Не педагогика факультеті
Түзету жұмысының әдістемесі
жүктеу/скачать 2.07 Mb. Pdf көрінісі
|
| Түзету жұмысының әдістемесі.
Дауысты қалпына келтіру жұмысын ерте бастаған дұрыс. Бұл патологиялық дыбыстау дағдыларын бекуінен және неврологиялық реакцияларының пайда болуынан сақтандырады. Дауыс бұзылуының этиологиясы мен механизміне қарай қалпына келтіруінде екі міндет қойылады: 1) организмнің компенсаторлы мүмкіндіктерін анықтау және іске қосу; 2) патологиялық дыбыстау тәсілін жою. Бұл міндеттерді шешу үшін келесі жұмыс атқару керек: • көмей аппаратының нерв-бұлшық ет функцияларының белсенділігін арттыру; • дауыс аппаратының екіншіреттік ақауларының – жалған органикалық өзгешеліктердің пайда болу – дамуын алдын алу; • психогендік реакцияларды жою үшін тұлғаға оң әсер ету; • жойылған дауыстау кинестезияларын (фонацияның өзін) қалпына келтіру; • тыныс алу мен фонацияның үйлесімдігін (координациясын) қалыптастыру. Дауысты қалпына келтіру міндетіне қарай оқытудың дифференциалды тәсілдері пайдаланылады. Бірақ дауыс бұзылуының барлық түрлері түзету жұмысының ортақ кезеңдерін белгілеуге болады: • рационалды психотерапия; • физиологиялық және фонациялық тыныс алуын түзету; • дауыс аппаратының кинестезиясы мен координациясын фонопедиялық жаттығулар арқылы жаттықтыру; • қалыптастырған фонацияны машықтандыру. Сабақ алдында науқаспен дұрыс қарым-қатынас орнатылып, оның өз ақауына қалай қарайтыны анықталады. Бұл түзету жұмысының тиімді жолдарын және сендіру тәсілдерін белгілеуге мүмкіндік береді. Бірінші кездескен кезде науқасқа бұзылыстың мәнін түсіндіріп, түсінікті түрде дауыстаудың механизмі ашылып айтылады және қалпына келтіру жұмыстың жолдары анықталынады. Бұзылысты бастапқы қалыпқа қайта келтіруге болатынына науқасты сендіріп, түзету жұмысына белсенді қатысуы қажет екенін міндеттеп қою қажет. Жаттығуларды механикалық түрде орындауы оң нәтиже бермейтінін түсіндіру қажет. Бүкіл жұмыс психотерапиялық бағытта жүргізіледі. Ересектерден дауысты қалпына келтіру жұмысының болжамына шындық тұрғысынан қарауды талап ету керек. Оларға дауыс аппаратының функциялары және дауыс толығынан қалпына келмеуі мүмкін екенін алдын ала ескертіп қойған жөн. Бірақ дауыстың күші, үні ұлғайып, сөйлеу жүктемесі кезінде шаршағыштығы жойылып, тыныс алуы қалпына келетіні ескертіледі. жүктеу/скачать 2.07 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|