218
Білім беру зерттеулеріне кіріспе: теория,
әдістер және тәжірибелер
Факторлық талдау (factor analysis) –
айнымалылар жиын-
тығын негізгі факторлардың ең аз
санына дейін айтарлықтай
қысқартатын және айнымалылар
арасындағы өзара байланыс
құрылымын айқындап беретін статистикалық әдіс. Негізінен алған-
да, факторлық талдау зерттеуші тікелей қарамаған, дегенмен оны
өзі жинаған айнымалылар көрсететін
жасырын айнымалыларды
танытушы айнымалылар комбинациясын іздестіреді (төмендегі
4-мысалды қараңыз). Айнымалылардың факторлар көрсеткіші бо-
латын/болмайтындығын олардың
арасындағы байланыс арқылы
анықтауға болады. Элементтер фактордың бөлігі болу үшін бір-
бірімен мықты, ал басқа айнымалылармен
азырақ байланыс ор-
натуы керек. Мәселен, зерттеуші
«мұғалімдер мені математиканы
жақсы біледі деп санайды» деген тұжырымды
«мен математика-
37
β – стандартталған бета. Ол қатынас бағытына байланысты 0-ден 1-ге дейін немесе 0-ден -1-ге дей-
ін өзгереді. Мән неғұрлым 1 немесе -1-ге жақын болса, байланыс соғұрлым күшейеді. Аталған сим-
волдардың көмегімен айнымалылардың қайсысы тәуелді айнымалымен күшті байланысатындығын
салыстырып, олардың қаншалықты 0-ден 1-ге дейінгі межеде екендігін тануға болады (Muijs, 2011).
Достарыңызбен бөлісу: