центрінің қателігі мен артқы тұғыр ығысуы диаметрлік қарама-қарсылықта болған кезде Н бүйірінде болады. Яғни –
=0,02+0,03=0,05мм.
32һ9 өлшемі бойынша.
-
Л бетінде 1 операциядағы жонудан кейін («анықтаудан» кейінгі) пішін қателігі болмайды;
-
Центрлік тесіктер - технологиялық базаға қатысты Л беті тек Н бүйіріндегі центрлік ығысудан болатын орналасу қателігіне ие, ол 1 операцияда Л бетіне қатысты М бетінің 0,2мм ығысуынан және 3 операцияда М бетіне қатысты центрлік тесіктің 0,15мм ығысуынан құралады. Л бетінде К бүйірі бойынша центрлік тесікке қатысты радиаль ауытқыма болмайтындықтан, L3 ұзындықта Л бетінің центрлер осіне қатысты орналасу (радиаль ауытқыма) қателігі мынадай:
мм.
-
Л бетінің орнату қателігін М бетіндегіге тең деп аламыз:
мм.
-
6 операция.
16һ17 өлшемі бойынша:
-
тетіктің термоөңдеуінен оның құрама пішініне және әсіресе шеткі өлшемдеріне тәуелді қисықталу (искривление) алынады. Итергіш үшін М бетінің L3 ұзындықта 0,08мм тең болатын иіліс сидағын кепілмен аламыз, яғни диаметрге пішін қателігі - мм.
-
М бетінің центрлер осіне қатысты орналасу қателігі 4 операцияда орнату қателігі әсерінен туындаған -мм.
-
Дөңгелете ажарлау білдегінің центрінде ажарлау кезіндегі орнату қателігі білдектің дәлсіздігінен және қатты центрлерден туындайды және болжаммен қабылданады -мм.
-
7 операция.
Перпендикулярлық шақтамасын қамтамасыз ететін 160һ14 өлшемі бойынша:
-
К бүйірінде пішін қателігі жоққа жуық.
-
алдыңғы операцияларда М және Н беттеріндегі технологиялық базадан өңделінетін К бүйірі оларға байланысты мынадай орналасу қателіктеріне ие болды: центрлер осі М бетіне қатысты L4=160мм ұзындықта 0,35мм қиғашталатын осьтеуден кейін (4 операциядағы қателіктерді орнатуды қара) 1 және 4 операциялардағы орналасу қателігіне айналған орнату қателіктерінің әсерінен мм ажарланған М бетіне қатысты өз өлшеміне пропорциональ 24мм перпендикуляр еместікке ие болды
-
мм;
-
Орнату қателігі тағы да сол сияқты - айлабұйым дәлсіздігінен М орнығы бойынша орнату қателіктерінен және - көпорындылығынан Н орнық бойынша құралады.
Итергіштің М беті бойынша перпендикуляр еместік өлшемі үшін өлшемдік орнықты базалауда қысу және базалау қателіктері болмайды. Орнату қателігі призманың айлабұйым тірегіне қатысты перпендикуляр еместігінен тундайтын болады. М сырығына қатысты 24мм диаметрлік бүйірдің перпендикуляр еместігіне 0,05мм шақтаманы қамтамасыз ету үшін айлабұйымның техникалық сызбасында мынадай талаптар қарастырылуы керек: «Кез-келген призмаға бекітілген технологиялық майда оқтаудың айлабұйымның тірек бетіне қатысты перпендикуляр еместігі 100мм ұзындыққа 0,05мм дейін шақталады», тетік шақтемасынан 4 есе дәл болады (100:24=4,16).
Яғни: мм.
-
Итергіштің Н бүйірі бойынша орнықтандыруында да қысу және орнықтандыру қателіктері жоқ, ал орнату қателігі тек көпорынды айлабұйым қателігіне тең болады.Жұмысшыға баптау шақтамасын 16һ14 өлшеміне дейін азайтатын Н бүйірі үшін айлабұйым тақтайшасында жазық тіректердің биіктік бойынша айырылымын шектеу үшін айлабұйымның техникалық сызбасында мынадай талаптар қарастырылуы керек, мысалға: «Барлық тақтайшалар поз.15 үшін «А» өлшемінің өзгешелігі 0,04мм аспауы керек».
