Синтез — бұл жай заттардың энергия жұмсау аркылы күрделі заттар түзу процесі. Мысалы, аминқышқылда
рынан нәруыздар, моносахаридтерден күрделі көмірсулар, нуклеотидтерден нуклеин қышқылдары синтезделеді.
Синтезделген заттар өсу процесі кезінде жасуша мен оның органоидтерінің түзілуі үшін және жұмсалған немесе зақымданған молекулаларды қалпына келтіру үшін пайдаланылады.
Ыдырау процесі кезінде күрделі заттардан жай заттар түзіліп, энергия бөлініп шығады. Мысалы, қанттар органикалық қышқыл мен спиртке ыдыраса, органикалық қышкылдар өз кезегінде көмірқышқыл газы мен суға ыдырайды
Зат алмасудың ерекше белгісі сол, мұнда анаболизм және катаболизм процестері бірдей уакытта сыртқы ортамен өзара тура байланыста жүреді.
Пластикалық немесе анаболизм –биологиялық синтез реакцияларының жалпы жиынтығы
қанттар мен полисаха
ридтердің синтезі
крахмал және целлюлоза
ның түзілуі;
аминқышкылы мен қанттардан нуклеин кышқылдары азоттық негіздерінің синтезделуі.
органикалық қышқылдардан аминқышқылы
ның,
глицерин мен май кышқылда
рынан майдың
Энергетикалық алмасу немесе диссимиляция (катаболизм)
энергияға бай қосылыстардың түзілу реакцияларының жиынтығы.
органикалық косылыстардың ферментативтік ыдырау реакциялары
нуклеотид
ол азоттық негіз — аденин
үшфосфор қышқылы калдығынан
көмірсу — рибоза
АТФ
Аденозинтрифосфат қышқылы
Дайындық
кезеңі
Оттексіз кезең
Оттекті кезең
Энергетикалық алмасу
- бұл процесс микроорганизмдер мен өсімдіктерде жасушада жүреді, ал жануарларда жасушадан тыс, ас корыту жолы қуысында түзілетін ферменттердің әсерінен жүреді. Бұл кезеңде полимерлердің ірі молекулалары мономерлерге: нәруыздар — аминқышқылдарына, полисахаридтер — қарапайым қанттарға, майлар — май қышқылдары мен глицеринге ыдырайды.
І кезең
Достарыңызбен бөлісу: |
