Иодометрлік титрлеу әдісі
Иодометрлік титрлеу әдісінің негізі төмендегі тепе-теңдік
J2 +2e- ↔ 2 J -
Иодометрлік реакциялар иодтың суда нашар ерігіштігімен ( моль/л 200С болғанда) қиындайды, сондықтан комплекстік қосылысқа байланған KJ-тағы иод ерітіндісін қолданады:
Жартылай реакция потенциалы
J - 3 +2e- ↔ 3 J -
Иодометрия әдістерін кі топқа бөледі. Біріншісінде иодты тотықтырғыш ретінде пайдаланады, яғни титрлеуді иод ерітіндісімен жүргізеді, әдіс иодиметрлік деп аталады. Стандартты потенциалына қарап иодты күші орташа тотықтырғышқа жатқызады. Ситандартты потенциалының шамасы +0,545В –тан жоғары тотықтырғыштар иодид-иондарын элементарлық иодқа дейін тотықтыра алады. Бұл екінші топты иодометрлік деп атайды, мұны калий иодидімен тотықсызданатын көптеген заттарды қосымша анықтау үшін қолданады. Бөлініп шыққан иодтың эквиваленттік мөлшерін натрий тиосульфатының стандартты ерітіндісімен титрлейді:
44 кестеде иодометриялық анықтаудың кейбір мысалдары келтірілген. Сондай-ақ иодометриялық кері титрлеу әдісін қолданады: анықталатын затқа стандартты ерітіндісінің артық мөлшерін қосады, оны содан соң натрий тиосульфатымен титрлейді.
Иодометрлік анықтаулардың мысалы
Анықталатын зат
|
Титрлеу әдісі
|
Жатылай реакция теңдеуі
|
Қосымша жағдайлар
|
|
Орын басарды титрлеу
|
|
(конц)
|
|
Тағы да сол
|
|
|
|
|
|
-
|
|
|
|
-
|
|
|
|
-
|
|
|
|
Тұнбаға түсіру
|
|
|
|
Бейтарап ерітінді
|
|
|
|
Катализатор
|
|
|
|
|
органика-лық қосылыстар
|
Жанама
|
|
Екіншілей стандарт
|
|
Тіке
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Иодометриялық реакцияларды тиімді жүргізу үшін мына жағдайлар болуы шарт:
бейтарап орта, себебі қышқылдығы күшті ортада ауадағы оттегімен тотығады:
сілітілік ортада иодтың авто тотығу-тотықсыздану реакциясы жүруі мүмкін (диспропорциялану):
Гипоиодит әрі қарай диспропорциялана алады:
Бөлініп шыққан иодтың ұшқыштығына байланысты оны жоғалтудан сақтау керек, ол үшін ерітіндіні қараңғы жерде, тығынмен жабылған шыны ыдыстарда сақтайды. Жарық иодтың ауадағы оттегімен тотығуын катализдейді, тотықтырғыш пен иодид реакциялық қоспасын ұстауды реакция өте жай жүруіне байланысты қажетті уақыт аралығында жүргізеді (5-30 мин) . Титрлеу мен ұстауды бөлме температурасында өткізеді, себебі қыздырғанда иодтың ұшқыштығы артады да индикатор-крахмалдың сезгіштігі кемиді.
Достарыңызбен бөлісу: |