Яғни - =0,04мм
3.2.7 Әдіптер есептеулері.
Әдіптерді есептеу 4.2.4 бөл. технологиясын ескеріп, ақаулық қабат тереңдігін анықтама бойынша [2, 4бөлім] орнатып, 4.2.6 бөлімінде орнатылған қателіктерді (олардың орналасуы жайлы логикалық сараптаумен) пайдаланумен (5) және (6) формула арқылы енгізіледі.
Ескерту – қарастырылған мысалда барлық әдіп есептелген, бірақ тапсырма бойынша тек екі өлшемнің әдіптерін есептеу қажет: диаметрлік және ұзындық бойынша.
қателіктер бағыты әр-түрлі болғандықтан олар геометриялық түрде орналасады.
3.2.8 Операцияаралық өлшемдер мен дайындамалар өлшемдерінің есептеулері.
Есептеулер 4.2.5 бөліміндегі формулалармен және қалыптау үшін (4.2.2 бөл.), операцияаралық өлшемдер үшін (4.2.4 бөл.) қабылданған шақтамалармен және есептелінген әдіптермен жүргізіледі.
ОАӨ1=32+0,470,16=32,63, онда техпроцестің операциялық суреттемесінің орындайтын өлшемі – 32,63 – 0,16.
ОАӨ2=10+0,72+0,11+0,26+0,13=21,22орындайтын өлшем 10,83-0,11
ОАӨ3=160-140+0,72+0,11+0,26+0,13=21,22, орындайтын өлшем 21,22-0,13
ОАӨ4=16+0,25+0,11=16,36, орындайтын өлшем 16,36-0,11
, қалыптау сызбасы үшін дөңгелектелген орындайтын өлшем 25,2-0,4.
, дөңгелектелген орындайтын өлшем 33,9-0,4.
.
ГОСТ 2590-88 «Болатты ыссы жанышталған дөңгелете илеу. Түржиын.» бойынша қарапайым сапалы дөңгелете илеудің жуық өлшемін үлкен жағынан таңдаймыз: дөңгелек 19.
, дөңгелектелген орындайтын өлшем 22-0,4.
, орындайтын өлшем 11,9-0,4.
, орындайтын өлшем 142-2,5.
3.2.9 МҚК және МШН есептеулері.
МҚК және МШН есептеулері 3.1.7 және 3.1.8 бөлімдеріндегі (13),(14) формулаларымен үйлесімді түрде есептеледі.
мұндағы: кг (3.2.2 бөл.).
Ескерту – жаппай және ірі-сериялы өндірісте қалыптау массасы МЕМСТ7505-89 «Қалыпталған болатты илеу. Шақтамалар, әдіптер мен ұсталық кернемелер.» (“Поковки стальные штампованные. Допуски, припуски и кузнечные напуски.”)
бойынша бағдарланбай, қалыптау сызбасы бойынша жүргізіледі.
Бақылау жұмысында дайындаманың барлық өлшемдерінің есептеулері болмағандықтан дайындама массасы жоғарыда көрсетілген стандарттармен бағдарланып жүргізіледі.
-
– қалыптаудың көлденең ажырамасы бойынша кенерік массасы, ол КСМ үшін қалыптау құрама пішіні ескерілген -5% mқал нан;
яғни:
-
күюсіз электротүйіспелі әдіспен қыздыруға байланысты.
-
- қалыптаудун шыққан дайындаманы қажақты-кескіш білдекте 3мм қалыңдықтағы кескіш дискімен кесуге жойылатын масса. (Кесудің бұл түрінде қалдықтар жоңқа түрінде емес, қажақты-металдық тозаң түрінде болады).
мұндағы: dд.ил=19мм=1,9см – илем диаметрі;
S=3мм=0,3см – дайындаманың кесу ұзындығы;
γ=0,00785кг/см3 – болат тығыздығы.
– жаппай өндіріс үшін қалыптау массасынан 3% көлемінде қабылданады.
.
Онда:
МШНқал=0.42+0.05+0.42+0.007+0.03*0.42=0.46кг
МҚК =.
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1 Маталин Л.А. Технология машиностроения. – Л.: Машиностроение, 1985.
2 Справочник технолога-машиностроителя./Под ред. А.Г.Косиловой и Р.К. Мещерякова, в 2-х томах. – М.: Машиностроение, 1985.
3 СТП 164-08-98 Работы учебные. Общие требования к оформлению текстового и графического материала. – КазНТУ, 1997.
4 Аверченко В.Н. и др.Сборник задач и упражнений по технологии машиностроения.- М.: Машиностроение, 1988.
5 Балакшин Б.С. Основы технологии машиностроения. – М.: Машиностроение, 1969.
6 Воробьев Г.А. Технология машиностроения и ремонта машин. – М.: Машиностроение, 1981.
7 Данилевский Н.Е. Технология машиностроения. – М.: Высшая школа, 1984.
8 Егоров М.Е. и др. Технология машиностроения. – М.: Высшая школа, 1976.
9 Ковшов Ю.Н. Технология машиностроения. – М.: Машиностроение, 1987.
10 Косилова А.Г., Сухов В.А. Технология производства подъемно-транспортных машин. – М.: Машиностроение, 1982.
11 Основы технологии машиностроения./Под ред. В.С. Корсакова. – М.: Машиностроение, 1977.
12 Основы технологии машиностроения./Под ред. М.Н. Корсакова. – М.: Высшая школа, 1977.
13 Обработка металлов резанием. Справочник технолога./Под ред.И.В. Монахова. – М.: Машиностроение, 1974.
14 Обработка металлов резанием. Справочник технолога./Под ред. П.В. Панова. – М.: Машиностроение, 1988.
15 Справочник технолога-машиностроителя./Под ред. А.Г. Косиловой и Р.К. Мещерякова, в 2-х томах. - М.: Машиностроение, 1976.
16 Технология машиностроения./Под ред. А.Г. Дальского, т.1. – М.: МГТУ им. Баумана, 1999.
17 Технология производства гусеничных и колесных машин. /Под ред. В.В. Капустина. – М.: Машиностроение, 1978.
18 Ящерицын М.А. Основы технологии механической обработки и сборки в машиностроении. – М.: Машиностроение, 1974.
19 Махаринский Е.И. Основы технологии машиностроения. Уч. Пособие 1977.
20 Проектирование технологии. Уч.пособие для вузов/Под ред. Соломенцева, 1990.
21 Вороненко В.П. и др. Машиностроительное производство. Учебник для среднетехн.завед., 2001.
22 Кован В.М. Основы технологии машиностроения, 1965.
23 Маракулин и др. Краткий справочник технолога тяжелого машиностроения, 1987.
24 Маталин А.А. Технология механической обработки, 1977.
25 Общемашиностроительные нормы времени (ОМНВ) вспомогательного и обслуживания:
-
книга для массового производства – 1974
-
книга для серийного производства – 1974
26 ОМНВ на станках для единичного производства, 1967.
27 ОМНВ на слесарную обработку и сборку для единичного производства, 1974.
28 Русско-казахский словарь. – Алматы: Дайк-Пресс, 2001
29 Казахско-русский, русско-казахский терминологический словарь: Механика и машиноведение/под общей редакцией д.п.н., профессора А.К.Кусаинова – Алматы: республиканское издательство рауан,2000
30 Казахско-русский, русско-казахский терминологический словарь: Машиностроение/под общей редакцией д.п.н., профессора А.К.Кусаинова – Алматы: республиканское издательство Рауан, 2000
Достарыңызбен бөлісу: |