«Сапа» ұғымының тарихи парадигмасы
Түркілік кезең
Қазақ әдеби тілінің даму кезеңдері
V–IX ғғ.
X–XII ғғ.
XIII–XIV ғғ.
XV–XVIII ғғ.
XIX–XX ғғ.
С-ы
Л
екс
ика
л
ық
дең
ге
й
Зат есім
бағыр, қап (2)
көп забандаразлық, әндәзә, бақыр,
алтун, махак, ід (6)
тал, терек, қыл, сырық, дәреже, күміс,
алтын, пұл, жібек, жүн, бадан, бура,
емен, болат, арғымақ, атан, арлан (17)
тал, терек, қыл, күміс, алтын, емен, болат, қорғасын,
шойын т.б. (9)
34
Сын есім
улуғ, иінчге, йоған,
йаблақ,
қатығды,
учруғлуғ, үзе (7)
бедүк, ұлұғ, бүтүн, ызұқ,
сайрам, әдіз, едзіз, ағыр, алп,
алпағұт, қыз, қырт, иап, иарым,
иүксек, теиіз, тең, топұнлұғ,
алынлығ, ұларлығ (19)
улуғ, зурбазуйлықдур, көрүглүг, көп,
улу, аз, артуқ, көп, мунаввар,
хабибуллах, бәдік, аһл, улу, ушақ (14)
кем, арыстандай, тең, тар, артық,
мортық, түгел, жақсы, жаман, қыршын,
сом, жүйрік, қатты, ауыр, ару, жалсыз,
малсыз, жұлындай, аталы, атасыз, қаба,
тоқал, тұрымтайдай, болмашыдай, сом,
жуан, салуалы, жабағылы, сазандай (30)
жақсы, жаман, артық, кем, үздік, текті, тексіз, сом, жуан,
тең, тар, кең, ару т.б. (16)
82
Сан есім
Есімдік
түгел (1)
анчунан, неча, аныңтег, мундағ,
мунтег (5)
Қандай? Мұндай (2)
8
Етістік
өлчү, улғай (2)
бұдырайған, асу (2)
4
Үстеу
ынча (1)
тес, аррығ, шым, қоп, шам (5)
биғайат, көп, асры, не түрлү, ким асрү,
бәғайат, өтә, хасә, іңән, мунча, анһама
(11)
қас, кілең (2)
өте, тым, ерекше, айрықша, әлдеғайда, анағұрлым,
біршама, біраз, недәуір, әжептәуір, бұнша, бұншама,
бұншалық, бұншалықты, мұнша, мұншама, мұншалық,
мұншалықты,
осынша,
осыншама,
осыншалық,
осыншалықты, онша, оншалық, оншалықты, сонша,
соншама, соншалық, соншалықты т.б. (29)
39
Достарыңызбен бөлісу: |
