«научное наследие заки ахметова и национальные ценности», в честь 95-летнего юбилея Заки Ахметова
жүктеу/скачать 5.2 Mb. Pdf көрінісі
|
| Фазалық композициялар негізінде:
- Бір фазалы қатты заттар: кристаллиттер, аморфты бөлшектер мен қабаттар, т.б. - Көп фазалы қатты денелер (объектілер) бұл: нанокомпозиттер, қапталған бөлшектер және т.б. Көп фазалы жүйелерге мыналар жатады: коллоидтар, аэрогельдер, феррофлюидтер және т.б. Синтездеу әдістері негізінде: - Газ фазасынан болатын реакциялар: бу фазасынан тұндырудың физикалық- химиялық әдістері, инертті газдардың атмосферасында конденсациялануы, химиялық булардың тұнуы және т.б. - Сұйық фазадан болатын реакциялар: золь-гель, тұндыру әдісі, гидротермиялық әдіс және т.б. (Пустовалов В. К. Нанотехнологии: состояние, проблемы, перспективы, б. 186-192). Ғылыми тұрғыдан және практикалық қолдану мақсаттары үшін наноматериалдардың физикалық сипаттамалары бірдей химиялық құрамдағы поликристалды (көлемді) материалдардан айтарлықтай ерекшеленетіні өте маңызды. Әртүрлі өлшемдегі кристаллиттер үшін мыстың қаттылығын өлшеу кристаллит өлшемі азайған сайын қаттылық жоғарылайтынын көрсетті. Өлшемі 50 нм кристаллиттері бар мыс үлгілерінің беріктігі 2 есе жоғары, ал 10 нм кристаллиттері бар мыс үлгілерінде массаға қарағанда 6 есе жоғары. Кристаллиттер мөлшері 100 мкм-ден 10 мкм-ге дейін азайған кезде мыстың серпімділік шегі 2 есе артады (Тодорова Н. Нанотехнологии - прорыв в будущее, 479-484 беттер). НАНОБӨЛШЕКТЕРДІҢ МАГНИТТІК ҚАСИЕТТЕРІ Нанобөлшектердің магниттік қасиеттерін нанобөлшектердің өлшемі мен пішінін дәлірек бақылау арқылы басқаруға болады. Атап айтқанда, белгілі бір 367 өлшемнен төмен нанобөлшектер моно-доменді бөлшектерге айналады, өйткені бұл энергетикалық тұрғыдан қолайлы және олар блоктау температурасы (ТБ) деп аталатын белгілі бір температурадан жоғары орын алатын супермагниттік әрекетті көрсетеді. [https://www.evkova.org/author/AnnaEvkova] Кәдімгі парамагнетизмнен айырмашылығы - бөлшектің ішіндегі барлық магниттік моменттердің бір-бірімен үйлесімді айналуы, бірнеше мың Бор магнитосының тәртібі болуы мүмкін супер момент жасайды. Сыртқы өріс осы супермагниттік моментті өз бағытында туралауға бейім; дегенмен, жылу энергиясы парамагниттік материалдармен болатындай дәл сол теңестіруді бұзады, сондықтан бұл құбылыс супермагнетизм деп аталды. Супермагниттік жүйелер үшін келесі ерекше сипаттамалар байқалады: магниттік қасиеттер ZFC (нөлдік - салқындатылған өріс) және FC (өріс - салқындатылған) өлшемдерінің алдыңғы өңделуіне, блок-температурадан (ТБ) төмен гистерезис контурының болуына байланысты) және оның ТБ үстіндегі көрінісі, ZFC өлшемдері кезінде максимумның пайда болуы (блоктау температурасы) және магниттелу M H/T функциясы ретінде көрсетілген кезде блоктау температурасынан жоғары әртүрлі температураларда магниттелу қисығының болуы берілген беріктік, Т - температура) [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D0% B2%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D 0%B8%D1%86%D0%B0] Тәжірибелік жұмыс Соңғы жылдары тең құбырлық бұрыштық престеу көлемді наноқұрылымды материалдарды практикалық қолдануда көптеген зерттеулердің объектісі болды. Соңғы жұмыстар дайындамалар мен үлгілердің геометриялық өлшемдерін: диаметрі 60 мм және қалыңдығы 200 мм–ге дейін жеткізуге бағытталған. Сонымен бірге үрдістің тиімділігін жоғарлату мақсатында қарқынды пластикалық деформациялаудың басқа әдістеріне - жан – жақты соғу, арнайы илектеу және т.б. назар аударылуда. Проблема: Қазіргі кезде ғалымдар мен инженерлер құнды сирек компоненттерден құрылған болаттарды тиімді материалдармен алмастыру мақсатында, қымбат емес материалдарды наноқұрылымдау арқылы олардың қасиеттерін жоғарлату жолдарын іздеуде. Осындай технологияларды әзірлеу үшін материалдардың қасиеттерін құрылым-фазалық күйімен байланыстыра отырып зерттеу қажет. Өзектілігі: Техниканың ылғи қарқынмен дамуы түрлі физикалық, химиялық және механикалық қасиеттер жиынына ие болатын жаңа материалдардың құрылуын, жасауын талап етеді. Осыған байланысты проблемаларды жою жолдарын қарастыру. Материалдардың қасиеттерін зерттеу және бақылау үшін қолданылатын жаңа әдістер мен құралдарды қолдану, дайындау және өндіру қазіргі кезге дейін жалғасуда. Қазіргі кездегі басты мәселелердің бірі Қазақстан Республикасының пайдалы қазба ресурстарын үнемдеу. 368 Жұмыстың мақсаты: Алюминий және оның қорытпаларын қарқынды пластикалық деформациялау арқылы берік, ұсақтүйіршікті құрылымды алу және зерттеу Тапсырмалар: Диаметрі 12 мм (16 мм) алюминийден цилиндрлік дайындамаларды кесіп және жоңып алу. Дайындамаларды 1, 4, 8, 12 рет теңқұбырлы бұрыштық престеу. Олардың деформация дәрежесін бағалау. Престелген үлгілердің микроқаттылығын ПМТ-3 құралында анықтап, графигін салу, салыстыру, өзгерістерді түсіндіру. Престелген үлгілерді 1246Р жоғары температуралық қондырғыда созып, алюминийдің пластикалық көрсеткіштерін зерттеу. Престелген үлгілерді «Поляни» типті машинасында комнаталық температурада созу үшін, МЕМСТ бойынша үлгілерді дайындау, созу, механикалық сипатамаларды (σ 0,2 , σ В, δ) анықтау. Алынған үлгілерді кесіп, тегістеп, бетін электрохимиялық ұлау арқылы микроқұрылымын алу, НЕОФОТ-21 микроскобында түсіру және фотосуретті өндеу, микроқұрылымдарды салыстыру, өзгерістерді түсіндіру. Өнделіп алынған үлгілерден электрондық микроскопқа дискі түріндегі үлгілер дайындау (0,2 мм-ге дейін механикалық жұқарту; дискілерді соққы арқылы кесу; 0,17 мм-ге дейін дискілер бетін механикалық тегістеу, жылтырату; 0,16 мм-ге дейін дискілерді электрохимиялық жұқарту, ПТФ-2 құралында электрохимиялық әдіс арқылы дискілерде тесік тесу, тазалау, кептіру). Алынған үлгілерді РЭМ және ЭМВ-100Б электрондық микроскобында түсіру, олардың жұқақұрылымын алу, деффектілерді қарастыру, микродифракция әдісімен фазалық құрамын және құрылымын зерттеу. Есеп беру жүктеу/скачать 5.2 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|