Тебранишларнинг инсон организмига таъсири

0,101-0,300 
50-150 
Касалланиш мумкин 
0,101-300 
150-250 
Силкииш касаллига
кузатилади 
Шовқиннинг узоқ муддатли таъсири эшитиш организмларининг 
фаолиятини ѐмон лаштиришдан ташқари қон босимининг
ўзгаришига , кўриш қобилиятиинг ѐмонлашишига, ҳаракатланиш
марказларида ўзгариш падо бўлишига, оқибатда ҳаракат 
координациясининг бузилишига онг ва организмда қувват
сарфлаш жарѐнинг кўпайишига олиб келади. Шовқин
инсоннинг юрак ва қон айланиш тизимлари функцияларининг
бузилишига овқат ҳазм қилиш ва бошқа органарда
функционал ўзгаришларнинг пайдо булишига сабаб бўлиши
мумкин. Ин сон оргаизмида шовқин таъсиридан келиб
чиқадиган ўзгаришлар « шовқин касаллиги» деб юритилади . 
Шовқин частотаси бу- ( герц ) , интенсивлиги ва товуш
босими билан ифодаланади . товуш тўлқиларнинг тарқалиши
муҳитинг эластиклик хоссаларига, ҳаракат ва зичлигига боғлиқ.
Товуш тўлқинларининг 20 ҳароратли ҳаво муҳитидаги тарқалиш
тезлиги 343 м /с пўлатда 500м/с, бетонда 4000 м/с тенг .
Товуш тўлқинларининг тарқалиш чегараси товуш майдони
деб аталади. Унинг ҳар бир нуқтаси маълум бир товуш
тезлигига ва товуш босимига эга бўлади. Таъсирни баҳолаш
учун бутун частоталар диапозони октава чизиқларига
бўлинган , уларга юқори чегара частотасидан 2 мартага кўп.

Октавани характерловчи частота унинг ўртача геолестрик
катталиги олинади.
45-90 гц >ƒ
урт
=63 гц 
90-180 гц > ƒ
урт
=125гц 
500-11000 гц >ƒ
урт
=8000 гц 
Юқори баланд частота инсон ҳиссиѐтига салбий таъсир
кўрсатади. Бир неча шовқинли агрегатлар мавжуд биоалрда
шовқининг умумий даражаси барча арегатлар шовқинлар 
даржасини арифметик йиғидисига тенг эмас. Бир неча шовқин
манбаларининг шовқин йиғиндиси даражаси, улардан тенг
ярим бўлиган нуқтада қуйидагича ифодаланади:
L= L
1
+10 lgn : (дб) 
Бу ерда L- 1 шовқин манбаи даражаси n-шовқин манбалари 
сони. 
Санитария меъѐрларига биоан жамолатчилик ва турар жой
биноларининг тўсиқ мосламаларидан шовқин манбаига қодир
минимал масофа ўрнатадилар ва ишлаб чиқариш даражаларига
йўл қўядилар. Товуш тўлқинлари тарқалаѐтган вақтда маълум 
кистик қувватни кўчириш вужудга келади ва бу қувватнинг
миқдори товуш итенсивлиги била белгиланади. 
Товуш итенсивлиги қуйидаги формула ѐрдамида
аниқланади: 
j=Р
2
/p*С 
Бу ерда Р- товуш итенсивлиги Вт м\ 
j-товуш босими миқдори, Па 
р- мухит зичлиги кг \м
2 

С- ушбу мухитдаги товуш тезлиги м\с 
Одам қулоғига чалиадига энг паст товуш босими Р ва товуш 
интенсивлигининг чегара миқдорлар деб аталади. Бу черага
миқдордаги товуш интенсивлиги ва босими частотаси 1000 
бўлганда j= 10 вт/м
2
, Р=2*10
5
Па ни ташкил этади. Қулоқи
оғритадига даражадаги товуш кучи эса бу миқдорда қарийб 10
марта каттадир. 
Амалий мақсадларда (гб) бирлиги асосий бирлик сифатида 
қабул қилиганган. Товушнинг итесивлик даражаси шу бирликда 
ўлчаниб қуйидаги формула билан аниқлаади: 
L = 10 lg J\J
0 
Товуш илтенсивлиги товуш босими квадратига тўғри
пропорсионал бўлганлиги садабли товуш даражасии товуш
босими орқари ҳам аниқлаш мумкин. 

жүктеу/скачать 0.79 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: