Метрология, стандарттау

Зертханалық жұмысты орындауға арналған тапсырма

жүктеу/скачать 7.48 Mb.

бет	42/57
Дата	27.01.2023
өлшемі	7.48 Mb.
	#468816

1 ... 38 39 40 41 42 43 44 45 ... 57

Метрология, стандарттау және өзара ауыстырымдылық негіздері (средства измерения лаб)

4.4 Зертханалық жұмысты орындауға арналған тапсырма

4.4.1 Штангенциркульдің құрылысын және жұмыс істеу принципін зерттеп білу.
4.4.2 Екі өзара перпендикуляр бағыттағы үш қимадағы білікшедегі 3 өтуді өлшеу, 4.6.1 - ші кестені толтыру.
4.4.3Пішіндердің ауытқулары мен мөлшерлері бойынша білікшелердің жарамдылығы туралы қорытынды жасау.
4.4.Білікшенің нобайын салу, берілген мөлшерлерді ауытқуларымен салу, пішіннің ауытқуының белгіленуін көрсету.

4.5 Зертханалық жұмыс бойынша есеп берудің рәсімдеуіне қойылатын талаптар

4.5.1 Зертханалық жұмыстың аталуы және нөмірі.
4.5.2 Тапсырма.
4.5.3 Штангенқұралдың метрологиялық сипаттамалары.
4.5.4 Бөлшектің нөмірі.
4.5.5 Білікті өлшеудің сұлбасы.
4.5.6 Өлшеу нәтижелері.
4.5.7 Шекті мөлшерлердің есептеулері, мөлшер рұқсаты және пішін рұқсаты.
4.5.8 Мөлшерлердің ауытқуларымен қойылған және пішіннің ауытқуы белгіленген бөлшектің нобайы.
4.5.9 Орындау күні мен студенттің қолы.
4.6 «Өлшеу құралдары» тақырыбы бойынша зертханалық жұмысты орныдау үлгісі.

№ 1 Зертханалық жұмыс «Штангенқұралмен сызықтық мөлшерлерді өлшеу және бақылау».

Жұмыстың мақсаты: Штангенциркульдің құрылысын және жұмыс істеу принципін зерттеп білу, штангенциркульмен өлшеу техникасын игеру, өлшеу нәтижелері бойынша пішннің мөлшерлері мен ауытқуларына сүйеніп бөлшектің жарамдылығына қорытынды жасау. Өлшеу құралдары мен құрылғылардың тізімі:
Бөлік құны 0,1 немесе 0,05 мм-ге тең штангенциркуль. Өлшенетін сатылы білікше. Номиналды өлшемдері және ауытқулары бар карточка.

4.6.1 Өлшегіш құралдарының сипаттамасы және оларды қолдану.

Бұл бөлімде студент штангенқұралдарға қысқаша сипаттама және олардың жалпы мақсатын айту керек.
4.6.2 Штангенциркуль құрылысы
4.6.3 Штангенциркульмен өлшеу.
Студент іс жүзінде құралдың жарамдылығына көз жеткізу керек, штангенциркульдың құрылысын және жұмыс істеу принципін зерттеп білу керек. Екі өзара перпендикуляр бағыттағы үш қимадағы берілген білікшедегі диаметрдің 3 өтуін өлшеу.
4.6.4 Өлшеу нәтижелері.
Өлшеу нәтижелері бойынша пішннің мөлшерлері мен ауытқуларына сүйеніп бөлшектің жарамдылығына қорытынды жасау. Білікшенің нобайын салу, берілген мөлшерлерді ауытқуларымен салу, пішіннің ауытқуының белгіленуін көрсету, 4.6.1-ші кестені толтыру. Кестені толтыру мысалы және бөлшектің жарамдылығы туралы қорытындыға есептеулер төменде берілген.
Өлшеу бойлық қимада өзара перпендикуляр I — I және II — II үш қимада (1 шеті, ортасы, 2 шеті) (4.6.1-сурет). Әрбір білікше 2, 3, 4, 5, 6, 7 бағаналарға толтырылатын алты нақты мөлшермен сипатталады. Сонан соң I — I және II — II жазық қималарда мөлшерлер бейнеленеді және сол бойынша бөлшекті дайындауда ең үлкен қателік пен пішіннен ауытқу анықталады.

4.6.1-Сурет – Цилиндрлік бөлшектің өлшеу сұлбасы
4.6.1 Кесте - Өлшеу нәтижелері

Ауытқулары бар номиналды мөлшер, мм	Нақты мөлшерлер, мм						Пішіннің ауытқуы, мм			Жарамдылығы бойынша қорытынды
	1 шеті		ортасы		2 шеті		Ертоқым тәріздес	Конус тәрізді	Бөшке тәрізді	Мөлшер бойынша	Пішін бойынша
	1	2	1	2	1	2	Ертоқым тәріздес	Конус тәрізді	Бөшке тәрізді	Мөлшер бойынша	Пішін бойынша
Ø	23,45	23,55	23,60	23,50	23,25	23,30	–	0,25	0,35	Жарам-ды	Жарамсыз

I — I қимасын қарастырайық. Алынған нақты мөлшерлер бойынша бөлшектің бөшке тәріздес пішінде екенін (шеттері ортасынан аз) және ең үлкен қателік нақты диаметрлердің ең үлкені мен ең кішісінің әртүрлілігіен анықталатыны көрінеді.

4.6.1- кесте. Өлшеу нәтижелерін есептеү:

мм.
Бұл мәнді 10-шы бағанға жазамыз және бөлшектің II — II жазықтығында қиылысуын талдаймыз.
мм.
Бөлшектің пішіні конус тәріздес (1-ші шеті ортасынан үлкен, ал ортасы 2-ші шетінен үлкен), сондықтан қателікті (4.6.2 - сурет).
Бөлшектің нобайын сызамыз және оның номиналды мөлшерін шекті ауытқулармен қоямыз, және де пішіннің ауытқулары бар ұяшық саламыз (4.6.3 - сурет).

4.6.2 - Сурет –I – I қимасындағы номиналды мөлшерлері бар бөлшектің нобайы.

4.6.3 - Сурет – Номиналды мөлшері мен пішіннен ауытқуы қойылған бөлшектің нобайы.

4.7 Зертханалық жұмысты қорғауға арналған сұрақтар
4.7.1 Штангенциркуль құрылысы.
4.7.2 Нониус шкаласының құрылысы.
4.7.3 Штангенциркульмен өлшеу әдістемесі.
4.7.4 Мөлшерлері мен пішінінің ауытқуы бойынша бөлшектің жарамдылығы туралы қорытынды.
4.7.5 Анықтама беру: өңдеуге шақтама, рұқсат өрістері, жоғарғы және төменгі ауытқулар, өлшеу әдістері, қателіктер, бір мағыналы және көп мағыналы шаралар, өлшеулер мен көрсеткіштер дипапазоны, өлшеулер шегі, шкаланың ұзындығы мен бөлік құны және т.б метрологиялық сипаттамалар.

5 МИКРОМЕТРЛІК ҚҰРАЛМЕН СЫЗЫҚТЫҚ МӨЛШЕРДІ БАҚЫЛАУ

жүктеу/скачать 7.48 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 38 39 40 41 42 43 44 45 ... 57